Điển hình như thị xã Nghĩa Lộ, dù địa bàn không lớn nhưng có tới 130 đội văn nghệ, huyện Yên Bình có 155 đội, câu lạc bộ văn nghệ và tiếp đến là các địa phương: Văn Chấn, Văn Yên, Lục Yên... cơ bản đã thành lập được đội văn nghệ trong từng thôn, bản, khu dân cư.

Để có số lượng lớn những đội văn nghệ quần chúng ở cơ sở như hôm nay quả không hề đơn giản. Bởi nhiều năm trước, địa điểm để tổ chức sinh hoạt VH-VN ở cơ sở khó khăn, trong khi đó sóng phát thanh - truyền hình được phủ rộng rãi, dịch vụ băng hình, đĩa nhạc tràn lan và luôn hấp dẫn mọi nhà, mọi đối tượng, cho nên, sinh hoạt VH-VN quần chúng khiến nhiều người dân ở nông thôn tỏ ra thờ ơ.

Để khắc phục tồn tại, Đảng, Nhà nước đã kịp thời đưa ra những chủ trương, giải pháp phù hợp, hiệu quả tăng cường xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở. Nghị quyết Trung ương V (khóa VIII), cuộc vận động "Toàn dân xây dựng đời sống văn hóa", phong trào xây dựng làng văn hóa... được triển khai, cụ thể hóa những quan điểm, chủ trương của Đảng.

Theo đó, các cấp chính quyền cơ sở đã tập trung đầu xây dựng hệ thống thiết chế văn hóa thôn, bản, xã, phường, thị trấn, đầu tư trang thiết bị phục vụ sinh hoạt văn hóa, khuyến khích khôi phục bảo tồn di sản văn hóa...

Việc xây dựng phong trào văn hóa được các cấp chú trọng theo hướng phát huy vai trò tiên phong của các tổ chức chính trị hạt nhân như: Mặt trận Tổ quốc, hội phụ nữ, Đoàn thanh niên. Ngành văn hóa chỉ đạo chuyên môn hướng dẫn cơ sở về phương pháp tổ chức xây dựng các đội văn nghệ quần chúng, cách sưu tầm vốn văn hóa dân gian của từng tộc người và tổ chức phổ biến, biểu diễn.

Đặc biệt, Yên Bái đã định kì được các liên hoan văn nghệ quần chúng từ cấp xã, cụm xã, huyện, thị và cấp tỉnh. Kết quả của các cuộc liên hoan văn nghệ đã khích lệ tinh thần thi đua, hăng say luyện tập văn nghệ của nhân dân.

VH-VN giờ đây đã trở thành yếu tố không thể thiếu trong đời sống thường nhật ở nông thôn. Theo ông Hoàng Tương Lai ở xã Xuân Lai (Yên Bình), khi nhà nào có tiếng nhạc Khắp coọi nổi lên hoặc có đám hát Quan làng là mọi người từ già đến trẻ trong thôn kéo về xem đông nghịt.

Các cuộc họp thôn, bản để triển khai sản xuất, học tập và bàn bạc đưa chủ trương của Đảng vào thực tế cuộc sống đều lồng ghép sinh hoạt văn nghệ nên số người đi họp đông hơn, hiệu quả hơn. Hàng năm vào dịp tổ chức ngày hội đại đoàn kết toàn dân, hầu như tất cả mọi người ở khu dân cư đều dành hết sự nhiệt tình để vui múa hát trong ngày hội.

Phong trào văn nghệ quần chúng cũng tạo nên sự cổ vũ mạnh mẽ để nhân dân tích cực thi đua lao động sản xuất, đưa chủ trương, chính sách của Đảng vào thực tế cuộc sống và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống. Từ đó, người dân đã tạo dựng, duy trì được những màn đại xòe đông tới hàng nghìn người ở thị xã Nghĩa Lộ. Huyện Văn Chấn năm 2009 tổ chức Liên hoan văn nghệ quần chúng và biểu diễn trang phục truyền thống đã thu hút đến trên 400 diễn viên tham gia...

Đây cũng là cơ hội để truyền dạy các giá trị văn hóa cho mọi thế hệ người dân. Điều quan trọng hơn cả là phía sau những sinh hoạt VH-VN quần chúng đã tạo nên sợi dây thắt chặt tình cảm, tạo nên sức mạnh cộng đồng trong xây dựng quê hương, đất nước.

Thời gian tới, mọi miền quê Yên Bái sẽ tập trung vào nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới với 19 tiêu chí rất nặng nề và quan trọng như: quy hoạch và thực hiện quy hoạch giao thông, điện, trường học, thiết chế văn hóa, chợ nông thôn, bưu điện, nhà ở dân cư, nâng cao thu nhập bình quân đầu người/năm, giảm tỷ lệ hộ nghèo, chuyển đổi cơ cấu lao động, hình thức tổ chức sản xuất, xây dựng tổ chức chính trị xã hội vững mạnh...

Vì vậy, sức mạnh của khối đại đoàn kết trong việc thực nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới lại càng trở nên quan trọng hơn. Để tăng cường sức mạnh cộng đồng từ hiệu ứng của phong trào VH-VN quần chúng trong tình hình mới, công tác xây dựng phong trào cần tiếp tục tập trung hướng mạnh về cơ sở. Bởi nông thôn được xác định chính là môi trường bảo tồn văn hóa, biểu diễn văn hóa và hưởng thụ văn hóa mang bản chất xã hội từ xa xưa.

Hoàng Nhâm