Là xã vùng sâu của huyện Yên Bình, xã Bạch Hà có diện tích tự nhiên 2098 ha. Toàn xã có 850 hộ với 3915 khẩu, gồm 4 dân tộc là Kinh, Tày, Dao, Cao Lan sinh sống tại 8 thôn, trong đó có 131 hộ với 1131 khẩu theo đạo Thiên chúa. Đời sống của người dân Bạch Hà chủ yếu là trồng trọt và chăn nuôi cùng với dân trí thấp nên từ những năm 2000 trở về trước, Bạch Hà còn nhiều hủ tục lạc hậu, nhất là trong lĩnh vực ma chay, cưới xin... Tuy nhiên, giờ đây mọi sự đã đổi thay và Bạch Hà đang là điểm sáng về phong trào xây dựng đời sống văn hóa và là một trong 3 xã đầu tiên của huyện Yên Bình tổ chức ra mắt xây dựng xã văn hóa.

Thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII của Đảng về “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc” và phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, ngay từ năm 2000, Đảng bộ xã Bạch Hà đã thành lập Ban chỉ đạo do đồng chí Phó chủ tịch UBND xã làm Trưởng ban.

Tất cả 8 thôn đều thành lập ban chỉ đạo và xây dựng quy ước, hương ước phù hợp với phong tục, tập quán bảo đảm đúng hiến pháp và pháp luật. Trên cơ sở đó, Ban chỉ đạo xây dựng đời sống văn hóa xã Bạch Hà xác định muốn xây dựng làng văn hóa, trước hết phải thực hiện tốt phong trào xây dựng gia đình văn hóa. Hàng năm, ban chỉ đạo đã tham mưu cho Đảng ủy, chính quyền địa phương xây dựng các chỉ tiêu về xây dựng gia đình văn hóa làng văn hóa, triển khai các chương trình hành động thiết thực, gắn phong trào xây dựng gia đình văn hóa, làng văn hóa với phát triển kinh tế nâng cao đời sống vật chất cho nhân dân là chương trình trọng tâm của cuộc vận động. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền với nhiều hình thức đa dạng, phong phú để người dân hiểu rõ về nội dung của cuộc vận động.

Bên cạnh đó, để biểu dương kịp thời các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong quá trình triển khai thực hiện, hàng năm xã Bạch Hà đều phối hợp với Phòng Văn hóa - Thông tin huyện kiểm tra các hoạt động ở các thôn. Nhờ tổ chức triển khai đồng bộ các biện pháp, được sự đồng tình hưởng ứng của người dân nên phong trào xây dựng gia đình văn hóa, làng bản văn hóa ở xã Bạch Hà đã phát triển nhanh chóng cả bề rộng lẫn chiều sâu.

Nếu như năm 2000, tỷ lệ gia đình văn hóa của xã chỉ chiếm gần 60% thì năm 2008 đã tăng lên trên 70% và đã ra mắt 5 làng văn hóa, trong đó có 4 làng được công nhận làng văn hóa cấp huyện, 4/5 đơn vị trên địa bàn đạt đơn vị văn hóa, phong trào văn hóa văn nghệ thể dục thể thao đã phát triển rộng khắp trong mọi tầng lớp nhân dân. Vào các dịp lễ, tết các thôn trong xã đều tổ chức các hoạt động thể thao như: bóng đá, bóng chuyền, ném còn, kéo co...

Một trong những chuyển biến tích cực và rõ nét nhất là việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Nhiều năm nay, Bạch Hà không có trường hợp tảo hôn, việc đăng ký kết hôn được thực hiện theo đúng pháp luật, các lễ cưới thực hiện theo đúng phong tục tập quán, bảo đảm đúng pháp luật, tiết kiệm không phô trương; tình trạng sinh con thứ 3 đã giảm hẳn; việc tổ chức tang lễ khi có người qua đời đều khai tử kịp thời và thành lập ban tang lễ, chôn cất người chết vào nghĩa trang quy định; không còn hiện tượng lợi dụng đám tang để hành nghề mê tín dị đoan, gây phiền hà cho gia đình có người qua đời. Một nét mới và trở thành phong tục đáng ghi nhận ở Bạch Hà đó là tất cả các thôn trong xã khi có người qua đời, các hộ trong thôn đều tự nguyện ủng hộ từ 5-10 ngàn đồng hay một vài kg gạo vào quỹ hiếu của thôn để trực tiếp giúp đỡ gia đình có người qua đời.

Bên cạnh đó, phong trào từ thiện nhân đạo, tinh thần tương thân tương ái đã được Bạch Hà khơi dậy và phát huy khá hiệu quả. Ngoài việc ủng hộ xây dựng Quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”, Quỹ “Ngày vì người nghèo” từ năm 2004 đến nay, nhân dân xã Bạch Hà còn ủng hộ hàng nghìn ngày công lao động, hàng chục triệu đồng tiền mặt và cây que, vật liệu giúp đỡ gần 60 hộ nghèo và hộ gia đình chính sách xóa nhà dột nát...

Điển hình, trong cơn bão số 4 năm 2008, Bạch Hà đã bị thiệt hại nặng nề về người và của nhưng cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước, nhân dân trong xã đã huy động hàng nghìn ngày công giúp nhau khắc phục hậu quả thiên tai ổn định cuộc sống. Từ đó, tình làng nghĩa xóm ngày thêm gắn bó, nhân dân ngày càng tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng, tích cực hăng say lao động sản xuất, phát triển kinh tế xóa đói giảm nghèo và làm giàu cho gia đình. Chính vì vậy, đời sống của người dân Bạch Hà đã được cải thiện và nâng cao đáng kể. Thu nhập bình quân đầu người hiện nay ở Bạch Hà đã đạt 5 triệu đồng/năm; 99,5% số hộ có phương tiện nghe nhìn; 90% số hộ có xe máy; 65% số hộ có điện thoại và 100% số hộ được dùng điện lưới quốc gia; 100% con em trong độ tuổi được đến trường, xã đã đạt chuẩn phổ cập trung học cơ sở và đạt chuẩn quốc gia về y tế xã; các hoạt động văn hóa văn nghệ quần chúng được duy trì và phát triển mạnh ở tất cả các thôn.

Từ những thành tựu đã đạt được cùng với sự quyết tâm của Đảng bộ, chính quyền, các đoàn thể và sự đồng tình ủng hộ của nhân dân, chắc chắn Bạch Hà sẽ đạt được mục tiêu đề ra là đến năm 2010 được công nhận xã văn hóa.

Đức Huân