Tiktok - nền tảng truyền thông xã hội phát triển nhanh nhất trên thế giới, thu hút mọi độ tuổi. Việt Nam hiện nằm trong nhóm 25 nước có số lượt xem cao nhất trên tiktok và chiếm vị trí thứ 6 với tỉ lệ 47,6% người dùng. Theo ông Nguyễn Lâm Thành - Giám đốc chính sách của tiktok tại Việt Nam, đến cuối tháng 3/2020, nền tảng này đã có trên 12 triệu người đăng ký.
Tiktok nhanh chóng thu hút giới trẻ Việt Nam với 41% người dùng ở độ tuổi từ 16 - 24. Sự phát triển mạnh mẽ ấy khiến thế hệ GenZ rất dễ bị rơi vào ma trận của những video không được sàng lọc. Dạo quanh tiktok một vòng, không khó để bắt gặp nền tảng này chứa nhiều video "nhún nhảy” trên nền các ca khúc với ngôn từ nhảm nhí, dung tục. Nhiều clip này thậm chí đã trở thành xu hướng, tự động xuất hiện đối với người xem.
Thời gian qua, dư luận phẫn nộ khi ca khúc "Censored” từ rapper Chị cả với nội dung cổ súy chuyện sai trái, xuyên tạc mối quan hệ bố chồng - nàng dâu theo hướng dung tục, phản cảm. Những ca khúc đệm câu chửi, thậm chí đề cập vấn đề riêng tư nhạy cảm khiến người nghe cảm thấy khó chịu và xấu hổ. Đơn cử ca khúc có tên "Cypher nhà làm”… lan tràn trong những video khoe "hình thể” của các cô gái trẻ.
Hay gần đây là các trào lưu đang nở rộ trên tiktok như làm người thứ ba, hẹn hò lén lút với người đã có gia đình, sugar baby, sugar daddy, bị số đông cộng đồng mạng lên án, chỉ trích nặng nề. Mô típ quen thuộc của những clip này là ghi lại buổi hẹn hò thân mật cùng người khác giới với những caption kiểu "Quen em trên mạng, tôi đi 300 km để gặp em, em thì trốn chồng để gặp tôi; Anh ấy trốn vợ cùng mình đi du lịch, chờ 4 tiếng đồng hồ cuối cùng anh cùng tới. Yêu lén lút thật đau khổ, có ai hiểu cho tui không hay Bố đường cưng chiều con gái rượu”... đã khiến người xem thực sự choáng váng.
Ngoại tình là hành vi mà xã hội phải lên án và đã có chế tài xử lý. Vì vậy, dù không biết những video kia là thật hay chỉ là chiêu trò câu like, nhưng việc tự công khai mình là Tuesday, quan hệ vì tiền bạc đã gây bức xúc lớn đối với nhiều người chơi tiktok.
Các video chứa nội dung body shaming (miệt thị ngoại hình), chuyện 18+, chống đối người thi hành công vụ, sử dụng công khai chất cấm, quảng cáo sản phẩm chưa được kiểm định, ... được nhiều bạn trẻ sử dụng để câu view đã đi ngược lại văn hóa, xã hội, luật pháp Việt Nam. Người dùng tiktok ở nhiều độ tuổi khác nhau và đa số còn trẻ nên rất dễ bị ảnh hưởng bởi những hành vi xấu.
Một số bộ phận nhà sáng tạo nội dung, người xem thiếu ý thức là nguyên nhân chính dẫn đến các content xấu tràn lan trên mạng xã hội tiktok. Mặt khác do quy trình xử lý và kiểm duyệt của tiktok chưa chặt chẽ, còn nhiều lỗ hổng. Người dùng rất dễ để thoát khỏi cuộc kiểm duyệt vì chỉ cần một vài thao tác đơn giản như đưa ngôn từ nhạy cảm vào ngoặc kép hoặc đính kèm hashtag "just for fun”. Do đó, nếu không có giải pháp để kiểm soát các nội dung độc hại, chính giới trẻ sẽ gặp hệ lụy khôn lường.
Hiện đã có Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội, đó được xem là quy chuẩn đối với người dùng các nền tảng truyền thông xã hội. Cần phải nâng cao "văn minh internet” của bộ phận giới trẻ - thế hệ GenZ. Tiktok nên cải thiện ngay các chế tài răn đe; phối hợp với các cơ quan chức năng để xử lý các hành vi ứng xử tiêu cực. Đặc biệt, đối với các tổ chức, cá nhân nên tìm hiểu và tuân thủ những điều khoản sử dụng mạng xã hội tiktok an toàn, lành mạnh để phù hợp với giá trị đạo đức, văn hóa truyền thống.
Ngọc Châm