Khèn Mông, một nhạc cụ truyền thống đã có mặt từ rất lâu trong đời sống văn hóa của cộng đồng người Mông nơi đây. Mỗi khi tiếng khèn vang lên, không chỉ là âm nhạc mà còn là tâm tư, tình cảm và những câu chuyện của người dân được gửi gắm qua từng nốt nhạc. Năm 2023, Nghệ thuật Khèn Mông trở thành Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, là niềm tự hào của cộng đồng người Mông và của người dân Yên Bái.
Cùng với khèn Mông,
hoa tớ dày cũng là biểu tượng của Mù Cang Chải nói riêng, của văn hóa Tây Bắc nói chung. Cuối đông sang xuân là thời điểm bung nở của hoa tớ dày. Loài hoa này thu hút du khách không chỉ bởi vẻ đẹp tinh khiết mà còn mang nhiều ý nghĩa văn hóa. Đối với người Mông, hoa tớ dày là biểu tượng của sự sống, ấm no và hạnh phúc. Sự kết hợp giữa Festival và Lễ hội tạo bầu không khí lễ hội sôi động, tràn đầy sức sống. Âm thanh của khèn Mông hòa quyện sắc trắng của hoa tớ dày làm nên một cuộc hành trình văn hóa độc đáo, nơi mà âm nhạc và thiên nhiên giao thoa.
Trong Festival Khèn Mông, các nghệ nhân vừa biểu diễn những giai điệu truyền thống vừa giới thiệu những cách tân trong âm nhạc, giúp cho di sản văn hóa này không ngừng phát triển. Ông Trịnh Thế Bình - Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện cho biết: "Năm nay là năm thứ 3 huyện tổ chức kết hợp Festival và Lễ hội để tạo ra chuỗi hoạt động văn hóa thúc đẩy phát triển du lịch cũng như tạo mối liên kết phát triển du lịch bền vững giữa các địa phương trong tỉnh và khu vực Tây Bắc, tạo thành chuỗi cung ứng sản phẩm du lịch. Đồng thời tạo khí thế, động lực triển khai thực hiện đề án xây dựng Mù Cang Chải trở thành huyện du lịch, là điểm đến "Bản sắc, an toàn, thân thiện”.
Festival và Lễ hội giúp người dân nơi đây tôn vinh văn hóa và là cơ hội kết nối cộng đồng. Người dân từ các bản làng xa xôi cùng nhau tụ hội, chia sẻ niềm vui và tình yêu đối với văn hóa dân tộc. Thế hệ trẻ - những người kế thừa văn hóa có cơ hội tham gia và học hỏi từ những nghệ nhân giàu kinh nghiệm.
Điều đặc biệt là sự tham gia của du khách, những người đến từ khắp nơi trong nước và ngoài nước. Anh Thào A Su, một nghệ nhân khèn Mông cho biết: "Festival giúp tôi vừa có cơ hội biểu diễn vừa là cơ hội gìn giữ, truyền bá văn hóa của dân tộc. Khi tiếng khèn vang lên, tôi cảm thấy tự hào về bản sắc văn hóa dân tộc”.
Ông John Smith, một du khách đến từ Mỹ chia sẻ: "Tôi thật sự ấn tượng với sự hòa quyện giữa âm nhạc và thiên nhiên. Tôi thích cách mà người dân địa phương thể hiện văn hóa của họ. Món ăn cũng rất ngon và đặc sắc!”.
Festival và Lễ hội có được sức hút mạnh mẽ nhờ giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống kết hợp gìn giữ thiên nhiên tươi đẹp của Mù Cang Chải. Tuy nhiên, để bảo tồn và phát triển văn hóa, cần có những nỗ lực không ngừng trong việc giáo dục, nâng cao nhận thức của giới trẻ về giá trị của di sản văn hóa. Các cơ quan chức năng cũng cần tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của Festival đồng thời bảo vệ môi trường, phát triển du lịch bền vững. Khi đó, Festival và Lễ hội không chỉ là những sự kiện văn hóa mà còn là nguồn cảm hứng cho các thế hệ mai sau.
Ông Trịnh Thế Bình - Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện cho biết: "Từ năm 2022 đến nay, cấp ủy, chính quyền các địa phương đã vận động trồng được trên 84.000 cây hoa tớ dày. Ngành văn hóa huyện hàng năm đều có kế hoạch bảo tồn giá trị văn hóa bản địa, trong đó có khèn Mông và đẩy mạnh truyền dạy”.
Festival Khèn Mông và Lễ hội Hoa tớ dày nơi vùng cao Mù Cang Chải là một cuộc hành trình văn hóa độc đáo, nơi âm nhạc và thiên nhiên hòa quyện, vừa góp phần bảo tồn di sản văn hóa quý giá vừa tạo ra những giá trị bền vững cho tương lai.
Thanh Ba