Một khảo sát nhỏ tại các hộ gia đình thuộc địa bàn phường Đồng Tâm (thành phố Yên Bái) cho thấy, 100% số gia đình đều nghĩ là rác sinh hoạt không có thứ nào... độc hại, 85% gia đình có các loại bao bì chứa các chất tẩy rửa như thuốc tẩy toilet, bếp, lau kính, xịt côn trùng, pin tiểu, bình ắc quy xe máy cũ được dồn vào một góc sân, góc nhà, gầm cầu thang, góc tủ bếp… để khi cần có thể sử dụng lại! Chỉ có 15% đổ chung các loại bao bì này vào rác sinh hoạt hằng ngày.

Những rác thải trong sinh hoạt hằng ngày của các gia đình như: pin, bình ắc quy, bình đựng chất tẩy rửa kính, gỗ, xịt diệt côn trùng hay bóng đèn tuýp hỏng... đều được coi là rác thải nguy hại. Nếu không để ý thải bỏ đúng cách thì sẽ nguy hại tới sức khoẻ con người.

Chị Vũ Bích Nguyệt (tổ 2B, phường Đồng Tâm) cho biết: "Chất tẩy rửa đã dùng hết, chỉ còn vỏ thì không còn nguy hại nữa nên xếp cùng vào khu chứa vật dụng nhà bếp, có lần vội, chồng tôi sơ ý lấy nhầm để đựng giấm chua". Còn bà Phạm Thu Hiền (tổ 15, phường Đồng Tâm) kể: "Tuần trước, khi tôi thay pin cho điều khiển ti vi, chưa kịp bỏ vào thùng rác, thế là đứa cháu chưa đến 1 tuổi bò tới nhặt bỏ luôn vào miệng ngậm, may mà gia đình phát hiện kịp thời".

Theo giới chuyên môn, những chất thải nguy hại bị phơi nhiễm chủ yếu là từ hóa chất trong hộp chứa. Khi sử dụng, người dùng thường bảo quản cẩn thận, nhưng sau khi dùng hết, đa số lại quẳng “xó”, có hộp bị mất nắp, hoặc vỡ, thủng... Đa số các chất tẩy rửa có chứa các chất nguy hại như Amôniac, axit Sunfuríc.

Ngoài ra, chất Formaldehide có thể hiện diện trong phần lớn các gia đình ở một số sản phẩm như sơn latex, vải, vật liệu bằng nhựa trong xe hơi và đồ gỗ... Đây là những chất ô nhiễm có bản chất là hợp chất hữu cơ bay hơi, gây kích ứng mắt, da và họng, gây triệu chứng như cúm, nổi mề đay và các bệnh về thần kinh.

Ông Vàng A Sàng - Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái đặc biệt quan tâm tới vấn đề chất thải nguy hại trong gia đình là pin, những đồ dùng liên quan tới pin, ắc quy. Theo ông, khả năng nhiễm chì của trẻ gấp 4 lần so với người lớn, vì thế không nên cho trẻ tiếp xúc và chơi với những cục pin đã hỏng. Đã có nhiều bậc phụ huynh không lường trước những nguy hại của pin làm trẻ ngộ độc mãn tính và đến một giới hạn nhất định sẽ gây ung thư, thiếu máu cho trẻ. Chì có đặc tính là nằm lại trong cơ thể rất lâu, có độc tính cao với não và có thể gây đột tử nếu ngộ độc nặng.

Hiện nay, chưa có một tiêu chuẩn, hướng dẫn cụ thể nào cho việc xử lý chất thải nguy hại trong gia đình, đặc biệt là các hóa chất. Vì thế, để tự bảo vệ mình, các hộ gia đình cần học cách nhận biết để thu gom, phân loại lưu trữ sao cho an toàn.

Cách thiết thực nhất mà các hộ gia đình cần biết là trong quá trình sử dụng tuyệt đối không sang chiết hóa chất sang bao bì khác vì bản thân các vỏ bình đã được nhà sản xuất tính đến độ an toàn, đặt tránh xa khu bếp chế biến thức ăn, vệ sinh sạch bình, lọ, hộp nhựa trước khi lưu kho.

Bên cạnh đó, khi mua các hoá chất tẩy rửa nên quan tâm đến các chỉ dẫn độc hại, cách sử dụng và chỉ mua đủ dùng và dùng đủ lượng. Nếu còn dư không nên đổ xuống mương, máng, cống rãnh, chôn lấp... để bảo vệ môi trường trong sạch cho gia đình và cộng đồng.

Tô Anh