Với 7 cán bộ là những thẩm phán, thư ký, hàng tháng, mỗi cán bộ tòa án phải dành từ 7 đến 10 ngày xuống cơ sở. Họ đã nỗ lực phấn đấu nhằm đưa các vụ án ra xét xử kịp thời, thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật.

Nghe cán bộ thẩm phán, thư ký TAND Mù Cang Chải tâm sự mới phần nào hiểu được công việc của cán bộ tòa án nơi vùng cao này. Do địa hình núi cao hiểm trở, đường đến các thôn, bản đa phần là phải đi bộ, công tác xuống cơ sở thường phải mất từ 2 đến 3 ngày.

Đồng chí Nguyễn Xuân Hà, Chánh án TAND huyện, người đã có nhiều năm gắn bó với nơi vùng cao Mù Cang Chải tâm sự: “7 cán bộ, 2 là người địa phương, 5 người ở thành phố Yên Bái, huyện Lục Yên, thị xã Nghĩa Lộ. Anh em có một bếp ăn tập thể, ngày 3 bữa góp gạo thổi cơm chung, cuối tuần vượt cả trăm cây số về nhà được một ngày.

Mọi công việc nhà, chuyện học hành của con cái đành phó thác cho vợ”. “Chế độ đối với cán bộ ở đây như thế nào?” - tôi hỏi. Anh Hà cười: “Theo quy định của Nhà nước cả, cơ quan cũng chỉ biết tiết kiệm chi tiêu thỉnh thoảng thêm chút ít vào bữa ăn tươi, chứ ở trên này đắt đỏ lắm. Cuộc sống khó khăn nhưng mọi người thường động viên nhau phải hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao…”.

Lật lại những bản án xét xử trong những năm qua mới thấy hết tính chất phức tạp của những vụ án ở đây. Khó khăn nhất vẫn là các vụ tranh chấp gia súc. Do đặc thù là huyện vùng cao nên từ việc thả rông gia súc dẫn tới thường xảy ra chuyện bắt trâu, bò, dê của nhau.

Đến khi kiện cáo, tòa thu thập chứng cứ, cả 2 đều tả khá chính xác đặc điểm con gia súc của mình. Hỏi người hàng xóm hay bạn bè, đều nhận được câu trả lời bên ấy cũng có con trâu, con bò, con dê như vậy. TAND đành phải nhờ kỹ thuật khoa học hình sự xét nghiệm AND. Kẻ hăng hái, người phân vân bàn tính thể hiện trên nét mặt, thế là con trâu kia mới có đường về chủ cũ. 

Hay những vụ án với hành vi mua bán trái phép chất ma túy, thường các bị cáo không khai mua của ai, chỉ biết là mua của  người đi đường không biết tên để bán kiếm lời, do vậy rất khó cho việc truy cứu trách nhiệm cho người có liên quan. Đặc biệt hơn là án hôn nhân gia đình. Thường thì án này các vợ chồng không có giấy đăng ký kết hôn, chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, do vậy rất khó khăn trong việc phân chia tài sản khi đưa ra xét xử.

Qua công tác xét xử thời gian gần đây cho thấy, trong số 30 vụ án xét xử hình sự năm 2010 thì có tới 21 vụ phạm tội liên quan đến hành vi mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép chất ma túy. Trong 5 tháng đầu năm 2011, tổng số án thụ lý 21 vụ, TAND đã xét xử 10 vụ thì có tới 6 vụ liên quan đến án ma túy.

Qua số liệu phân tích và so sánh cho thấy, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật trên địa bàn có diễn biến khá phức tạp và có chiều hướng tăng mạnh. Tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội cũng nghiêm trọng hơn.

Tội phạm về ma túy chiếm tới 70% số vụ án, người phạm tội đa số là đối tượng nghiện ma túy. Một số bị cáo phạm tội khác như: trộm cắp, cướp đều là những đối tượng nghiện ma túy và đều trong độ tuổi lao động chính của gia đình. Đặc biệt, tỷ lệ nữ tham gia buôn bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép chất ma túy năm 2010 chiếm 26%.

Tòa án kiên quyết đấu tranh và xử lý nghiêm minh đối với các loại tội phạm, đảm bảo quyền dân chủ của công dân, không làm oan sai người vô tội, không để lọt tội phạm. Với trách nhiệm của mình, nhiều năm qua TAND Mù Cang Chải không để xảy ra tình trạng tòa án cấp trên hủy án, cải sửa do lỗi của thẩm phán hay Hội đồng xét xử. Chất lượng tranh tụng tại phiên tòa ngày càng được nâng lên.

Ngoài việc xét xử kịp thời, nghiêm minh các loại tội phạm, Tòa còn chú trọng đến công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật với vụ xét xử lưu động… Với trách nhiệm là cơ quan bảo vệ pháp luật của địa phương, TAND Mù Cang Chải phấn đấu 100% các vụ án được giải quyết trong thời gian luật định, kiên quyết không để xảy ra tình trạng oan sai, bỏ lọt tội phạm, đáp ứng tốt theo yêu cầu của Nghị quyết 49/ NQ-TW của Bộ Chính trị về cải cách tư pháp đến năm 2020.

Thạch Phong