Đây là lễ hội truyền thống diễn ra hằng năm vào đúng ngày mùng 5 tháng Giêng để nhân dân Thủ đô và cả nước tưởng nhớ công lao của Hoàng đế Quang Trung – Nguyễn Huệ đã đánh tan hơn 29 vạn quân Mãn Thanh, giải phóng kinh thành Thăng Long, giành lại độc lập, tự do cho dân tộc.
Theo ghi nhận của phóng viên, từ sáng sớm dù thời tiết lạnh nhưng đã có hàng ngàn du khách thập phương đã đổ về dâng hương tưởng nhớ vua Quang Trung. Trên khắp các ngả đường hướng về gò Đống Đa đã đông kín dòng người trẩy hội.
Trong khoảng thời gian trước khi diễn ra phần chính hội (từ 6 – 8 giờ sáng), các nghi lễ như: Tế lễ, rước kiệu hoàng đế Quang Trung và hoàng hậu Lê Ngọc Hân, dâng hương đã được các cụ cao niên, đoàn Tế lễ đến từ các tỉnh như Quảng Ninh, Nam Định… tiến hành sớm.
Theo truyền thống, sau phần lễ là phần hội với chương trình biểu diễn nghệ thuật do các nghệ sĩ Nhà hát Tuồng Việt Nam biểu diễn.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Đống Đa Võ Nguyên Phong ôn lại chiến thắng lịch sử mùa xuân năm Kỷ Dậu 1789 và chia sẻ về những thành tựu quận Đống Đa đạt được thời gian qua.
Sau khi ôn lại chiến thắng lịch sử mùa xuân năm Kỷ Dậu 1789 và ý nghĩa to lớn của chiến thắng này trong lịch sử giành độc lập, tự do của dân tộc, thay mặt Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân quận Đống Đa, Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Đống Đa Võ Nguyên Phong cho biết: Trong năm 2019, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân quận Đống Đa đã phấn đấu đạt và vượt 14/14 chỉ tiêu kinh tế xã hội được thành phố giao, trong đó có 5 chỉ tiêu vượt mức kế hoạch.
Quận Đống Đa là một trong hai quận trên địa bàn thành phố có tổng thu ngân sách đạt trên 11 nghìn tỷ đồng, tăng 29,3% so với năm 2018.
Năm 2020, quận Đống Đa quyết tâm phấn đấu hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ phát triển, trong đó tập trung thực hiện thu ngân sách vượt kế hoạch được giao là 11,027 tỷ (bằng 104% so với năm 2019); tăng cường cải cách hành chính, thực hiện tốt công tác quản lý trật tự xây dựng đô thị, giải phóng mặt bằng các dự án trọng điểm, làm tốt công tác giảm nghèo, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và phòng chống dịch bệnh...
Hình tượng vua Quang Trung do diễn viên Nhà hát Tuồng Trung ương thể hiện trong màn trình diễn trước cửa Đền thờ vua Quang Trung.
Được biết, lễ kỷ niệm 231 năm Chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa sẽ kéo dài đến 16h với các hoạt động biểu diễn nghệ thuật, múa tứ linh, múa quạt, múa sinh tiền, thi đấu cờ tướng - cờ người, các trò chơi dân gian...
Theo Ban tổ chức lễ hội, để bảo đảm an ninh trật tự, an toàn lễ hội, Ủy ban nhân dân quận Đống Đa đã tăng cường các biện pháp phân luồng giao thông, kiểm tra, giám sát chặt chẽ công tác bảo đảm an ninh, trật tự, phòng chống cháy nổ, xử lý nghiêm các trường hợp tổ chức cờ bạc trá hình, mê tín dị đoan...
Theo sử sách ghi lại, vào tháng 10/1788, Lê Chiêu Thống cầu viện triều đình Mãn Thanh phát binh đánh nhà Tây Sơn. Lợi dụng cơ hội này, với mục đích xâm chiếm Đại Việt, vua Càn Long cử Tổng đốc Lưỡng quảng Tôn Sĩ Nghị dẫn quân tiến đánh nước ta.
Trước thế giặc mạnh, hung hãn, Đại tư mã Ngô Văn Sở rút quân về phòng thủ, đồng thời thần tốc báo tin cho Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ. Nhận được cấp báo, Nguyễn Huệ đã làm lễ lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là Quang Trung, rồi nhanh chóng dẫn quân ra Bắc. Trong ngày 30 tháng Chạp, Hoàng đế Quang Trung khao quân ăn Tết sớm, ra lệnh xuất quân và hẹn với ba quân sẽ ăn Tết tại Kinh thành Thăng Long vào ngày mùng 7 Tết Kỷ Dậu - 1789. Quân Tây Sơn chia làm 5 đạo, đạo quân chủ lực do Hoàng đế Quang Trung chỉ huy đánh vào mặt chính Nam đã vượt sông Gián Thủy, mở màn cuộc đại phá quân Thanh với quyết tâm: "Đánh cho để dài tóc/ Đánh cho để đen răng/ Đánh cho nó chích luân bất phản/ Đánh cho nó phiến giáp bất hoàn/ Đánh cho sử tri Nam quốc anh hùng chi hữu chủ”. Đến đêm mùng 3 Tết, các đồn tiền tiêu của địch như Gián Khẩu, Thanh Quyết, Nhật Tảo, Hà Hồi... đã lần lượt bị hạ.
Sáng mùng 5 Tết Kỷ Dậu (ngày 30-1-1789), quân Tây Sơn do Hoàng đế Quang Trung chỉ huy dồn tổng lực tấn công đồn Ngọc Hồi phá hủy các chiến lũy và toàn bộ trận địa phòng thủ phía Nam. Đạo quân do Đô đốc Đặng Tiến Đông chỉ huy cũng đồng thời mở cuộc tiến công bất ngờ vào đồn Khương Thượng tại hướng Tây, tướng nhà Thanh là Sầm Nghi Đống đã phải thắt cổ tự tử tại Loa Sơn, Khương Thượng. Tiếp tục thế tiến công, quân Tây Sơn đã thừa thắng, tiêu diệt các đồn Yên Quyết, Nam Đồng rồi nhanh chóng giải phóng kinh thành Thăng Long. Trưa mồng 5 Tết Kỷ Dậu, Hoàng đế Quang Trung ngự trên lưng voi, dẫn đầu đại quân tiến vào Kinh thành Thăng Long, giữa cảnh mừng vui khôn xiết của nhân dân.