Ông Đào Quang Luật sinh năm 1945 hiện đang cư trú tại tổ 9, phường Minh Tân (thành phố Yên Bái) đã từng tham gia TNXP thuộc Đoàn C224- CT1. Ông đã cùng đồng đội vượt qua mưa bom, bão đạn tham gia làm đường, vận chuyển lương thực, đạn dược trên tuyến lửa Quảng Bình.

Sau 9 năm tham gia TNXP, hòa bình lập lại, giống như bao thanh niên cùng thế hệ, ông Luật trở về với đồng ruộng quê hương. Sau khi  lập gia đình ông mới phát hiện ra di chứng của chất độc da cam quái ác những năm tháng chiến tranh khiến ông bị vô sinh.

Mặc dù đã nhiều lần đề nghị được hưởng chế độ trợ cấp nhưng phải đến tháng 11/2009, được sự hỗ trợ tích cực của đồng đội, ông mới được nhận bảo hiểm y tế miễn phí và trợ cấp thường xuyên tới cuối đời, hiện ở mức 1 triệu 452 nghìn đồng/ tháng.

Còn vợ ông Luật là bà Đỗ Thị Đức cũng đã từng tham gia TNXP nhưng hiện sức khỏe yếu lại không có lương, không có trợ cấp. Vợ chồng ông Luật hiện vẫn phải cùng người con nuôi mở cửa hàng sửa chữa xe đạp, xe máy để mưu sinh.

Bà Đào Thị Quỹ hiện đang cư trú tại thôn Đắng Con, xã Âu Lâu  là hội viên cựu TNXP thành phố Yên Bái có hoàn cảnh khó khăn. Do ảnh hưởng của những năm tháng chiến tranh, Bà Quỹ hiện bị bệnh thần kinh. Di chứng đó còn để lại hậu quả cho thế hệ sau - người con trai duy nhất của Bà cũng bị mắc bệnh thần kinh, thường xuyên bỏ nhà đi lang thang.

Hay như bà Vũ Thị Nhuần hiện cư trú tại thôn 1 Trấn Ninh, xã Tân Thịnh đã từng tham gia TNXP từ tháng 1/1972 đến tháng 8/1975. Bà đã cùng đồng đội tham gia mở các tuyến đường ở huyện Bát Xát, đường Cốc San đi huyện Sa Pa - tỉnh Lào Cai, tham gia xây dựng tuyến đường sắt Yên Bái - Lào Cai. Do điều kiện lao động nặng nhọc, thiếu thốn nên trong thời gian tham gia TNXP bà đã mắc bệnh phổi.

Hòa bình lập lại, bà Nhuần chuyển công tác về Nhà máy Hoa quả, rồi Công ty Xây dựng số 2 Yên Bái. Sức khỏe yếu, đến năm 1988, bà đã nghỉ hưởng “một cục” theo chế độ 176. Đến nay, bà Nhuần còn mắc thêm các bệnh thần kinh tọa, vôi hóa cột sống thường xuyên phải điều trị tại bệnh viện. Duy trì cuộc sống, bà chỉ có trông vào 3 sào đất đồi rừng.

Nhà nghèo, vị trí đất ở đi lại không thuận tiện, đồi dốc nên hiệu quả canh tác không cao. Các con thì hoàn cảnh cũng khó khăn nên không giúp được gì, bà  tâm sự: “Vợ chồng tôi hiện thường xuyên ốm đau, liên tục phải đi viện lại không có lương. Các con, cháu thì cũng đều rất khó khăn nên không giúp được gì nhiều cho bố mẹ. Chúng tôi chỉ trông vào nương sắn, nương chè mỗi vụ vài ba trăm nghìn, đời sống rất khó khăn”.

Các hội viên Cựu TNXP xuất sắc của thành phố Yên Bái được khen thưởng.

Hội Cựu TNXP thành phố Yên Bái hiện có 335 hội viên, sinh hoạt tại 14 chi hội. Đa phần hội viên đời sống còn gặp rất nhiều khó khăn, tuổi cao và không có lương, phụ cấp. Đặc biệt là có nhiều hội viên do ảnh hưởng di chứng của chiến tranh bị nhiễm chất độc hóa học, các bệnh hiểm nghèo tập trung ở những xã khó khăn như: Tân Thịnh, Âu Lâu, Minh Bảo, Phúc Lộc, Văn Tiến, Văn Phú...

Ông Bùi Hữu Quang - Phó chủ tịch thường trực Hội Cựu TNXP thành phố Yên Bái cho biết: “Đa số hội viên cựu TNXP của thành phố Yên Bái đều có hoàn cảnh khó khăn, tập trung ở các vùng nông thôn. Hội viên ít nhất hiện cũng đã 60 tuổi, còn đa phần đã bước vào tuổi 80- 90, không còn khả năng lao động.

Số hội viên không có lương, chế độ phụ cấp chiếm tỷ lệ cao như chi hội xã Minh Bảo chỉ duy nhất đồng chí Chi hội trưởng có lương và đồng chí chi hội phó hưởng chế độ thương binh. 100% hội viên Chi hội xã Tân Thịnh đều không có lương nên tỷ lệ hộ hội viên nghèo còn cao”.

Bà Nguyễn Thị Thanh, hiện cư trú tại thôn Châu Giang 1, xã Âu Lâu từng tham gia TNXP tại C2 Đội 227 - Tổng đội 60 bảo vệ sân bay Yên Bái trong thời gian từ tháng 11/1968 đến tháng 2/1972. Bà Thanh hiện cũng không có lương, trợ cấp, sinh sống cùng người con trai duy nhất thì việc làm cũng không ổn định.

Gia đình bà được xếp vào diện nghèo của xã Âu Lâu nhiều năm phải sinh sống trong ngôi nhà lá tạm bợ. Năm 2012, thông qua tổ chức Hội Cựu TNXP tỉnh Yên Bái, Công ty Bia nước ngọt Sài Gòn hỗ trợ gia đình bà Thanh 40 triệu đồng để xây dựng lại nhà ở.

Hội Cựu TNXP thành phố Yên Bái và Chi hội xã Âu Lâu cùng chính quyền địa phương vận động các cơ quan, đoàn thể, gia đình, con cháu, dòng họ ủng hộ bằng mọi nguồn lực. Đến nay, ngôi nhà Đại đoàn kết của gia đình bà Nguyễn Thị Thanh- thôn Châu Giang 1 - xã Âu Lâu đã đưa vào sử dụng với tổng diện tích là 70 m², giá trị xây dựng là 124 triệu đồng.

Gia đình bà Nguyễn Thị Thanh - cựu TNXP trước ngôi nhà Đại đoàn kết mới xây dựng.

Bà Thanh phấn khởi tâm sự: "Tôi rất biết ơn Đảng, Nhà nước, chính quyền các cấp ở địa phương cũng như hội cựu TNXP, các tổ chức đoàn thể, anh em đã giúp đỡ để tôi xây dựng được căn nhà như hôm nay".

Đây cũng là niềm vinh dự thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước với bản thân tôi cũng như các đồng đội khác. Đối với gia đình tôi nguồn tiền hỗ trợ 40 triệu đồng như là một niềm mơ ước mà có cố gắng bao nhiêu đi nữa cũng chưa chắc có được. Nếu không có nguồn hỗ trợ này thì tôi không thể xây dựng lại ngôi nhà để ở được.

Ông Lê Nho Giã - Chi hội trưởng Chi hội cựu TNXP  xã Âu Lâu cho biết: “Chi hội cựu TNXP chúng tôi thường xuyên phối hợp với các tổ chức đoàn thể hỗ trợ hội viên có điều kiện vươn lên trong cuộc sống. Chúng tôi tạo điều kiện hỗ trợ hội viên vay vốn phát triển kinh tế; tư vấn cho hội viên áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật phát triển trồng rừng, chăn nuôi. Đồng thời động viên hội viên phát huy bản chất người cựu TNXP nỗ lực vươn lên chiến thắng đói nghèo".

Bà Vũ Thị Nhuần, thôn 1 Trấn Ninh, xã Tân Thịnh được Hội Cựu TNXP thành phố Yên Bái hỗ trợ sổ tiết kiệm 3 triệu đồng. Với số tiền này, bà Nhuần trả tiền vay sửa nhà, mua 500 con cá giống, 1.000 cây keo và phân bón. Bà Nhuần cũng như nhiều hội viên cựu TNXP có hoàn cảnh khó khăn khác thường xuyên được quan tâm, hỗ trợ vươn lên trong cuộc sống.

Chỉ tính riêng trong năm 2011, Hội có 4 hội viên được nhận quà của Trung ương Hội với tổng giá trị 1,2 triệu đồng, 7 hội viên cựu TNXP được Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh tặng quà với tổng trị giá 2,1 triệu đồng. Hội Cựu TNXP thành phố Yên Bái tặng 44 suất quà cho các hội viên có hoàn cảnh khó khăn, ốm đau, với tổng giá trị 9,3 triệu đồng. 2 hội viên hoàn cảnh khó khăn được trao tặng sổ tiết kiệm với tổng số tiền 6 triệu đồng giúp họ vơi bớt khó khăn.

Cựu TNXP Đỗ Thị Đức, tổ 9, phường Minh Tân cho biết: “Tôi tha thiết đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét giải quyết cho tôi cũng như những đồng đội có hoàn cảnh khó khăn tương tự được hưởng chế độ trợ cấp hàng tháng. Nguồn trợ cấp này giúp chúng tôi vơi bớt khó khăn, chắt chiu yên tâm lúc tuổi già”.

Nỗi niềm của những cựu thanh niên xung phong thành phố Yên Bái đã  hy sinh tuổi thanh xuân và cả tính mạng để quê hương, đất nước có ngày hôm nay cần sớm được các cấp, các ngành xem xét và giải quyết.

Nguyễn Thanh Nghị