Nhận thức sâu sắc về nguy cơ của HIV/AIDS, với chức năng, nhiệm vụ được giao, Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh đã chủ động xây dựng kế hoạch tham mưu cho ngành y tế và Ban chỉ đạo phòng, chống tội phạm, phòng, chống HIV/AIDS và tệ nạn ma tuý, mại dâm của tỉnh (Ban chỉ đạo 138) củng cố tổ chức bộ máy, phân công các ngành thành viên phụ trách các địa phương, đỡ đầu các câu lạc bộ (CLB) phòng, chống HIV/AIDS.

Mặt khác, cử cán bộ thường xuyên xuống cơ sở phối hợp với y tế xã, phường giám sát các đối tượng nguy cơ cao, kịp thời phát hiện người mắc mới và đưa vào quản lý. Đồng thời phối hợp với cơ quan truyền thông đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức người dân, nhất là nhóm đối tượng có nguy cơ cao về việc phòng, chống lây nhiễm HIV gắn với việc chống phân biệt đối xử, kỳ thị với người nhiễm HIV.

Hiện nay, tỉnh đang duy trì hiệu quả hoạt động của đội ngũ cộng tác viên (CTV), giáo dục viên đồng đẳng (GDVĐĐ) với 104 CTV và 99 GDVĐĐ làm nhiệm vụ tư vấn, tuyên truyền, giáo dục, giúp đỡ những người cùng cảnh ngộ, phát bao cao su, bơm kim tiêm sạch cho người bị nhiễm HIV và những người có nguy cơ cao, thu gom bơm kim tiêm bẩn trên địa bàn. Riêng năm 2010, đội ngũ này đã giới thiệu cho 850 người có nguy cơ cao đi khám STI và 436 người đến phòng tư vấn xét nghiệm tự nguyện.

Hoạt động đội ngũ CTV nhóm GDVĐĐ đã góp phần nâng cao kiến thức về HIV/AIDS cho những người nhiễm và cả cộng đồng dân cư. Trung tâm Y tế Dự phòng các huyện, thị, thành phố đã xét nghiệm 8.313 mẫu máu, phát hiện 526 mẫu có kết quả dương tính gửi về Viện Dịch tễ Trung ương kết luận. Công tác an toàn truyền máu cũng được đặc biệt quan tâm, đảm bảo 100% đơn vị máu được sàng lọc trước khi truyền.

Hiện nay, Yên Bái có 148/180 xã, phường trọng điểm có HIV/AIDS, 9/9 huyện, thị, thành phố có người nhiễm HIV/AIDS. Trong đó thành phố Yên Bái chiếm hơn 50% người bị nhiễm HIV trong toàn tỉnh, tiếp đến là các huyện: Trấn Yên, Văn Chấn, thị xã Nghĩa Lộ. Các đối tượng nhiễm HIV chủ yếu ở nhóm đối tượng nguy cơ cao, nhất là nhóm nghiện chích ma tuý chiếm 38,65%. Năm 2010, số người nhiễm HIV mới phát hiện là 526 trường hợp, giảm 16,6% so với năm 2009.

Đến nay, 100% số người nhiễm HIV có địa chỉ rõ ràng được quản lý, chăm sóc và tư vấn, luôn đảm bảo đủ thuốc kháng vi rút, chủ động phối hợp, tạo điều kiện thuận lợi trong việc cấp phát thuốc trong thời gian nhanh nhất. Trên địa bàn tỉnh đã có 10 điểm điều trị HIV/AIDS, các đơn vị đã rà soát, làm thủ tục để điều trị ARV (thuốc kháng vi rút) cho 472 người bệnh, trong đó có 11 trẻ em.

Tỉnh Yên Bái đã thành lập Hội phòng chống HIV, tiếp tục duy trì hoạt động của 27 CLB phòng chống HIV/AIDS và nhân rộng 7 mô hình mới về phong trào toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư ở thành phố Yên Bái và thị xã Nghĩa Lộ. Các chương trình nâng cao năng lực và hợp tác quốc tế đang được triển khai thực hiện với 6 dự án như: Dự án phòng, chống HIV/AIDS do Ngân hàng Thế giới (WB) tài trợ với các chương trình thông tin giáo dục thay đổi hành vi, can thiệp giảm tác hại, điều trị nhiễm khuẩn qua đường tình dục tại 45 xã, phường, thị trấn của 7 huyện, thị, thành phố.

Dự án VNM-J04 (UNODC tài trợ), Dự án Quỹ toàn cầu phòng chống HIV/AIDS, Dự án hỗ trợ phụ nữ, trẻ em ảnh HIV do Uỷ ban Y tế Hà Lan tài trợ, Dự án SC (Save Chindren) thực hiện các hoạt động phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con và Dự án phòng chống HIV/AIDS, ma tuý và buôn bán người trên tuyền đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai. Thông qua hoạt động của các dự án và hoạt động động phối hợp tích cực của các ngành chức năng đã góp phần nâng cao nhận thức trong nhân dân, tình trạng phân biệt đối xử với người nhiễm “H” được cải thiện đáng kể. Động viên người thân và những người nhiễm HIV ở nhiều nơi tích cực tham gia vào các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS. Điển hình là CLB Chân trời mới, CLB Niềm tin (thị xã Nghĩa Lộ), CLB Hoa ban trắng (thành phố Yên Bái), 4 nhóm “Bạn giúp bạn” ở các huyện: Lục Yên, Trấn Yên , Văn chấn…

Tình hình lây nhiễm HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh vẫn diễn biến phức tạp, chưa kiểm soát được hoàn toàn. HIV đang tập trung ở nhóm nghiện chích ma tuý, mại dâm, người mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục, đặc biệt phụ nữ nhiễm “H” đang có xu hướng tăng. Đây cũng là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV trong cộng đồng, đòi hỏi các ngành, đoàn thể và toàn xã hội cùng vào cuộc chung tay ngăn chặn, hạn chế tình trạng lây nhiễm HIV/AIDS.

Quỳnh Nga