Để được công nhận tỉnh đạt loại trừ BSR, mỗi tỉnh/ thành phố trực thuộc Trung ương cần bắt buộc ít nhất 3 năm liên tục không ghi nhận ký sinh trùng sốt rét nội địa trên địa bàn tỉnh đến thời điểm đề nghị xét. Ngoài ra còn có các điều kiện đảm bảo gồm: kế hoạch thực hiện loại trừ BSR; nhân lực tham gia hoạt động loại trừ BSR; hoạt động giám sát phòng, chống và loại trừ BSR; xét nghiệm phát hiện sốt rét; kinh phí, vật tư.
Tại tỉnh Yên Bái, từ nhiều năm nay, ngay từ tuyến xã đến huyện đã xây dựng kế hoạch loại trừ BSR hàng năm, phân công cán bộ làm chuyên trách phòng, chống BSR, duy trì công tác lấy lam máu tìm ký sinh trùng sốt rét, đảm bảo cơ số thuốc, vật tư phòng chống sốt rét, thực hiện công tác phối hợp với chính quyền địa phương quản lý các đối tượng có nguy cơ cao từ vùng sốt rét lưu hành trở về địa phương; đồng thời, thực hiện báo cáo hàng tuần, hàng tháng, hàng năm kịp thời để đề xuất các giải pháp và hỗ trợ chuyên môn. Nhờ đó, 100% xã, phường, thị trấn, 9/9 huyện, thị, thành phố trên địa bàn tỉnh đều đủ các tiêu chí về loại trừ BSR.
Cùng với sự vào cuộc của các cấp chính quyền, ngành y tế cũng đã triển khai quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp để loại trừ căn bệnh này. Hàng năm, ngành luôn quan tâm triển khai các hoạt động giám sát dịch tễ, phát hiện và điều trị sớm các ca bệnh; đồng thời, tranh thủ sự hỗ trợ từ Trung ương cung cấp hóa chất phun, tẩm màn diệt muỗi truyền BSR, thuốc điều trị sốt rét cho những người có nguy cơ cao (người đi rừng, ngủ rẫy, người sốt kéo dài trên 3 ngày không rõ nguyên nhân). Đội ngũ cán bộ y tế thường xuyên được cập nhật kiến thức và sử dụng thành thạo kỹ thuật xét nghiệm tìm nguyên nhân gây bệnh ở các điểm kính hiển vi trên toàn tỉnh.
Riêng năm 2019, tỉnh đã phối hợp tổ chức 3 lớp tập huấn chẩn đoán BSR bằng kính hiển vi và kiểm tra chẩn đoán nhanh cho 100% cán bộ y tế tuyến huyện, xã, các điểm kính và thành lập thêm 2 điểm kính hiển vi, nâng tổng số điểm kính trên toàn tỉnh lên 49 điểm. Trong 3 năm thực hiện các tiêu chí loại trừ BSR, toàn tỉnh đã thực hiện lấy 18.170 lam xét nghiệm tìm ký sinh trùng sốt rét, cấp hơn 1.500 liều thuốc tự điều trị cho người dân có nguy cơ cao và người đi vào vùng sốt rét lưu hành. Tỉnh cũng đã thực hiện gần 3.000 buổi tuyên truyền trên hệ thống loa phát thanh và gần 4.000 buổi tuyên truyền nhóm tại cơ sở cho trên 80.000 lượt người. Nhờ những nỗ lực đó, không chỉ là 3 năm liên tục không ghi nhận ký sinh trùng sốt rét nội địa, đến năm 2018, Yên Bái đã có 26 năm không có dịch sốt rét, 25 năm không có tử vong do sốt rét.
Để duy trì thành tích đạt được, Sở Y tế cũng đã ban hành kế hoạch phòng chống BSR quay trở lại. Ông Nguyễn Văn Hà - Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: "Để giữ vững thành quả loại trừ BSR của tỉnh, Trung tâm với vai trò là đơn vị chuyên môn sẽ tiếp tục xây dựng kế hoạch hoạt động, dự trù và tiếp nhận, quản lý, cấp phát thuốc, vật tư, hóa chất phòng chống sốt rét; tiếp tục phối hợp giám sát việc phát hiện các ca bệnh, các đối tượng nguy cơ, muỗi truyền BSR; giám sát hoạt động phòng, chống theo quy định; giám sát việc phát hiện, chẩn đoán, điều trị BSR; kiểm tra kỹ thuật xét nghiệm của tuyến huyện và đánh giá hoạt động của các điểm kính; tập huấn về giám sát dịch tễ, giám sát véc tơ phòng, chống sốt rét cho y tế cơ sở…”.
Hoài Anh