Cách đó chừng vài mét, một đám nam học sinh khác mặc đồng phục mang phù hiệu của THPT N.H  cũng túm tụm ngồi uống trà, chuyền tay nhau những điếu thuốc hút dở, bên cạnh đó là vài bạn gái vô tư ngồi nhâm nhi “bim bim”...

Theo lời một nam học sinh tên Tuấn, thỉnh thoảng cả nhóm lại kéo nhau ra "bắn điếu thuốc cho tỉnh táo" vì hút trong trường dễ bị thầy cô phát hiện. Đặc biệt, giờ tan học là thời điểm có thể thấy nhiều học sinh ngồi quán trà đá hút thuốc nhất với lý do “về nhà đỡ thèm”...

Không thể thống kê hết được nhưng theo đánh giá của chúng tôi, hiện có rất nhiều bạn là học sinh, sinh viên của các trường THPT, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, dạy nghề trên địa bàn tỉnh đang “sống chung với thuốc lá”, nhiều khi còn thoải mái hút thuốc lá ngay trong khuôn viên trường học... Nhấp xong ngụm trà đá, T.H, học sinh Trường THPT L.T.K (thành phố Yên Bái), rít một hơi thuốc lá rồi chép miệng: "Biết là thuốc lá có hại nhưng thời buổi này ngồi máy tính, chơi game cả ngày, nhất là vào ban đêm, hút vài điếu cho đỡ buồn rồi bỗng thành nghiện lúc nào không hay. Em hút thuốc gần 3 năm rồi, chưa thử bỏ nhưng chắc giờ hơi bị khó".

Dù tình trạng hút thuốc lá gia tăng mạnh trong giới học sinh, sinh viên, nhưng hiện các trường vẫn chưa có biện pháp nào xử lý dứt điểm. Một giáo viên Trường THPT N.H cho biết: “Nhà trường đã ra lệnh cấm học sinh của trường hút thuốc, đồng thời cử đội sao đỏ, giáo viên chủ nhiệm giám sát việc này. Tuy vậy, nhiều em vẫn nghĩ ra các chiêu để lén lút hút thuốc”. Thầy tâm sự thêm: "Các em ngồi quán nước hút thuốc, thoáng thấy thầy cô tới là ra hiệu cho nhau. Hoặc các em tụ tập thành từng tốp, người này “trông chừng” cho người kia... những cách đối phó này rất khó kiểm soát”.

Còn đối với cơ quan y tế, bác sỹ Phan Văn Sơn – Trưởng khoa Lao Bệnh viện Đa khoa tỉnh cho biết: “Khuyến cáo cao nhất đối với việc hút thuốc lá là khói thuốc là tác nhân chính của 25 căn bệnh khác nhau trong đó có bệnh ung thư phổi, ung thư vòm họng... Đây là những căn bệnh nan y, có khả năng dẫn đến tử vong cao từ trước đến nay. Vậy nên ngay từ khi còn trẻ, các em học sinh không nên đưa chân vào con đường nghiện thuốc lá, tránh những hậu quả đáng tiếc về sau”.

Được biết, Bộ Giáo dục - Đào tạo đã có công văn yêu cầu sở giáo dục & đào tạo các tỉnh, thành phố, từ ngày 01/01/2010 nghiêm cấm hút thuốc lá ở lớp học, nơi làm việc trong nhà tại các cơ quan quản lý giáo dục và cơ sở giáo dục. Hành lang, lớp học, phòng họp, phòng làm việc... tại các cơ quan quản lý giáo dục và cơ sở giáo dục đều phải treo biển hoặc biểu tượng "Cấm hút thuốc lá".

Việc bán thuốc lá tại những nơi này bị nghiêm cấm. Trong khi đó, theo kế hoạch thực hiện Công ước khung về kiểm soát thuốc lá do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, từ năm 2010, nghiêm cấm hút thuốc tại các địa điểm công cộng trong nhà như lớp học, nhà trẻ, bệnh viện, thư viện, phương tiện công cộng... những người vi phạm sẽ bị nhắc nhở, xử phạt. Vậy nhưng cho đến thời điểm này, có vẻ như tất cả những quy định trên mới chỉ dừng lại “trên giấy tờ” tại một số trường học trên địa bàn tỉnh?

Để ngăn chặn tình trạng thuốc lá xâm nhập học đường một cách tràn lan như hiện nay, thiết nghĩ, các cơ sở giáo dục, các thầy cô giáo và các bậc phụ huynh không những cần làm gương cho các em (bằng việc không hút thuốc lá) mà nên cần dành thêm nhiều thời gian hơn nữa để giáo dục, khuyên răn, cũng như giám sát chặt chẽ việc học hành và sinh hoạt của học sinh, con em mình. Điều không kém phần quan trọng là chính các em phải biết kiểm soát được hành vi của mình trước vấn nạn hút thuốc lá, từ đó tạo môi trường sư phạm trong sạch, lành mạnh cho cả cộng đồng.

Cô Đinh Thị Kim Khánh -  Phó hiệu trưởng phụ trách Trường PTTH Nguyễn Huệ, thành phố Yên Bái: Việc yêu cầu học sinh và giáo viên trong trường không được hút thuốc lá đã được chúng tôi thực hiện nhiều năm qua. Tuy nhiên, mức độ xử lý vẫn chỉ là nhắc nhở. Nhưng từ ngày 1/1/2010, công văn của Bộ và Sở Giáo dục - Đào tạo về việc nghiêm cấm hút thuốc lá ở lớp học, nơi làm việc trong nhà tại các cơ quan quản lý giáo dục và cở sở giáo dục... đã được triển khai tới các giáo viên và học sinh trong nhà trường, yêu cầu tất cả giáo viên và học sinh ký cam kết không hút thuốc lá, đồng thời đoàn thanh niên ngoài việc đẩy mạnh tuyên truyền học sinh với ma túy thì cũng vận động học sinh không nên hút thuốc lá. Nếu phát hiện ra  các trường hợp vi phạm chúng tôi sẽ xử lý nghiêm. Đối với giáo viên sẽ không được xếp loại tốt, học sinh thì cảnh cáo toàn trường và hạ hạnh kiểm... Anh Vũ Văn Duẩn, phụ huynh học sinh (Trạm Tấu): Tôi rất đồng tình với quy định của nhà trường là nghiêm cấm việc học sinh hút thuốc lá. Cần phải nghiêm khắc hơn với con em mình, vì ở tuổi mới lớn, các cháu rất dễ bị kích động và thực hiện hành vi theo bản năng mà không nghĩ đến những hậu quả của nó. Là một phụ huynh ai chẳng muốn con cái mình chăm ngoan, học giỏi và luôn mạnh khỏe, nhìn mấy đứa nhỏ mặt còn búng ra sữa trên tay cầm điếu thuốc mà không khỏi xót xa, chỉ mong các cháu càng tránh xa thuốc lá bao nhiêu càng tốt bấy nhiêu cho sức khỏe và tương lai sau này. Em Đỗ Duy Ngọc -  học sinh lớp 12 T3, Trường THPT Nguyễn Huệ: Đối với học sinh lớp em thì 100% các bạn nam không hút thuốc. Song vẫn còn nhiều bạn khác trong trường hút thuốc lá nhưng con số này ít thôi, khi tan trường thì một số bạn còn ngang nhiên phì phèo thuốc lá. Em không đồng tình và thấy rất phản cảm trước hành động đó. Theo em nghĩ thì đâu có phải hút thuốc là để khẳng định và thể hiện bản thân trước mọi người mà học tập như thế nào mới là điều quan trọng. Em chỉ hy vọng các bạn sớm nhận thức được tác hại của thuốc lá và nhanh chóng rời xa nó để tập trung vào học tập tốt hơn.

 Thiên Cầm - Trần Ngọc