Giai đoạn 2006 - 2012, nguồn TPCP đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn tỉnh tập trung cho 4 lĩnh vực: giao thông, thủy lợi, y tế và giáo dục. Nhiều công trình đầu tư đã phát huy hiệu quả, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của từng vùng.

Tăng năng lực mới cho nền kinh tế 

358 dự án sử dụng nguồn vốn TPCP giai đoạn 2006 - 2012 trên địa bàn tỉnh đã hoàn thành, góp phần làm tăng thêm năng lực mới cho nền kinh tế trên tất cả các lĩnh vực cũng như góp phần xóa đói giảm nghèo, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Từ nguồn vốn 1.966 tỷ đồng, tỉnh và các ngành đã tập trung cho các dự án đầu tư xây dựng các công trình như đường giao thông, kè chống sạt lở, các công trình thủy lợi; nâng cấp, xây mới các bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến huyện, phòng khám đa khoa khu vực và đầu tư trang thiết bị khám, chữa bệnh; xây dựng các công trình nhà lớp học, nhà công vụ cho học sinh, giáo viên tại các huyện, thị trên địa bàn tỉnh.

Giai đoạn này, Yên Bái đã hoàn thành trên 300km đường đến trung tâm các xã, phục vụ đắc lực cho việc đi lại, giao lưu phát triển kinh tế - xã hội các xã vùng dự án, góp phần quan trọng hoàn thành chương trình xây dựng nông thôn mới. Các công trình thủy lợi Đồng Khê - Thạch Lương, hệ thống thủy lợi Vân Hội - Mường Lò, cụm công trình thủy lợi bắc Văn Yên… được đầu tư xây dựng đảm bảo nước tưới cho gần 3.000ha đất sản xuất nông nghiệp, mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt.

Với các dự án đầu tư xây dựng bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến huyện, phòng khám đa khoa khu vực, đầu tư trang thiết bị y tế đã góp phần nâng cấp cơ sở vật chất, phục vụ tốt cho việc khám, điều trị, chăm sóc sức khỏe nhân dân, đưa các dịch vụ y tế hiện đại đến gần dân, chất lượng ngày càng tốt hơn. Cũng trong giai đoạn 2006 – 2012, các huyện, thị  được đầu tư xây dựng mới 843 phòng học, 648 nhà ở cho giáo viên, đáp ứng cơ sở vật chất, phục vụ cho việc dạy và học, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

Nhiều công trình phải điều chỉnh

Tuy thực hiện nghiêm túc và đồng bộ các quy định, giải pháp trong triển khai thực hiện các dự án song vẫn còn tình trạng đầu tư dàn trải, thiếu trọng tâm; thiếu vốn, nợ đọng kéo dài; nhiều công trình khảo sát ban đầu chưa sát với thực tế, quá trình thi công phải điều chỉnh, bổ sung nên dự toán điều chỉnh tổng mức đầu tư cao. Trong tổng số 446 dự án của tỉnh thuộc các lĩnh vực giao thông, thủy lợi, y tế và giáo dục đã sử dụng nguồn TPCP với mức dự toán đầu tư ban đầu gần 2.691 tỷ đồng đã phải điều chỉnh, bổ sung tăng lên 3.554 tỷ đồng.

Trên lĩnh vực giao thông, có 18 dự án đường giao thông về trung tâm xã sử dụng vốn TPCP, mức đầu tư ban đầu 995 tỷ 752 triệu đồng đã điều chỉnh, bổ sung tăng lên trên 1.600 tỷ đồng. Đầu tư thủy lợi có 25 dự án, tổng mức đầu tư điều chỉnh tăng thêm 99 tỷ 456 triệu đồng. Trong 35 dự án bệnh viện, mức đầu tư tăng so với tổng mức đầu tư ban đầu 142 tỷ 475 triệu đồng. Đối với chương trình kiên cố hóa trường lớp học, điều chỉnh dự án mức tăng thêm trên 16 tỷ đồng.

Giai đoạn 2006 - 2012, huyện Mù Cang Chải làm chủ đầu tư 37 dự án thuộc lĩnh vực giáo dục và giao thông. Trong đó, có 34 dự án kiên cố hóa trường lớp học, nhà ở, nhà công vụ cho giáo viên đã hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, theo báo cáo của huyện, 3 dự án giao thông đường đến trung tâm xã Lao Chải, đường đến trung tâm xã Chế Tạo và đường đến trung tâm xã Dế Xu Phình đều phát sinh nguồn vốn đầu tư, trong đó nguyên nhân do khâu khảo sát quy mô ban đầu chưa thực sự chính xác, dẫn đến phát sinh thêm khối lượng, làm chậm tiến độ dự án.

Trong khi đó, nguồn vốn bố trí hàng năm chưa được đáp ứng, dự án còn chậm tiến độ do phải chờ vốn ghi cho công trình. Dự án đường đến trung tâm xã An Lương (Văn Chấn), đường  Trạm Tấu - Bắc Yên, đường Bản Mù - Làng Nhì mới được đầu tư nền đường, chưa được đầu tư hoàn thiện mặt đường và công trình thoát nước nên chưa đảm bảo được mục tiêu giao thông thông suốt 4 mùa.

Đến hết năm 2012, Yên Bái còn 5 dự án kéo dài thời gian thi công, không hoàn thành đúng quy định của pháp luật, trong đó có 3 dự án nhóm B gồm đường Làng Nhì, đường Tà Xi Láng, đường Đại Sơn - Nà Hẩu; 2 dự án nhóm C gồm đường Bản Mù - Làng Nhì, đường đến trung tâm xã Dế Xu Phình. Nguyên nhân của việc chậm tiến độ là các dự án này đang triển khai dở việc sử dụng TPCP từ năm 2011 trở về trước nhưng trong kế hoạch vốn TPCP giai đoạn 2012 - 2015 lại không được bố trí để triển khai thực hiện.

Vướng mắc cần tháo gỡ

Giám sát thực tế của Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Yên Bái trong thời gian vừa qua về việc thi hành Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong sử dụng nguồn vốn TPCP cho đầu tư xây dựng cơ bản giai đoạn 2006 - 2012 trên địa bàn tỉnh cho thấy, đến hết năm 2012, Yên Bái đã hoàn thành 358/446 dự án. Nợ đọng trong xây dựng cơ bản của các dự án sử dụng vốn TPCP sau khi đã bố trí kế hoạch vốn giai đoạn 2012 - 2015 là 74 tỷ 520 triệu đồng.

Trong đó, lĩnh vực y tế còn 17 dự án, lĩnh vực giao thông 7 dự án. Giải pháp của tỉnh hiện nay là tạm dừng thi công 7 dự án giao thông không được bố trí vốn TPCP giai đoạn 2012 - 2015 để không phát sinh nợ trong xây dựng cơ bản; triển khai các dự án thuộc lĩnh vực giao thông, thủy lợi, y tế đảm bảo phù hợp với nguồn vốn TPCP được giao cho từng dự án, không để phát sinh nợ đọng mới. Năm 2013, tỉnh sẽ tiếp tục cân đối nguồn ngân sách địa phương để thanh toán nợ đọng cho 5 dự án đường giao thông và một số dự án thuộc lĩnh vực y tế.

Mặt khác, tỉnh Yên Bái cũng đề nghị với Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương bố trí nguồn vốn giải quyết các dự án còn tồn đọng, tiếp tục cấp vốn để triển khai những dự án, công trình thi công dang dở góp phần phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương, nhất là hoàn thiện mạng lưới hạ tầng giao thông, bệnh viện, trường học, thủy lợi. Đồng thời cũng có chính sách và định hướng trong xây dựng, có tiêu chí để duyệt đầu tư trong giai đoạn 2016 - 2020 để mang lại hiệu quả sau đầu tư. 

Q.N