Theo Ban Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS - KHHGĐ) xã, hết năm 2011, Hoà Cuông sẽ có 5 đến 6 trường hợp sinh con thứ 3. Đây là tình trạng đáng báo động về tỷ lệ sinh con thứ 3 tại Hoà Cuông.

Đồng chí Bùi Viết Tý - Phó chủ tịch, Trưởng Ban DS - KHHGĐ xã Hoà Cuông cho biết: "Trước năm 2010, xã Hoà Cuông luôn được đánh giá là một trong những địa phương làm tốt công tác dân số của huyện. Tuy nhiên, từ năm 2010, việc sinh con thứ 3 đã tái diễn và nguy cơ gia tăng nhanh trở lại. Đây là một vấn đề khó khăn không chỉ đối với Ban Dân số xã mà ngay cả cấp ủy, chính quyền địa phương...".

Hiện nay, tổ chức bộ máy cán bộ làm công tác dân số nơi đây đã được ổn định, hoạt động có hiệu quả, việc lồng ghép 8/8 cộng tác viên dân số và y tế thôn, bản đã hoàn thành.

Khác với các địa phương khác, tại Hòa Cuông duy nhất có đồng chí cán bộ chuyên trách dân số xã là mới được thay từ ngày 1/1/2011, còn đội ngũ cộng tác viên đều là những người có kinh nghiệm, đã qua đào tạo và nhiệt tình tham gia tuyên truyền, tư vấn nhóm cũng như trực tiếp tại các hộ gia đình, vận động nhân dân thực hiện tốt CSSKSS và KHHGĐ, luôn phối hợp tốt với các ban, ngành, đoàn thể trong việc triển khai các hoạt động DS - KHHGĐ; hàng tháng, quý, năm, không chỉ Ban Dân số xã tiến hành họp mà ngay cả các cuộc giao ban giữa cán bộ chuyên trách và cộng tác viên cũng luôn tập trung đánh giá các hoạt động dân số...

Tuy nhiên, một khó khăn lớn đối với đội ngũ làm công tác dân số nơi đây chính là ý thức của người dân. Họ hiểu nhưng vẫn cố tình vi phạm và khi bị khiển trách, họ phản ứng dữ dội. Chị Nguyễn Thuỳ Linh - cán bộ chuyên trách dân số xã Hòa Cuông phân trần: "Hiện nay, tại địa phương có nhiều đối tượng sinh con một bề đang gây khó khăn cho công tác tuyên truyền, điển hình như gia đình chị Trần Thị Vân ở thôn 2. Tôi đã cùng cộng tác viên theo dõi địa bàn với bí thư chi bộ, trưởng thôn đã nhiều lần xuống tận hộ gia đình khuyên ngăn nhưng chị Vân “vô tư” cho rằng kiểu gì cũng phải sinh thêm đứa nữa cho vui cửa vui nhà...".

Không chỉ trường hợp của chị Vân mà còn nhiều đối tượng khác, mỗi người mỗi lý do như: nhất quyết không đặt vòng vì cho rằng vòng tránh thai của Trung Quốc sản xuất không tốt, khi yêu cầu sử dụng thuốc tranh thai và bao cao su thì phản ứng và đổ lỗi gây dị ứng...

Nhiều đối tượng khác thì lấy chồng ở địa phương này, nhưng gia đình lại ở xã khác, khi có ý định họ lén lút đi ra khỏi xã và đến khi mang thai 7 đến 8 tháng mới trở về nhà. Cộng tác viên xuống hộ gia đình gặp mẹ chồng khuyên giải, thì họ trả lời chóng vánh: "Nó về bên ngoại làm sao gia đình tôi biết được? Và cũng không biết nó ý định mang bầu để mà can thiệp...". Tất cả những lý do của người dân đưa ra cũng chỉ nhằm bao biện cho việc làm trái với quy định của mình.

Đồng chí Nguyễn Viết Sơn - Trưởng Trạm Y tế xã Hòa Cuông cho biết: "Cần phải có chế tài xử phạt nghiêm đối với những đối tượng sinh con thứ 3 thì mới hiệu quả. Ngay như cạnh nhà tôi có 2 gia đình đều sinh con một bề, gia đình rất khá giả nên việc phạt tiền 500 đến 1 triệu đồng đối với họ không thành vấn đề mà gia đình không được công nhận là “gia đình văn hóa” thì lại càng không quan trọng. Tôi cũng sang nhà chia sẻ và họ đều cho rằng: “Mình làm ra nhiều của cải mà con gái thì chỉ cho phần nào nên phải sinh bằng được con trai để thừa kế chứ?”.

Xã Hòa Cuông có 8 thôn, song việc sinh con thứ 3 lại tập trung ở thôn 1, 2 và 3 -  các thôn chủ yếu đồng bào dân tộc Cao Lan và một bộ phận người dưới xuôi lên đây phát triển kinh tế. Việc triển khai các hoạt động tuyên truyền DS - KHHGĐ nơi đây là rất khó khăn.

Một số hộ là dân tộc Cao Lan do nhận thức chưa đầy đủ cũng như tập quán lạc hậu, nhưng không phải là không vận động được, còn một số hộ là người dưới xuôi lên, đối tượng này rất khó vận động vì họ hiểu nhưng không ủng hộ.

Bên cạnh ý thức của người dân thì công tác tuyên truyền của đội ngũ làm công tác dân số cũng gặp khó khăn do hệ thống loa truyền thanh của xã hiện nay cũng mới chỉ phủ sóng được trên 70%, thôn 1, 2 và 3 giao thông đi lại rất khó khăn, sự vào cuộc của các ban, ngành, đoàn thể cơ sở chưa thực sự mạnh mẽ vẫn mang tính hình thức...

Để công tác dân số đạt hiệu quả cao, đặc biệt là giảm tình trạng sinh con thứ 3 thì cấp ủy Đảng, chính quyền cần tập trung hơn nữa, đưa công tác dân số vào nội dung hoạt động trọng tâm của xã trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội địa phương, đa dạng hóa các loại hình tuyên truyền, bồi dưỡng nâng cao chuyên môn nghiệp vụ đối với đội ngũ cộng tác viên.

Đặc biệt, cần có những chế tài xử phạt nghiêm khắc đối với những trường hợp vi phạm. Có như vậy công tác DS-KHHGĐ ở Hoà Cuông mới sớm đạt được kết quả như mong muốn.

An Nguyên