Họ lo sao cho con em mình có đủ sách, vở, đồ dùng học tập, chiếc áo mới và nộp đủ các khoản đóng góp cho nhà trường. Nhưng nỗi lo đó thật lớn với những người nông dân mà quanh năm thu nhập chủ yếu từ hạt lúa, củ khoai. Tài sản lớn nhất của người nông dân là hạt thóc, con lợn, con gà. Những tài sản đó cũng được bán đi khi cần để trang trải cuộc sống vốn nhiều nỗi lo toan, bộn bề. Bà Phan Thị Nghĩa (thôn Trung Tâm, xã Yên Bình, huyện Yên Bình) vừa bán đàn lợn con để chuẩn bị cho hai đứa con bước vào năm học mới.

Bà cho biết: “Lợn bây giờ tụt giá, chỉ được 20.000 đồng/kg. Nhưng có rẻ thế chứ rẻ nữa vẫn phải bán thôi, không thế thì biết lấy đâu tiền để đóng tiền học, mua quần áo, sách vở cho các cháu. Nuôi con đi học bây giờ tốn kém lắm, đủ các loại tiền. Cứ đến đầu năm học, mỗi cháu đi học phải chuẩn bị độ hai triệu đồng may ra thì mới đủ”.

Vài triệu đồng không phải là lớn đối với nhiều người nhưng đối với những người nông dân lại là cả một vấn đề. Nhà ít con đã vất vả, nhà đông con càng thêm nhiều nỗi lo. Và khi không có đủ tiền đóng học cho tất cả các con thì biện pháp duy nhất của những gia đình này là cho các em nghỉ học hẳn hoặc nghỉ học tạm thời. Gia đình bà Vương Thị Vinh (thôn Linh Môn, xã Yên Bình, huyện Yên Bình) là một trong những gia đình như thế.

Bà chia sẻ vì lý do không đủ tiền cho con đi học: “Nhà chỉ có mấy sào ruộng, vài con lợn con gà làm sao đủ tiền cùng lúc nuôi ba đứa con đi học. Năm nay, tôi chỉ lo được cho cháu học lớp 11 và lớp 3 đi học. Còn một cháu lẽ ra vào lớp 10 nhưng không có tiền nộp học nên sang năm mới cho đi được. Hoàn cảnh gia đình cũng khó khăn nên từ ngày các cháu đi học nhưng chưa bao giờ được mua bộ sách giáo khoa mới, toàn đi mượn thôi, có đủ tiền đóng học cũng vất vả lắm rồi. Vừa rồi họp phụ huynh nhà trường thông báo đóng hơn 1 triệu đồng, tôi mới đóng cho cháu lớn được 400.000 đồng. Số còn lại có lẽ phải đi vay, đợi bán lứa lợn sau rồi trả vậy”.

Bước vào năm học mới, ngoài những khoản tiền chuẩn bị cho con như quần áo, sách, vở, đồ dùng học tập, các bậc phụ huynh còn phải lo lắng đến  các khoản đóng góp khác như: học phí, tiền xây dựng trường, tiền nước uống, lao động, quỹ hội cha mẹ học sinh...

Mỗi khoản chỉ vài chục nghìn đồng đến một trăm nghìn đồng nhưng “tích tiểu thành đại” cộng lại cũng lên đến cả triệu đồng. Cũng từ lâu, đã thành thông lệ, cuộc họp phụ huynh vào đầu mỗi năm học mới, ngoài việc thông báo về tình hình trường lớp thì nội dung chủ yếu là thông báo các khoản thu đầu năm mà mỗi học sinh sẽ phải nộp.

Vẫn biết Nhà nước có chủ trương “xã hội hóa giáo dục” để các em học sinh được học tập trong điều kiện tốt hơn nhưng để có đủ tiền cho con theo học là một sự cố gắng đối với những người nông dân không có nguồn thu gì nhiều ngoài hạt thóc, hạt ngô, con lợn, con gà.

Hiện nay, Nhà nước đã có nhiều chính sách hỗ trợ cho học sinh các gia đình nghèo, vùng đặc biệt khó khăn về sách vở cũng như chi phí học tập. Nhưng còn rất nhiều gia đình không thuộc diện hộ nghèo vẫn đang phải cố gắng để cho con em ngày ngày được đến trường, với mong mỏi các em sẽ có được kiến thức xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn.

Thiết nghĩ cấp ủy, chính quyền cơ sở cần xem xét chi tiết, để quyết định các khoản thu một cách hợp lý, tạo điều kiện cho học sinh và phụ huynh nghèo yên tâm hơn khi mỗi kỳ khai giảng năm học mới, đặc biệt là những hộ nghèo có từ 1 đến 3 con đang theo học phổ thông.

Hồng Khanh