Từ tinh thần gương mẫu của đảng viên Cứ A Sử, thôn Tấu Trên, xã Trạm Tấu, mạnh dạn vượt lên hủ tục đưa người mẹ đã mất vào quan tài là chuyện chưa từng có ở vùng cao Trạm Tấu. Nhờ đó, đến nay tại huyện vùng cao này đã có nhiều đám tang thực hiện theo nếp sống văn hoá mới, tức đã cho người chết vào quan tài và không để quá 48 tiếng.

Đó là một trong những bằng chứng cho thấy kết quả của sự thống nhất ý chí và hành động cùng những kiến thức được trang bị và thành công của cuộc vận động xây dựng nếp sống văn hoá mới ở huyện Trạm Tấu mà cán bộ, đảng viên luôn là người tiên phong gương mẫu đi đầu.

Già làng Mùa A Sùng, thôn Tấu Giữa, xã Trạm Tấu kể: “ Không biết có từ bao giờ nhưng xưa nay đám tang của người Mông, người mất không đưa vào quan tài. Sau khi làm các thủ tục, họ đặt người chết lên một chiếc cáng và treo chiếc cáng đó lên, người chết như nằm ngủ trên cáng và cứ để như thế 3 - 4 ngày, thậm chí có nhà để 6 - 7 ngày rồi tổ chức ăn uống linh đình, vừa tốn kém vừa mất vệ sinh lại ảnh hưởng đến mỹ quan và không phù hợp với nếp sống mới”.

Càng khó khăn hơn khi có người Mông còn cho rằng, việc đưa người chết vào quan tài là đi ngược lại tập tục lâu đời của đồng bào và những người trong gia đình, dòng họ sẽ bị trừng phạt như ốm đau, bệnh tật, làm ăn lụn bại… Quá trình vận động theo kiểu “mưa dầm thấm lâu” cùng với việc thực hiện quy ước, hương ước của thôn bản, trong đó có quy định về việc tổ chức tang lễ theo nếp sống mới bước đầu đã thu được kết quả đáng mừng mà đám ma cụ Mùa Thị Say, 101 tuổi, mẹ Bí thư Chi bộ Cứ A Sử là một minh chứng.

Theo ông Sử thì lúc mẹ lâm chung, ông đã xin ý kiến mẹ để khi cụ mất sẽ tổ chức đám tang theo nếp sống mới trong đó có việc cho mẹ vào quan tài. Mẹ ông chấp thuận và khi cụ mất, cùng với việc cho vào quan tài, gia đình cũng tổ chức nghi lễ đơn giản, giảm tối đa chi phí trong ăn uống và không để người chết trong nhà quá 48 giờ.

Ông Giàng A Hành - Bí thư Đảng bộ xã Trạm Tấu cho biết: "Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện Trạm Tấu lần thứ XIV về thực hiện nếp sống văn hóa mới và Kế hoạch số 40 của UBND huyện triển khai thực hiện Nghị quyết, xã Trạm Tấu đã quán triệt và triển khai đầy đủ các nội dung Nghị quyết đến đảng viên trong toàn Đảng bộ, tổ chức cho đảng viên ký cam kết thực hiện trước làm gương cho nhân dân, đồng thời kiện toàn Ban chỉ đạo Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa với các thành viên là trưởng các đoàn thể như Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn thanh niên, trưởng các thôn bản, già làng, trưởng họ, người có uy tín, phân công nhiệm vụ cho các thành viên phụ trách các thôn, bản để tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện”.

Triển khai từ tháng 4, đến tháng 7/2011, xã đã có đám tang cụ Say lần đầu tiên tổ chức theo nếp sống văn hóa mới với việc thành lập ban tang lễ, người chết được đưa vào quan tài trước khi đem chôn cất, không để người chết quá 48 giờ trong nhà, không đem người chết đi phơi nắng, không bón cơm cho người chết, không mổ nhiều gia súc, gia cầm như xưa nay “cái lệ là thế” của đồng bào. Từ việc đảng viên Cứ A Sử gương mẫu làm trước đến nay, xã Trạm Tấu đã có 3 đám tang tổ chức theo nếp sống văn hóa mới.

Bà Lê Thị Thu Hà - Phó chủ tịch UBND huyện, Trưởng ban chỉ đạo phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư cho biết:  "Để thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện về thực hiện nếp sống văn hóa mới giai đoạn 2010 - 2015 đặc biệt là việc tổ chức tang lễ ở đồng bào dân tộc Mông, ngoài triển khai kế hoạch thực hiện Nghị quyết, UBND huyện đã kiện toàn Ban chỉ đạo với các thành viên là trưởng các ban ngành, đoàn thể, phân công các thành viên căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của mình để thực hiện nhiệm vụ, các thành viên phụ trách xã có trách nhiệm phối hợp với ban chỉ đạo xã tổ chức tuyên truyền để thực hiện, họp giao ban hàng quý, hàng tháng để báo cáo tình hình thực hiện, kịp thời tháo gỡ những vướng mắc, tồn tại để có phương án khắc phục”.

Tính từ tháng 4/2011 đến nay, huyện Trạm Tấu đã có 10 đám tang tổ chức theo nếp sống văn hoá mới và việc tổ chức đã được đưa vào quy ước, hương ước ở 69/69 thôn bản. Để khuyến khích những hộ thực hiện tốt, huyện cũng đã có chính sách hỗ trợ mỗi đám tang thực hiện đầy đủ các nội dung theo nếp sống văn hóa mới 5 triệu đồng.

Thời gian tiếp theo và những năm tới, huyện sẽ tiếp tục tăng cường công tác chỉ đạo ở các cấp, đẩy mạnh việc tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện. Những thành công bước đầu trong việc thay đổi những hủ tục đã “cắm rễ” lâu đời trong sinh hoạt lễ nghi của đồng bào dân tộc thiểu số là kết quả sự nỗ lực của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị trong việc cụ thể hóa từng nội dung nghị quyết của Đảng.

Lộc Chầm