Trước nguy cơ những điệu hát giao duyên của đồng bào dân tộc Dao quần trắng (DQT) bị mai một, Hội Khuyến học huyện Trấn Yên đã triển khai xây dựng mô hình xã hội học tập và thành lập Câu lạc bộ (CLB) Dạy hát giao duyên tại Làng Đát, xã Tân Đồng. Sau một thời gian đi vào hoạt động, CLB đã thu hút đông đảo bà con tham gia và nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của nhân dân địa phương.

Một thực tế, hát giao duyên truyền thống của đồng bào dân tộc DQT nơi đây có giá trị văn hoá lâu đời, được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác bằng trí nhớ, chữ viết, truyền miệng, truyền nghề và trình diễn. Sớm được tiếp thu và giáo dục về trách nhiệm bảo tồn nét đẹp văn hóa dân tộc mình, em Đặng Thị Lan, thôn 8, xã Tân Đồng đã theo học hát ngay từ khi còn nhỏ.

Lan chia sẻ: “Dân tộc DQT chúng em có vốn thơ ca dân gian phong phú, em thích những bài hát, câu hát giao duyên ca ngợi tình yêu lứa đôi, yêu thiên nhiên, những bài hát gắn với giáo lý, xã hội, gia đình.

Những nét đẹp văn hóa ấy, chúng em cần phải trân trọng và gìn giữ”. Đi hát từ khi mới 14 tuổi, rời quân ngũ trở về quê hương, đến nay, ông Đặng Hồng Quân ở Làng Đát đã có hơn 50 năm gắn bó với những làn điệu dân ca, những câu hát giao duyên truyền thống của đồng bào dân tộc DQT. Ông luôn trăn trở làm thế nào để hát giao duyên của dân tộc mình không bị mai một, bởi vậy ông đã mở lớp dạy hát, truyền lửa cho lớp con cháu người DQT ở địa phương. “Ban đầu chỉ là tập trung các con, các cháu, bà con ai thích thì đến nhà cùng nghe hát, học hát. Rồi lớp học cứ ngày một đông dần, có thời điểm lên đến gần 40 người, đủ mọi lứa tuổi. Bận rộn, vất vả hơn một chút nhưng vui lắm!” - ông Quân phấn khởi.

Những năm gần đây, được sự quan tâm, hỗ trợ của chính quyền địa phương, đặc biệt là Hội Khuyến học huyện Trấn Yên, lớp học hát giao duyên của ông Quân được mở rộng quy mô dưới hình thức CLB. Những câu hát giao duyên luyến láy, mượt mà, ân tình, sâu lắng ấy giờ đây vẫn luôn được cất lên mỗi khi mùa xuân đến, mùa lễ hội hay trong đám cưới, ngày tết, Lễ Cấp sắc của đồng bào.

Ông Nguyễn Khánh - Chủ tịch Hội Khuyến học huyện Trấn Yên cho biết: “Sau 2 năm phát động phong trào học tập theo Quyết định 281 của Thủ tướng Chính phủ, trên địa bàn huyện đã có các mô hình học tập thiết thực, trong đó có mô hình CLB "Dạy hát giao duyên" tại Làng Đát, xã Tân Đồng. CLB hoạt động hiệu quả đã góp phần quan trọng trong nâng cao nhận thức của nhân dân, khơi dậy niềm tự hào đối với những giá trị văn hóa dân tộc đã có từ lâu đời. Không chỉ dừng ở hoạt động dạy hát giao duyên, CLB còn mở rộng dạy tiếng Dao, dệt vải yếm, dệt áo cho bà con và thế hệ trẻ tại địa phương”.

Những hoạt động hiệu quả, thiết thực của CLB Dạy hát giao duyên đã góp phần bảo tồn và lưu giữ nét đẹp văn hóa của các dân tộc thiểu số nói chung và đồng bào dân tộc DQT huyện Trấn Yên nói riêng, cũng như làm phong phú thêm đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số trên mảnh đất Tân Đồng. Tuy vậy, việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá phi vật thể thông qua hoạt động của các CLB rất cần sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp, các ngành, nhất là ngành quản lý văn hóa và chính quyền địa phương để những CLB dạy hát giao duyên như tại Làng Đát, xã Tân Đồng thực sự trở thành nơi giữ gìn “báu vật” của đồng bào các dân tộc thiểu số.

 Mai Linh