Thực tế cho thấy, khi có điều kiện tiếp cận những chương trình, dự án về chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em (CSSKBMTE), đồng bào dân tộc thiểu số đã dần thay đổi nhận thức.

Triển khai Dự án "Cải thiện sức khỏe bà mẹ, trẻ em dân tộc thiểu số thông qua hành vi có lợi cho sức khỏe" tại huyện Văn Yên có ý nghĩa rất lớn bởi đây là một trong hai huyện còn tồn tại nhiều vấn đề trong công tác này những năm gần đây. Tình trạng kết hôn và mang thai sớm khá phổ biến: tuổi kết hôn và mang thai sớm hơn khoảng 3 đến 4 năm so với tuổi trung bình của cả nước; tai biến sản khoa cao, ước tính có 29% phụ nữ có vấn đề về sản khoa; sinh con thiếu sự hỗ trợ của cán bộ y tế chiếm tỷ lệ 14,2%; vẫn còn tình trạng tử vong bà mẹ và trẻ em.

Bên cạnh đó, người chồng đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định nơi sinh; mong muốn có con trai vẫn phổ biến; phụ nữ mang thai phải lao động nặng cho tới gần ngày sinh; trẻ em ốm đau, tiêu chảy chiếm 27,6%; kiến thức làm mẹ an toàn của phụ nữ dân tộc thiểu số hạn chế...

Chị Đặng Thị Sáu ở thôn 2, xã Đại Sơn cho biết: "Cứ mỗi tháng một lần, tôi cùng 20 chị em trong thôn sinh hoạt nhóm. Qua các lần họp, chúng tôi hiểu thêm về cách bảo vệ và chăm sóc sức khỏe sinh sản, nuôi dạy con. Dự án triển khai trên địa bàn rất có ý nghĩa đối với chúng tôi".

Chị Triệu Thị Liều ở thôn 2, xã Đại Sơn cho biết: "Trước đây, nhận thức của chị em phụ nữ về CSSKBMTE hạn chế, nhiều người ngại ngần không dám đến trạm y tế để kiểm tra các bệnh phụ khoa cũng như không đưa con đến khám. Từ khi có Dự án, chúng tôi đã biết cách bảo vệ sức khỏe cho chính bản thân, cho con".

Dự án này có ý nghĩa quan trọng bởi góp phần giảm bệnh tật và tử vong bà mẹ, trẻ em trong nhóm đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh thông qua khuyến khích các hành vi có lợi cho sức khỏe trong các cặp gia đình và cộng đồng. Cụ thể là nâng cao kiến thức, thái độ, hành vi của cá nhân, gia đình và cộng đồng về CSSKBMTE; tăng cường tiếp cận và sử dụng dịch vụ y tế của bà mẹ và trẻ sơ sinh thông qua hoạt động can thiệp có hiệu quả của hệ thống chuyển tuyến dựa vào cộng đồng ở vùng sâu, vùng xa; tăng cường cam kết của lãnh đạo địa phương và ủng hộ của cộng đồng cho các chương trình truyền thông thay đổi hành vi về CSSKBMTE tại các nơi triển khai dự án; nâng cao năng lực truyền thông thay đổi hành vi của địa phương; cải thiện thái độ, hành vi về bình đẳng giới nhằm nâng cao vị thế của người phụ nữ.

 Trong tổng số 1.145 trẻ được sinh ra tại Bệnh viện Đa khoa huyện Văn Yên từ tháng 4/2011 đến tháng 4/2012, đã có trên 900 trẻ được các bà mẹ cho bú trong vòng một giờ đầu sau khi sinh; các bà mẹ được các bác sĩ hướng dẫn cách nuôi con và bảo vệ sức khỏe của bản thân mình sau khi sinh. Tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng giảm xuống còn xấp xỉ 20%.

Các bà mẹ đến khám và điều trị phụ khoa ở các trạm y tế từ đầu năm 2012 đến nay là 8.560 lượt người, trong đó có 2.560 chị em được điều trị phụ khoa, chiếm gần 30% và đã giảm rất nhiều so với những năm trước đây.
Những thay đổi bước đầu trong nhận thức và hành vi của phụ nữ dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Văn Yên chính là kết quả tích cực sau một thời gian triển khai Dự án.

Dự án không chỉ giúp cho các bà mẹ nâng cao kiến thức chăm sóc, bảo vệ sức khỏe của bản thân và giảm tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ mà còn tạo cơ hội để đội ngũ cán bộ y tế có môi trường học hỏi, rèn luyện kỹ năng tuyên truyền.

An Nguyên