Những năm 60 của thế kỷ XX, các cô gái của Mường Lai đã biết thổi sáo để đệm cho hát khắp, hát cọi. Sáo ở đây tiếng Tày gọi là bjẳm. Tiếng bjẳm vang lên để tiễn người trai bản lên đường tòng quân, tiếng bjẳm cũng cất lên khi mừng cánh đồng bội thu hay thay cho lời tỏ tình của đôi trai gái…
 Trong chuyến đi cơ sở công tác, nhà thơ Nông Quốc Chấn lúc đó là Thứ trưởng Bộ Văn hóa đã đến đất Mường Lai. Trong đêm trăng vằng vặc trên đất Mường Lai, nhà thơ đã nghe tiếng bjẳm cất lên để rồi xao xuyến tâm hồn. Và tiếng bjẳm nơi này đã đi vào thơ Nông Quốc Chấn:

Vi vu tiếng sáo Mường Lai
Lắng nghe lòng những bồi hồi thực mơ
Ngọt ngào âm sắc xa xưa
Tiếng vang hùng tráng bây giờ, mai sau
Trúc xinh hay nứa rừng sâu
Ngân dài tiếng gió, ngân cao tiếng người
Nhắn anh qua sáo anh ơi
Lòng em yêu nước yêu đời, yêu anh
Nhịp hơi khi chậm khi nhanh
Tình yêu mãi mãi là tình thủy chung
Nhắn anh nhịp sáo hào hùng
Như cờ nổi dậy tiến công diệt thù
Sáo vang sông Chảy sông Lô
Đất trời Yên Bái bốn mùa xanh trong.

Nông Quốc Chấn còn một bài thơ khác viết khoảng năm 1968 là bài “Hênh bjẳm Mường Lai” (Tiếng sáo Mường Lai). Bài thơ này ông sáng tác tặng Đảng bộ và nhân dân xã Mường Lai. Xin tạm dịch bài thơ ra tiếng phổ thông:

Trăng rằm nay sáng tỏ
Sáo Mường Lai vọng cả đêm dài
Gió đưa về giọng trầm tiếng bổng
Rừng sâu chim muông im cất giọng
Cối nước chày đứng lặng ngẩn ngơ
Bếp lửa người vừa cho thêm củi
Tiếng sáo gọi bản dưới mường trên
Người già vục dậy dỏng tai nghe
Trẻ quay nghiêng dừng nghe nín khóc
Sáo này chọn rừng già mấy dóng
Khoét nốt tròn ngọt giọng ngân xa
Gió nói hộ lời ca người thổi
Sáo ơi! Tiếng vọng của tim người
Mười hai vía trong mình thức hết
Sáo gọi người già, trẻ đi đâu
Sáo vọng về lòng ta thương thiết quá.

Tiếng sáo Mường Lai đã đi vào tâm hồn thơ ca của nhà thơ, để rồi thơ ca Nông Quốc Chấn lại in dấu ấn trên đất Mường Lai. Không chỉ tạo ấn tượng cho một vị Thứ trưởng, tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI tháng 12/1986 ở thủ đô Hà Nội, đội sáo gồm tám cô gái Mường Lai còn nhận được sự cổ vũ nhiệt tình khi cùng hòa tấu bài “Gửi người trai bản”. Tám cô gái ấy là các chị: Luật, Huấn, Nhương, Dùng, Khoan, Tài, Văn, Kiệm. Chị Nông Thị Kiệm hiện phụ trách Đài truyền thanh xã Mường Lai.

Mùa xuân này, chị Kiệm cùng các chị khác trong đội sáo đã ở tuổi nên bà nhưng tiếng bjẳm Mường Lai vẫn vang lên trẻ trung mãi cùng mùa xuân trên đất ngọc Lục Yên.

Hoàng Tương Lai