Mục đích chính của công tác hòa giải ở cơ sở nhằm giữ gìn tình làng nghĩa xóm, tình đoàn kết tương thân tương ái trong cộng đồng, mang lại niềm vui cho mọi nhà, đồng thời góp phần ổn định an ninh trật tự, nâng cao ý thức pháp luật của nhân dân. Nhận thức rõ tầm quan trọng này, những năm qua, xã Sơn A (Văn Chấn) đã quan tâm đến công tác củng cố, kiện toàn và tạo điều kiện cho thành viên các tổ hòa giải được học hỏi nâng cao kỹ năng tuyên truyền, vận động, nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ hiện nay.

Sau nhiều lần củng cố kiện toàn, đến nay xã Sơn A đã thành lập và duy trì hoạt động của 10 tổ hòa giải tại 10 thôn, bản, với 60 thành viên là những hội viên nòng cốt các tổ chức như: MTTQ, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội CCB, Hội Người cao tuổi và Đoàn thanh niên. Với phương châm “Hướng dẫn, thuyết phục, dàn xếp, giúp đỡ, thời gian qua, các tổ hòa giải đã thực hiện tốt vai trò nhiệm vụ của mình, được quần chúng nhân dân tin cậy. Bà Đinh Thị Nìn - thôn Bản Vãn tâm sự: “Năm 2009 vừa qua, do một vài mâu thuẫn nhỏ nên gia đình tôi đã tranh chấp quyền sử dụng giếng nước với một gia đình hàng xóm. Nhưng nhờ sự dàn xếp tích cực có tình có lý của tổ hòa giải, đến nay xích mích giữa hai gia đình đã được giải quyết”.

Ông Nguyễn Văn Òi - công an viên - thành viên tổ hòa giải thôn Bản Vãn cho biết: “Thôn thường xảy ra những mâu thuẫn nhỏ như bất hòa giữa những người thân và ngoài gia đình, tranh chấp đất đai... gây ảnh hưởng xấu đến tình làng nghĩa xóm và an ninh trật tự của địa phương. Do đặc thù của công tác hòa giải chủ yếu thuyết phục bằng lời nói, tình cảm, lý lẽ, để hòa giải thành công mỗi vụ việc, ngoài việc trực tiếp tìm hiểu nguyên nhân sự việc, các thành viên tổ hòa giải còn tích cực tìm hiểu, nắm vững các văn bản pháp luật để giải thích và làm rõ đúng, sai sự việc, kết hợp với việc phân tích trên cơ sở truyền thống đạo đức, phong tục, tập quán để các bên tự nhận thấy lỗi sai của mình”.

Nhờ làm tốt công tác hòa giải tại cơ sở nên trung bình mỗi năm Sơn A giải quyết ngay tại cơ sở trên 50% vụ việc, trong đó, riêng năm 2009, các tổ đã hòa giải thành 46 vụ trên tổng số 61 vụ việc xảy ra trên địa bàn, góp phần hạn chế đơn, thư khiếu nại trong nhân dân; giúp các cơ quan nhà nước tiết kiệm thời gian và tiền bạc khi giải quyết các vấn đề phát sinh tại cơ sở.

Ông Mã Văn Chiến - Phó chủ tịch UBND xã Sơn A khẳng định: Thông qua công tác hòa giải đã phổ biến, giáo dục pháp luật và hình thành ý thức tự giác chấp hành pháp luật trong nhân dân địa phương. Các tổ hòa giải đã tranh thủ sự đồng tình ủng hộ và uy tín của những người cao tuổi trong dòng họ, phát huy vai trò của trưởng thôn, bản, đồng thời vận dụng các truyền thống đạo lý tốt đẹp của dân tộc nên hầu hết các vụ việc đều được giải quyết hợp lòng dân”.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác hòa giải ở Sơn A vẫn còn một số bất cập, khó khăn cần khắc phục. Đó là, trình độ nhận thức của một bộ phận nhân dân chưa cao nên gây không ít khó khăn trong quá trình tiếp xúc, trao đổi công việc; do công việc kiêm nhiệm nên đôi khi thành viên các tổ hòa giải không chủ động tiếp cận hòa giải vụ việc kịp thời; kỹ năng hòa giải, tiếp cận của các hòa giải viên chưa đáp ứng yêu cầu công việc...

Để công tác hòa giải thực sự phát huy hiệu quả, thiết nghĩ trong thời gian tới, ngoài việc ban hành văn bản pháp luật về tổ chức và  hoạt động hòa giải, các ngành chức năng cần tổ chức bồi dưỡng kiến thức về đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và hướng dẫn, tập huấn nâng cao nghiệp vụ cho người làm công tác hòa giải, tiến hành sơ, tổng kết hàng năm nhằm đánh giá kết quả đạt được và rút ra bài học kinh nghiệm để triển khai nhiệm vụ cho thời gian tiếp theo.

Thanh Huyền