Như thường lệ, cứ vào thời điểm tháng 11, 12 hàng năm, ngành Bảo hiểm xã hội (BHXH) lại trưng tập toàn bộ cán bộ chuyên quản tới các đơn vị sử dụng lao động để đôn đốc thu BHXH. Đồng thời ngành thành lập Ban thu hồi nợ đọng, trong đó có các cán bộ ngành Công an và Thanh tra tỉnh triển khai kế hoạch kiểm tra tại các đơn vị sử dụng lao động thuộc diện nợ đọng khó đòi trên địa bàn toàn tỉnh.

Năm nay cũng vậy, dù đã triển khai các giải pháp mạnh nhưng đến thời điểm này công tác thu BHXH vẫn gặp nhiều khó khăn. Toàn tỉnh hiện vẫn còn gần 30 đơn vị nợ tiền BHXH  với số tiền trên 11 tỷ đồng. Từ việc nợ đọng tiền BHXH này mà quyền lợi của hàng nghìn lao động đang bị ảnh hưởng.

Tính đến ngày 16/12, BHXH tỉnh mới thu được trên 543 tỷ đồng, đạt 90,5% kế hoạch năm. Theo báo cáo của BHXH tỉnh hiện còn khoảng 30 đơn vị nợ tiền BHXH và hầu hết đều trong tình trạng khó trả. Đứng đầu danh sách nợ BHXH với số tiền lớn là Công ty cổ phần Xi măng và Khoáng sản Yên Bái trên 2 tỷ đồng, Công ty cổ phần Xi măng Yên Bình trên 1 tỷ đồng, Công ty cổ phần Chè Văn Hưng trên 1 tỷ đồng, Công ty cổ phần Xây lắp và Sản xuất công nghiệp hơn 687 triệu đồng, Công ty cổ phần Xây dựng giao thông gần 450 triệu đồng, Công ty cổ phần đá trắng Vinaconex trên 200 triệu đồng.

Giải thích về vấn đề chậm đóng và nợ đọng tiền BHXH, hầu hết các đơn vị sử dụng lao động cho biết: Do tình hình lạm phát ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh cũng như tiêu thụ sản phẩm. Đặc biệt, năm nay lãi suất ngân hàng cộng với giá nguyên liệu đầu vào tăng cao, gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động của công ty.

Là doanh nghiệp lớn nhất trên địa bàn tỉnh về sản xuất xi măng, Công ty cổ phần Xi măng Yên Bình cho biết, chưa năm nào doanh nghiệp gặp khó khăn như năm nay bởi ngoài giá nguyên liệu đầu vào tăng cao, nguồn vốn vay bị cắt giảm tới 30% so với năm trước, cùng với đó nguyên liệu chất đốt để phục vụ sản xuất như than, điện không đảm bảo đã ảnh hưởng lớn tới sản xuất. Vì vậy, đến thời điểm này Công ty còn nợ trên 1 tỷ đồng tiền BHXH và chắc chắn từ nay đến cuối năm Công ty cũng không thể trả hết số tiền nợ này.

Ông Nguyễn Đức Cường phụ trách kế toán của Công ty cho biết: “Công ty phấn đấu từ nay đến cuối năm sẽ nộp 600 triệu đồng, số còn lại xin “khất sang quý I năm 2012". Cũng là đơn vị nợ BHXH kéo dài với số tiền trên 1 tỷ đồng, Công ty cổ phần Chè Văn Hưng đang gặp rất nhiều khó khăn trong việc xuất khẩu hàng, hiện hàng trăm tấn chè thành phẩm vẫn tồn kho. Nếu như năm 2010, doanh thu của đơn vị đạt 25 tỷ đồng thì năm nay dự kiến cũng chỉ thu được 18 tỷ đồng. Dù biết nợ tiền BHXH là vi phạm luật nhưng hiện nay Công ty không có nguồn nào để trả.

Đóng BHXH đầy đủ đảm bảo quyền lợi cho người lao động. (Ảnh: Công nhân Công ty cổ phần Dược phẩm Yên Bái đang đóng nén sản phẩm thuốc).

Để hạn chế tình trạng nợ tiền BHXH kéo dài, ngay từ đầu năm, BHXH tỉnh đã tiến hành rà soát các đơn vị tham gia BHXH và thông báo số tiền nộp BHXH trong năm cho từng đơn vị, đồng thời tăng cường cán bộ chuyên quản tập trung đôn đốc thu. Tuy nhiên, nhiều đơn vị có khả năng nộp tiền BHXH nhưng vẫn cố tình chây ỳ, thậm chí chiếm dụng tiền BHXH để sử dụng vào mục đích khác bởi tiền lãi suất nợ BHXH chỉ khoảng 10% trong khi đó nếu các doanh nghiệp vay vốn ngân hàng thì lãi suất là trên 20%.

Do các đơn vị nợ tiền BHXH nên nhiều công nhân lao động được hưởng chính sách về bảo hiểm đến giờ vẫn chưa được giải quyết chế độ. Nhằm bảo vệ quyền lợi cho người lao động (NLĐ), năm 2011, BHXH tỉnh đã tiến hành khởi kiện 4 doanh nghiệp nợ tiền BHXH kéo dài ra tòa án các cấp đó là: Công ty cổ phần Tổng hợp Cửu Long Vinashin, Lâm trường Lục Yên, Công ty cổ phần Xây lắp và Sản xuất công nghiệp và Công ty cổ phần Cơ khí xây dựng nhưng đến thời điểm này các đơn vị mới chỉ nộp được một phần nhỏ, duy nhất có Công ty cổ phần Tổng hợp Cửu Long Vinashin nộp 70% trong tổng số tiền nợ BHXH. Hiện các đơn vị vẫn còn nợ trên 3 tỷ đồng.

Quan điểm của ngành BHXH trong thời gian tới là nếu đơn vị sử dụng lao động không đóng tiền BHXH cho NLĐ thì ngành cũng cương quyết không giải quyết chế độ cho NLĐ và điều này các đơn vị sử dụng lao động phải hoàn toàn chịu trách nhiệm. Tuy nhiên, không biết chủ sử dụng lao động chịu trách nhiệm trước pháp luật như thế nào, chỉ biết trước mắt đối tượng chịu thiệt thòi nhiều nhất vẫn là NLĐ.

 Năm 2011, BHXH tỉnh được giao thu 600 tỷ đồng, để hoàn thành kế hoạch, BHXH tỉnh đã phát động phong trào thi đua nước rút tập trung vào 5  nội dung chính, trong đó, ngoài thực hiện tốt chính sách chi trả chế độ đối với người được hưởng thì BHXH tập trung các giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm vào công tác thu, phấn đấu hoàn thành kế hoạch năm.

 H.D