Huyện Yên Bình có 26 xã, thị trấn với nhiều dân tộc anh em cùng chung sống, mỗi dân tộc mang một nét văn hóa, đặc trưng, nhất là trong việc cưới xin, các lễ hội và các làn điệu dân ca. Đứng trước sự hội nhập, giao thoa của các nền văn hóa, việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của các dân tộc là một đòi hỏi cấp thiết. Xác định rõ điều này, những năm qua, công tác giữ gìn phát huy bản sắc văn hóa truyền thống các dân tộc luôn được huyện Yên Bình quan tâm, chú trọng.

Để những nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc không bị thất truyền, mai một, những năm gần đây, Yên Bình đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền với phương châm giữ gìn và phát huy những nét đẹp truyền thống, xóa bỏ những hủ tục lạc hậu gắn với việc xây dựng đời sống văn hóa mới trong cộng đồng dân cư. Ngoài ra, huyện còn thành lập các đội văn nghệ tại các thôn, tổ nhân dân, đây chính là những hạt nhân đóng góp tích cực trong công tác giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của mỗi dân tộc, mỗi địa phương.

Một trong những nét đẹp văn hóa đã được khôi phục lại trên địa bàn huyện Yên Bình là làn điệu Sình ca của người Cao Lan. Sình ca được ví như hồn vía của người Cao Lan nhưng ngày nay số người biết và thể hiện hay được làn điệu này không nhiều. Đứng trước thực trạng đó, huyện Yên Bình đã lên kế hoạch xây dựng đề tài  bảo tồn và truyền dạy các làn điệu múa, hát Sình ca của dân tộc Cao Lan cho thế hệ trẻ  xã Vũ Linh.

 Đề tài  đã nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của Đảng bộ , chính quyền xã Vũ Linh và tạo được sự hứng khởi trong đồng bào dân tộc Cao Lan vùng Đông hồ Thác Bà. Qua quá trình triển khai, đã có hàng trăm bài Sình ca cổ được sưu tầm, truyền dạy. Một số điệu múa và nghi lễ truyền thống trong cộng đồng người Cao Lan đã được khôi phục. Đề tài khoa học “Sưu tầm và truyền dạy các làn điệu múa hát Sình ca tại xã Vũ Linh” đã giúp cho thế hệ trẻ người Cao Lan thêm hiểu thêm yêu lời ca câu hát, điệu múa của dân tộc mình.

Một điểm nổi bật trong công tác giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa  các dân tộc ở Yên Bình, đó là một số cá nhân đã tự tìm tòi, học hỏi lưu giữ lại và truyền đạt cho thế hệ sau, tiêu biểu như nghệ nhân Hoàng Tương Lai ở xã Xuân Lai. Ông được mọi người gọi với cái tên trìu mến “Người lưu giữ tinh hoa văn hóa dân tộc Tày”.

Ông đã cho ra đời các cuốn sách viết về văn hóa của dân tộc Tày như: “Đường lên dâng lễ tổ” đạt giải B của Hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam và mới đây là cuốn “Hát quan làng, đưa dâu Tày”, “Sông Chảy - những nét đẹp văn hóa”. Ông còn sưu tầm được hơn 500 bài hát của dân tộc Tày và còn dạy cho các cháu các điệu hát truyền thống.

Dưới sự dìu dắt của ông đã có những học trò xuất sắc giành được nhiều giải cao trong các kỳ liên hoan văn nghệ của tỉnh, của khu vực và của toàn quốc,  như em Nông Chung và em Quỳnh Anh đã giành giải 3 tại Liên hoan hát then, đàn tính toàn quốc năm 2007 được tổ chức tại Cao Bằng. Rất nhiều người khác cũng đã âm thầm sưu tầm, truyền dạy, lưu giữ lại nét đẹp văn hóa của dân tộc mình và mang những nét đẹp văn hóa ấy đến với công chúng thông qua các buổi liên hoan văn nghệ quần chúng.

Tiêu biểu có thể kể đến đôi song ca Vi Phương  - Ngọc Độ ở xã Tân Nguyên hay các hạt nhân văn nghệ La Thị Tý, Âu Thị Chính ở xã Vũ Linh…  Chính họ đã có những đóng góp không nhỏ, “tiếp lửa” cho việc khôi phục, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống đậm đà bản sắc của quê hương hồ Thác.

Hồng Giang