Ngày 16/3/2016, Tòa án Nhân dân huyện Trạm Tấu đã đưa vụ án ra xét xử công khai lưu động. Trong phiên tòa, các bị cáo Giàng A Lồng, Hờ A Tủa, Phàng Thị Vua và Hảng Thị Tinh thành khẩn khai báo và thừa nhận đã thực hiện hành vi phạm tội của mình.

Giàng A Páo sinh năm 1987, trú tại thôn Bản Công, xã Bản Công (Trạm Tấu) là thanh niên dân tộc Mông xuất thân từ nông dân vốn chăm chỉ với đồi nương. Ngày 8/5/2015, sau khi đi nương về thấy đau đầu, đau cổ, sốt cao không khỏi, ba ngày sau, A Páo đến Trung tâm Y tế huyện Trạm Tấu khám và được chẩn đoán cúm bội nhiễm với triệu chứng ho, viêm họng, amidan sưng có nhiều mủ, đau đầu, đau cổ, sốt cao phải nằm điều trị tại Trung tâm Y tế huyện. Đến ngày 15/5/2015, cho rằng A Páo bị người nào đó thả ma hãm hại nên gia đình đã tự ý đưa A Páo trốn viện về nhà để mời thầy cúng tới đuổi ma và bói tìm xem ai là người đã thả ma làm Páo ốm.

Ngay tối hôm đó, tại gia đình Páo, thầy cúng đã dùng dao nhọn cắm vào cửa chính cho lưỡi dao ngửa lên trên rồi cầm quả trứng gà đặt lên trên lưỡi dao và đọc tên rất nhiều người trong thôn. Thầy cúng cho rằng, nếu đọc tới tên ai mà quả trứng nằm im được trên lưỡi dao thì đó chính là người đã thả ma khiến A Páo bị ốm. Vậy là, sau khi đọc tên rất nhiều người cùng thôn đến tên Thào Thị Xê, sinh năm 1984 thì quả trứng nằm trên lưỡi dao.

Cho rằng chính Thào Thị Xê là người đã thả ma nên gia đình A Páo đã báo cho chồng của Thào Thị Xê  là Giàng A Sèo đến, đồng thời cũng gọi điện cho Giàng A Lồng là anh trai của A Páo đang làm thuê tại thành phố Yên Bái về để giải quyết việc nhà. Ngày 16/5/2015 về đến nhà, Giàng A Lồng cầm một sợi dây thừng, một con dao nhọn đến nhà Giàng A Sèo mục đích bắt hai vợ chồng Sèo và Xê đến nhà mình để thăm A Páo, nếu hai người không đi thì sẽ dùng dây trói đưa xuống.

Đi tới ngã ba thôn Bản Công gặp vợ chồng Xê đang đi bộ xuống thăm Páo, thấy vậy A Lồng đã chửi và dọa đánh hai vợ chồng nhưng được người bà con can ngăn, sau đó họ gặp Hờ A Tủa là em rể, Giàng A Dao là em trai A Lồng và Giàng A Cáng, Giàng A Chờ cùng đi.

Đến gần nhà A Páo thì nghe thấy tiếng súng nổ, biết đó là tín hiệu thông báo A Páo đã chết nên A Lồng đã dùng dây thừng mang theo trói, buộc vào hai vai Thào Thị Xê dắt đi, đến giáp sân nhà A Páo, A Lồng tát Xê hai cái vào gáy làm Xê ngã xuống đất, thấy vậy, chồng Xê quỳ xuống lạy xin A Lồng tha cho vợ mình. Tại nhà A Páo, A Lồng tiếp tục đe dọa hai vợ chồng Sèo và Xê rồi đưa nhau sang nhà hàng xóm tiếp tục "nói chuyện".

A Lồng ép Sèo phải nhận đã thả ma hại A Páo nhưng Sèo không nhận liền bị A Lồng dùng gậy gỗ vụt gẫy chân ghế làm Sèo ngã xuống đất. Do sợ bị đánh nên Sèo đã nhận bừa là vợ mình thả ma làm A Páo ốm chết. Đến đây, A Lồng yêu cầu một người họ hàng viết biên bản lấy lời khai của Sèo có chữ ký hoặc điểm chỉ của những người chứng kiến.

Sau khi lập biên bản, A Lồng bắt vợ chồng Sèo và Xê phải mua một con trâu 5 tuổi, 150 kg lợn thịt, 150 kg thóc và 5 tấm ván về làm ma cho A Páo. Do quá sợ hãi nên Sèo đã nhờ Giàng A Đài, sinh năm 1981 là chú họ của mình đi tìm mua giúp tất cả những thứ mà A Lồng yêu cầu rồi cõng vợ bị đánh đau không tự đi được về nhà. Khi vợ chồng Xê về gần đến nhà thì bị A Lồng gọi điện bảo em rể mình là Hờ A Tủa giữ Xê lại đợi anh ta đi xe máy tới dùng dây thừng trói Xê bắt quay lại nhà A Páo.

Tại nhà Páo, Xê tiếp tục bị Phàng Thị Vua và Hảng Thị Tinh dùng gậy gỗ đánh vào mông và đùi rồi lấy dây thừng trói vào cột nhà bắt Xê ngồi canh xác của A Páo. Khoảng 13 giờ cùng ngày, người chú họ của Sèo đã hỏi mua được 1 con trâu giá 25 triệu đồng, 2 con lợn với giá 6,2 triệu đồng cùng 2 tấm ván được định giá trên 1 triệu đồng và 4 bao thóc giá 832 ngàn đồng đến giao cho A Lồng. Nhận đủ những thứ mà mình yêu cầu, trưa ngày 17/5/2015, A Lồng mới thả cho Thào Thị Xê về nhà.

Việc làm của A Lồng đã bị Viện Kiểm sát Nhân dân huyện Trạm Tấu truy tố về các tội "Bắt, giữ người trái pháp luật" theo Khoản 1 Điều 123 và "Cưỡng đoạt tài sản" theo Khoản 1 Điều 135 Bộ luật Hình sự. Theo đó, Hờ A Tủa, Phàng Thị Vua và Hảng Thị Tinh cũng bị truy tố về tội "Bắt, giữ người trái pháp luật". 

Ngày 16/3/2016, Tòa án Nhân dân huyện Trạm Tấu đã đưa vụ án ra xét xử công khai lưu động. Trong phiên tòa, các bị cáo Giàng A Lồng, Hờ A Tủa, Phàng Thị Vua và Hảng Thị Tinh thành khẩn khai báo và thừa nhận đã thực hiện hành vi phạm tội của mình. Mặc dù Giàng A Lồng và Hờ A Tủa đều nhận thức không có ma nhưng Hảng Thị Tinh và Phàng Thị Vua vẫn cho rằng chị Xê đã thả ma.

Sau khi được Hội đồng xét xử giải thích cả hai mới nhận thức được không có ma, mà đó chỉ là do mê tín dị đoan, khi bệnh nặng đã không để Giàng A Páo chữa trị ở bệnh viện mà tự ý đưa về gia đình để cúng ma dẫn đến cái chết của Giàng A Páo và vụ việc bắt, giữ người trái pháp luật trên.

Tòa án Nhân dân huyện Trạm Tấu đã xử phạt Giàng A Lồng 9 tháng tù về tội “Bắt, giữ người trái pháp luật” và 2 năm tù về tội “Cưỡng đoạt tài sản”. Đối với bị cáo Hờ A Tủa phạm tội “Bắt người trái pháp luật”; các bị cáo Phàng Thị Vua và Hảng Thị Tinh phạm tội “Giữ người trái pháp luật” xử phạt mỗi bị cáo 6 tháng tù cho hưởng án treo, thời gian thử thách là một năm tính từ ngày tuyên án.

Vụ án đã khép lại nhưng nỗi đau từ nguyên nhân do bà con vùng cao vẫn còn không ít người tin vào thầy cúng với những phong tục thả ma, cúng ma lạc hậu vẫn còn chưa hết. Mong rằng, cấp ủy, chính quyền địa phương và các ngành, đoàn thể cần tăng cường đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho bà con, đặc biệt là ngành y tế cần phối hợp tích cực với cơ sở trong việc vận động đồng bào tới khám và điều trị tại các cơ sở y tế khi có bệnh nhằm hạn chế tối đa tình trạng mê tín dị đoan dẫn tới chết người như trường hợp của Giàng A Páo trong vụ án trên.

Hà Thanh