Nửa đầu năm, xô đổ ba kỷ lục

Kỷ lục thứ nhất, độ sâu của rét hại. Mùa đông 2010-2011 lại là một mùa đông không giống các mùa đông trước đó. Đợt rét đậm đầu tiên xảy ra sớm hơn trung bình nhiều năm (TBNN) tới 10 ngày khi nó xuất hiện hôm 16-12-2010.

Sang tháng 1-2011, xảy ra một đợt rét đậm, rét hại khốc liệt kéo dài 31 ngày (bắt đầu ngày 5-1, kết thúc ngày 3-2, đúng mồng một Tết Nguyên đán). So với 2008 - năm có đợt rét dài nhất với 36 ngày, đợt rét này đương nhiên còn thua kém về mức độ kéo dài. Song sự khác thường là ở chỗ đợt rét này có nhiều ngày rét hại hơn, nhiệt độ trung bình ngày xuống dưới 10 độ C, trong khi năm 2008, ngày rét nhất nhiệt độ trung bình cũng chỉ ở mức dưới 11 độ C.

Chỉ cần một trận mưa bất thường, đường phố thành sông. Ảnh: Hồng Vĩnh.

Kỷ lục thứ hai, tuyết rơi muộn. Ngày 16-3-2011, miền Bắc chịu ảnh hưởng của một đợt gió mùa đông bắc rất mạnh, khiến nền nhiệt độ giảm đột ngột, tới 9 độ C, trời chuyển rét hại nặng nhanh chóng. Tại Lào Cai, tỉnh miền núi phía, mưa tuyết đồng thời xảy ra ở ba địa phương gồm huyện Sa Pa, Bát Xát và Mường Khương, trong khi cao nguyên Đồng Văn (tỉnh tột bắc Hà Giang) cũng có tuyết rơi.

Đây là lần đầu tiên trong lịch sử ngành khí tượng - thuỷ văn Việt Nam ghi nhận được mưa tuyết rơi vào tháng 3. Các đây 43 năm, mùa đông năm 1968 cũng rất rét. Ngày 13-2-1968, Sa Pa xảy ra mưa tuyết được coi là rất muộn. Vì thông thường nếu Sa Pa có mưa tuyết thì thường xảy ra vào cuối tháng 12 hoặc tháng 1 năm sau. Tuy nhiên đợt mưa tuyết vừa qua còn muộn hơn đợt mưa tuyết lịch sử nói trên hơn một tháng, lập kỷ lục mới về bất thường mưa tuyết.

Tuy mới bước vào đầu mùa hạ, nhưng sự dị thường của thời tiết tại Lào Cai và miền Bắc vẫn chưa dừng lại. Cụ thể, tháng 5 vừa qua không khí lạnh hoạt động mạnh. Có tới bốn đợt gió mùa đông bắc ảnh hưởng, nhiều hơn TBNN hai đợt. Có đợt không khí lạnh tràn về mạnh (ngày 16-5), gây tiết trời se lạnh vào đêm và sáng sớm, vùng núi trời rét.

Vùng núi cao đêm và sáng sớm có ngày trời rét đậm, rét hại. Sa Pa (Lào Cai) nhiệt độ giảm đến 10,7 độ C vào ngày 17-5. Cả tháng 5, miền Bắc chỉ xảy ra một đợt nắng nóng với thời gian ngắn, nhiệt độ cao nhất phổ biến 35-37 độ C. Nền nhiệt độ trung bình giảm, thấp hơn TBNN từ 0,5-1,0 độ C. Tiết trời mát mẻ kéo dài, khiến mọi người có cảm tưởng như đang sống trong những ngày đầu đông.

Thế mà đợt đầu hè trước đó, tháng 5-2010, có tới bốn đợt nắng nóng, nhiệt độ cao nhất lên tới 39-40 độ C, có nơi cao hơn. Thêm một kỷ lục bất thường của thời tiết năm 2011, sai lệch ngày càng nhiều với quy luật chung vốn có từ xưa đến nay.

Gần giữa hè mà Sa Pa, Lào Cai, có rét đậm Ảnh: LMH.

Nửa năm còn lại mưa nhiều

Nghiên cứu, tính toán chuỗi số liệu nhiều năm cho thấy, những năm rét sâu, rét kéo dài, thì mùa mưa kế tiếp sẽ có mưa nhiều. Cụ thể, các năm rét mạnh, rét nhiều như 1963, 1968, 1971 và 1986 và, gần đây nhất là năm 2008, mùa mưa thường có mưa nhiều và ác liệt.

Ngoài ra, theo kinh nghiệm dân gian, năm nào hoa nhãn, vải ra nhiều, mùa mưa bão sẽ tăng và dữ dội. Năm nay không riêng gì hoa nhãn, vải được mùa, nhiều loại hoa quả khác cũng đơm hoa dày đặc.

Kết hợp với các tính toán, dự báo khí hậu nữa, có thể mạnh dạn nhận định, mùa mưa 2011 xác suất xảy ra mưa nhiều là cao, khiến cho những tháng còn lại tại miền Bắc, bắc và trung Trung Bộ, sẽ mát hơn hẳn mùa hè 2010. Đến cuối hè, sẽ còn 3-4 đợt nắng nóng song mức độ ít hơn, phạm vi ảnh hưởng không rộng, không gay gắt và kéo dài như năm trước.

Các tháng đầu mùa, lượng mưa ở miền Bắc, Trung Bộ khả năng nhiều hơn so với TBNN, Các tháng cuối mùa ở mức xấp xỉ TBNN. Tuy nhiên, các đợt mưa vừa đến mưa to kéo dài 2-3 ngày sẽ tập trung vào thời kỳ từ giữa tháng 5 đến nửa đầu tháng 8-2011. Đỉnh lũ cao nhất năm 2011 trên hệ thống sông suối Bắc Bộ sẽ cao hơn đỉnh lũ năm 2010.

(Theo LĐO)