Giữ nét duyên của phụ nữ Thái

Văn hóa

Giữ nét duyên của phụ nữ Thái

Cập nhật: Thứ sáu, 11/8/2017 | 9:09:31 AM

YBĐT - Mường Lò - Văn Chấn của tỉnh Yên Bái nổi tiếng là "miền gái xinh” với những thiếu nữ Thái duyên dáng, nết na trong áo cỏm, khăn piêu và cả những nét xinh duyên mà chỉ có ở người phụ nữ dân tộc Thái đen vùng Tây Bắc nói chung, xứ Mường Lò – Văn Chấn nói riêng.

Thiếu nữ Thái sẽ gội đầu bên dòng suối. (Ảnh minh hoạ)

Như hầu hết những người phụ nữ các dân tộc khác, phụ nữ người Thái rất chăm chút cho mái tóc của mình. Theo quan niệm của người Thái đen, mái tóc của người phụ nữ có một vị trí vô cùng quan trọng. Chẳng thế mà một nghi lễ được xem là độc đáo, song rất thiêng liêng và không thể thiếu trong hôn nhân của bất kể một người con gái Thái đen nào ở vùng Mường Lò – Văn Chấn ấy là tằng cẩu. Muốn tằng cẩu, người con gái phải có mái tóc dài.

Không ai rõ tằng cẩu có từ khi nào nhưng nó đã trở thành một trong những luật tục quan trọng trong đời sống tinh thần, tín ngưỡng của người Thái. Người phụ nữ Thái sẽ tằng cẩu vào ngày được đón về nhà chồng. Luật tục là thế đã tạo cho người phụ nữ Thái đen xứ Mường Lò nét xinh duyên mà chẳng giống với bất cứ phụ nữ dân tộc nào trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

Bản Sà Rèn, xã Nghĩa Lợi, thị xã Nghĩa Lộ là địa phương còn lưu giữ được nguyên vẹn truyền thống văn hóa và cả những nét đẹp trong phong tục cưới hỏi, lễ hội, giao tiếp, ứng xử, kiến trúc nhà ở… của người Thái đen vùng Mường Lò. Dẫu cuộc sống hiện đại mang đến nhiều tiện ích; phong tục tập quán xưa cũng ít nhiều đổi thay… nhưng tục tằng cẩu vẫn được 100% phụ nữ dân tộc Thái đen ở xứ Mường Lò - Văn Chấn coi trọng gìn giữ.

Mấy chục năm lấy chồng, chị Hà Thị Vân ở bản Sà Rèn, xã Nghĩa Lợi, rất hiếm khi không búi tóc, kể từ giây phút thiêng liêng được bà mối và đoàn của họ nhà trai sang làm lễ tằng cẩu đón về làm đám cưới, chính thức trở thành người con gái đã có chồng và quan trọng hơn trở thành con dâu mới của nhà chồng. Dù tham gia công tác xã hội, hiện là Chủ tịch Hội Phụ nữ của xã Nghĩa Lợi cũng hay phải họp hành hoặc đi công tác nhưng chị Vân vẫn giữ nguyên thói quen tằng cẩu.

Chị bảo: "Mình tự hào bởi đó là nét đẹp riêng của người phụ nữ Thái đen, cũng là niềm kiêu hãnh, sự thủy chung, khuôn phép và đức hạnh của người phụ nữ dân tộc Thái đã có chồng. Đây là luật tục rất thiêng liêng mà không một người phụ nữ dân tộc Thái đen nào cũng dám tự tiện phá bỏ hay làm trái”. Tục tằng cẩu là lệ tục bắt buộc đối với người con gái trước khi lấy chồng.

Lễ thức này được thực hiện vào buổi sáng sớm của ngày làm đón dâu, người con gái sẽ được các bạn của mình giúp gội đầu tại dòng suối gần nhà. Người Thái đen quan niệm, nước suối sẽ làm sạch và cuốn đi tất cả những gì đã cũ của ngày quá khứ, để cô dâu được nhẹ nhàng, thanh sạch bước sang một cuộc sống mới.

Sau khi chọn được giờ lành,những người phụ nữ khỏe mạnh, tháo vát cùng bà mối bên nhà trai sẽ được cử sang nhà gái để tằng cẩu cho cô dâu mới. Tằng cẩu là dấu hiệu nhận biết, cũng là để báo hiệu cho những người con trai trong vùng biết đó là người phụ nữ đã có chồng. Người con gái sau khi nghi lễ tằng cẩu nghiễm nhiên trở thành con dâu của nhà chồng.

Theo lời chị Vân, tằng cẩu hàm chứa những luật tục bất thành văn. Người phụ nữ muốn không tằng cẩu phải được phép của chồng và nhà chồng.

Thế nhưng, lại phải nhất thiết tằng cẩu trong đám tang khi người thân, họ hàng anh em bên nhà chồng qua đời. Nếu không tằng cẩu lại - không búi tóc thì không được coi là con dâu của nhà đó. Chẳng thế mà, 100% hội viên phụ nữ đã có gia đình ở Hội Phụ nữ xã nói riêng và phụ nữ có chồng ở Nghĩa Lợi nói chung vẫn giữ nguyên tằng cẩu. Chính nét riêng độc đáo ấy đã tạo cho người phụ nữ Thái dân tộc Thái đen xứ Mường Lò một nét duyên không dễ lẫn.

Lưu giữ qua ngàn đời, với những ý nghĩa nhân văn sâu sắc, tằng cẩu luôn nhắc nhở người phụ nữ Thái giữ gìn sự thủy chung, coi trọng đức hạnh, là nền tảng để xây dựng một cuộc sống gia đình hạnh phúc, bền chặt.

Minh Thúy

Các tin khác

Tăng cường công tác quản lý, tổ chức các lễ hội, hội chọi trâu

Thông tin từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ngày 9/8 cho biết Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thủy đã ký Quyết định số 3050/QĐ-BVHTTDL phê duyệt Kế hoạch tăng cường công tác quản lý, tổ chức Lễ hội Chọi trâu Đồ Sơn và các lễ hội, hội chọi trâu.

Văn hóa