Xác định công tác hòa giải trong cộng đồng dân cư là góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh nên ngay sau khi pháp lệnh về tổ chức và hoạt động hòa giải cơ sở được ban hành, UBND huyện Trấn Yên đã chỉ đạo các ngành, đoàn thể phối hợp với mặt trận Tổ quốc (MTTQ) xây dựng phương án, tiến hành khảo sát, lựa chọn và bầu các tổ hòa giải. Đến nay, toàn huyện đã xây dựng được 232 tổ hòa giải ở tất cả các thôn, bản, khu phố với 1.260 hòa giải viên, đây là những người có trình độ năng lực, am hiểu pháp luật và có uy tín với người dân địa phương.

Tổ hòa giải thôn Ninh Thuận, xã Nga Quán hiện có 9 thành viên do bà Lê Thị Nga - Bí thư chi bộ, Chủ tịch Hội đồng làng làm tổ trưởng. Trong những năm gần đây, tổ hòa giải của thôn đã thực hiện tốt việc giáo dục, tuyên truyền đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và phát huy tốt quy chế dân chủ ở cơ sở. Riêng năm 2010, tổ hòa giải đã hòa giải thành 3 vụ liên quan đến tranh chấp đất đai, mâu thuẫn gia đình...

Điển hình là việc mâu thuẫn do tranh chấp đất đai của gia đình ông Nguyễn Văn T.  Mâu thuẫn xảy ra giữa người vợ kế của ông với người con riêng khi con ông lập gia đình muốn xin đất ra ở riêng. Sau khi tổ hòa giải đến tuyên truyền, vận động, thuyết phục và phân tích lý lẽ cặn kẽ, vợ của ông đã đồng ý chia đất để con ông được làm nhà ở riêng.

Hoạt động hòa giải ở cơ sở đã góp phần hạn chế tình trạng đơn thư khiếu nại vượt cấp, từ đó, mối đoàn kết được bảo đảm nhân dân gắn bó, xây dựng đời sống văn hóa nơi cộng đồng dân cư.

Ông Nguyễn Quý Hải - Chủ tịch Ủy ban MTTQ thị trấn Cổ Phúc cho biết: “Những năm trước đây thị trấn Cổ Phúc là địa phương có nhiều đơn thư khiếu nại và các vụ tranh chấp liên quan đến lĩnh vực đất đai... Đứng trước tình hình trên, Ban hòa giải của thị trấn, các thôn, khu phố đã họp bàn biện pháp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, trợ giúp pháp lý cho cán bộ và nhân dân, phối hợp mở các lớp tập huấn nâng cao nghiệp vụ về công tác hoà giải cho cán bộ, thôn... Thị trấn Cổ Phúc xác định, việc giải quyết đơn, thư khiếu nại, tố cáo của người dân phải được Đảng uỷ, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể, các chi bộ tập trung xem xét, giải quyết dứt điểm từng vụ việc, lấy thuyết phục vận động là chủ yếu, kết hợp với việc xem xét xử lý theo quy định của pháp luật.

Nhờ thường xuyên củng cố, kiện toàn tổ chức, hướng dẫn nghiệp vụ nên hoạt động hòa giải ở cơ sở trên địa bàn huyện Trấn Yên từng bước đi vào nề nếp. Hàng năm, các hòa giải viên đều được tập huấn các văn bản pháp luật, được bồi dưỡng nghiệp vụ về phổ biến, giáo dục pháp luật, kỹ năng hòa giải thông qua các lớp bồi dưỡng của tỉnh, của huyện tổ chức.

Qua đó việc hòa giải các tranh chấp mâu thuẫn xảy ra trong thôn, bản, khu dân cư trên địa bàn huyện đều được tiến hành đảm bảo các nguyên tắc trong công tác hòa giải ở cơ sở, phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và các phong tục, tập quán của nhân dân để kịp thời ngăn chặn những vi phạm pháp luật, hạn chế những hậu quả lớn hơn có thể xảy ra.

Theo số liệu thống kê, trong 2 năm trở lại đây, số vụ việc được tiếp nhận để tiến hành hòa giải trên địa bàn huyện là 266 vụ, trong đó, số vụ hòa giải thành đạt trên 90%. Các vụ được hòa giải thành chủ yếu tập trung ở các lĩnh vực tranh chấp dân sự, đất đai và hôn nhân gia đình... Đối với các vụ việc hòa giải không thành đều được hòa giải viên hướng dẫn chuyển cơ quan có thẩm quyền giải quyết, tránh tình trạng khiếu nại vượt cấp, khiếu kiện kéo dài trong nhân dân. Do vậy, hàng năm số đơn, thư khiếu nại, tố cáo trên địa bàn giảm từ 25 - 30%.

Đồng chí Nguyễn Tâm Trí - Trưởng phòng Tư pháp huyện Trấn Yên khẳng định: “Nơi nào có sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát, kịp thời của cấp ủy Đảng, chính quyền, có sự phối hợp tốt giữa ngành tư pháp, công an và MTTQ thì ở đó hoạt động công tác hòa giải có nhiều thuận lợi. Sự ủng hộ về tinh thần, định hướng chỉ đạo, giao trách nhiệm cụ thể, có kiểm tra, đôn đốc thường xuyên, hỗ trợ về kinh phí và các yếu tố khác... là những điều kiện giúp cho hòa giải viên hoạt động và tổ hòa giải phát huy tốt hơn vai trò, tác dụng của mình”.

Nhờ làm tốt công tác hoà giải ở cơ sở và giải quyết dứt điểm các mâu thuẫn mới phát sinh trên địa bàn đã góp phần quan trọng vào việc hàn gắn mọi mâu thuẫn và thắt chặt tình làng, nghĩa xóm trong nhân dân, đồng thời giữ vững an ninh chính trị - trật tự an toàn xã hội, tạo môi trường pháp lý lành mạnh để Trấn Yên vững bước trên con đường CNH - HĐH nông nghiệp nông thôn.

Thu Phượng