Mặc dù, trong nhiều năm qua, chính quyền xã đã tiếp thu sự chỉ đạo huyện về công tác DS-KHHGĐ, đặc biệt là khâu tuyên truyền vận động bà con bằng cách "cầm tay chỉ việc”, kết hợp cán bộ dân số chuyên trách của huyện với đội ngũ cộng tác viên của xã để kịp thời tuyên truyền vận động phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đi đặt vòng, dùng thuốc tránh thai và các biện pháp tránh thai hiện đại khác.

Trong năm 2006, toàn xã đã có 105 ca đặt vòng tránh thai, 25 ca uống thuốc tránh thai, 10 ca tiêm thuốc tránh thai... và 34 ca dùng bao cao su. Năm 2007 và 6 tháng đầu năm 2008 đã có hàng trăm ca đặt vòng tránh thai, dùng bao cao su, tiêm thuốc tránh thai...thế nhưng, hiệu quả của công tác DS-KHHGĐ vẫn chưa đem lại hiệu quả cao. Phát bao cao su về thì không sử dụng, phát thuốc tránh thai năm thì mười họa mới dùng đến. Còn chuyện đặt vòng thì để lấy chế độ, sau đó lại tự ý đi tháo vòng hoặc lấy lý do đi làm việc quá sức nên vòng tự rơi ra...rồi lại sinh đẻ. Hơn nữa, hủ tục lạc hậu đẻ nhiều con theo kiểu “trời sinh voi thì trời sinh cỏ” để có người làm vẫn ăn sâu trong tâm trí người dân nơi đây. Nhiều gia đình sinh con một bề là gái thì bằng mọi cách cũng phải sinh cho bằng được một cậu con trai để nối dõi, hay cố gắng đẻ thật nhiều để có người lao động sản xuất ruộng nương, đồi rừng ...

Một điều đáng buồn trong năm 2007 ở Xà Hồ, trong khi các cấp, các ngành, nhân dân và cán bộ đảng viên trong toàn tỉnh đang thực hiện nghiêm việc sinh đẻ có kế hoạch thì đã có 6 đảng viên vi phạm sinh con thứ 3. Đó là các trường hợp Hầu A Gia, Hờ A Phử, Hờ A Sùng ở chi bộ thôn Đầu Cầu; Vàng A Nủng, Vàng A Xủ, Vàng A Ku ở chi bộ thôn Kháo Dê.

Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Giàng A Sinh-Bí thư Đảng uỷ xã cho biết: "Trong những năm qua, xã đã thường xuyên tuyên truyền về tác hại của việc đẻ dày, đẻ nhiều trong sự phát triển kinh tế của từng hộ gia đình, đặc biệt là trong mỗi cán bộ đảng viên đang sinh hoạt ở các thôn bản, thế nhưng năm 2007, toàn xã vẫn có 6 đảng viên vi phạm. Xã đã báo cáo lên huyện và đã có các biện pháp kỷ luật nghiêm đảng viên vi phạm chính sách về DS-KHHGĐ, nhờ vậy mà trong 6 tháng đầu năm nay không có đảng viên  nào vi phạm".

Dù đã có các biện pháp xử lý những trường hợp sinh con thứ 3 trở lên. Thế nhưng, mọi quy định về dân số - kế hoạch hoá gia đình và công tác tuyên truyền, vận động của cán bộ dân số đến với người dân nơi đây đang gặp không ít khó khăn. Một số cán bộ đảng viên trình độ, nhận thức còn hạn chế... Vì vậy, năm 2007, toàn xã có 26 trường hợp sinh con thứ 3, trong đó có 6 đảng viên là cán bộ thôn, cán bộ xã vi phạm Pháp lệnh dân số; 6 tháng đầu năm 2008, có 8 trường hợp vi phạm. Hiện toàn xã có trên 40 hộ sinh từ 5-6 người con trở lên. Như gia đình ông Chứ A Nhà, Giàng A Pha, Vàng A Páo cùng thôn Sáng Pao… và đều là những hộ nghèo đói quanh năm.

Để công tác DS- KHHGĐ ở xã Xà Hồ từng bước có hiệu quả, Đảng bộ, chính quyền và các cán bộ làm công tác DS- KHHGĐ của xã không chỉ dừng lại ở biện pháp tuyên truyền, mà cần phải thường xuyên gần gũi với người dân, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người dân, vận động giải thích để các hộ dân, nhất là các cặp vợ chồng trẻ hiểu và thực hiện đúng Pháp lệnh dân số, tăng cường sự phối hợp trong công tác tuyên truyền với các tổ chức đoàn thể.... Có như vậy,  công tác dân số của Xà Hồ mới đạt được hiệu quả như mong muốn, góp phần nâng cao sức khoẻ, đời sống cho nhân dân.

Hà Tĩnh