Cùng đi với đoàn có nhạc sỹ Quách Hùng. Đêm liên hoan, mọi người từ ngạc nhiên tới thích thú khi nghe ca khúc “Một thoáng Khau Phạ” giới thiệu một địa danh thiên nhiên hùng vĩ cùng với cuộc sống đổi mới của đồng bào Mông nơi cổng trời phía tây Yên Bái. Đặc biệt ca khúc vừa trữ tình vừa mang âm hưởng dân gian này lại do ông sáng tác và chính tác giả tự thể hiện.

“Một thoáng Khau Phạ” của Quách Hùng là một nhạc phẩm mộc mạc, giản dị nhưng sâu lắng, thấm đẫm tình đất, tình người như chính con người tác giả. Mảnh đất con người Yên Bái - Mù Cang Chải, từ lâu đã là chiếc nôi nuôi dưỡng những cảm hứng sáng tạo của nhạc sĩ. Trước khi đến với âm nhạc, Quách Hùng là một họa sĩ, một nhà điêu khắc và cũng là tay nhiếp ảnh có hạng, ông là một trong những nghệ sĩ tài hoa, là một trong những tác giả hiếm hoi có hàng chục tác phẩm đủ các thể loại đoạt huy chương vàng và giải thưởng cao của các hội chuyên ngành Trung ương, của Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam và của tỉnh. Trong số này có “Một thoáng Khau Phạ” giải A của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội.

Ca khúc như một bức tranh đẹp bằng âm thanh, được Đài Tiếng nói Việt Nam dàn dựng, phát trên sóng qua giọng ca của nghệ sĩ ưu tú Trọng Hiệp (Đoàn Nghệ thuật bộ đội biên phòng).

Với thể loại pôp - balat trữ tình, lại phát triển từ dân ca Mông điệu thức thứ, tác giả khéo vận dụng tính chất tự nhiên, phóng khoáng bằng giai điệu nhiều gam màu để biểu đạt mà không phải dùng đến thủ pháp biến cách, đặc biệt ngôn ngữ giầu hình tượng văn học…

Toàn bộ ca khúc cấu trúc theo thể 2 đoạn A và B. Nhưng thú vị và bất ngờ ở đây là tác giả cho nhắc lại hai câu đầu đoạn A, rồi bằng thủ pháp vừa phát triển vừa đẩy lên (Rê nốt 8 tới son nốt 11) ngân dài âm vực này đến 3 phách rưỡi, tạo nên âm hưởng cao mà thành A-B-A “phẩy”, lại nữa, quá trình phát triển, nhiều nốt lướt, nhiều nốt hoa mỹ xuất hiện bao quanh giai điệu, càng tô điểm cho bài ca chất dân gian, lắng sâu vào tâm hồn người nghe một cách nhẹ nhàng tự nhiên, dễ nhớ, dễ thuộc, gần gũi với địa phương, hợp với dân tộc.

Trở lại nhạc phẩm, đoạn A chỉ 14 ô nhịp, tác giả ngỡ ngàng bằng những ca từ đủ lôi cuốn, hấp dẫn “Ơi, Khau Phạ chiều nay ai đến/ Ơi Khau phạ chiều nay ai qua/ In dấu chân nai, nhạc ngựa rung ngược núi/ Cô gái Mèo se lanh gùi nắng chiều về bản…”. Ngỡ ngàng trước thiên nhiên đại ngàn, ngỡ ngàng trước những con người thân thiện, thuần phác, tràn đầy sức sống đến nỗi người nghệ sỹ phải thốt lên “Núi có tự bao đời/ Để hôm nay như thực như mơ…”.

Những cảm xúc của ông nơi cổng trời Khau Phạ là một lời giới thiệu rất đẹp, rất khéo. Khán, thính giả hiểu được nơi ông đứng là cả một vùng, một miền mây núi mênh mang, ngút ngát. Đấy là quê hương Mù Cang Chải, mảnh đất đã in dấu chân ông đến. Đây cũng là tiếng lòng của biết bao du khách xuôi ngược đã từng có mặt nơi đây. “Nhớ khi xưa sống đời lang thang/ Bao mẹ già còng lưng vất vả/ Tháng năm ròng trồng bắp nuôi con/ Khi đất nước chưa yên/ Vì Tổ quốc thiêng liêng/ Tiễn người con đi xa mãi không về…”.

Khi non sông hòa bình đã liền một dải, cũng như các dân tộc anh em khác, người Mông nơi này cùng nhau nỗ lực xây dựng cuộc sống mới, xây dựng bản làng mới - họ không quên… “uống nước nhớ nguồn/ Vì quê hương bao người ra đi…”. Trước cuộc sống đổi thay từng ngày, ai cũng tự hào, phấn chấn: “Ơi, đẹp lắm mênh mông sóng ruộng bậc thang bao mùa vàng thơm/ Trang sách mở/ Nắng xuân về hồng những ước mơ/ Cho đôi lứa bên nhau/ Cho câu hát ngàn xưa mãi vùng cao ơn sâu Đảng, Bác suốt đời…”.

Cuối cùng như đã giới thiệu, phân tích, kết thúc tác phẩm, nhạc sĩ Quách Hùng tái hiện hai câu đầu đoạn A rồi thay vì câu 3, câu 4 bằng cách mở rộng với lời ca mới: “Đến bản Mèo vương dấu chân mây/ Lên đỉnh cao nhớ lắm chân đèo/ Qua đèo rồi nhớ mãi, nhớ mãi Khau Phạ ơi…” khẳng định một lần nữa cảm xúc vừa riêng, vừa chung và cũng vừa chân thật trong lòng mình thành kỷ niệm nhớ mãi.

“Một thoáng Khau Phạ” - đứa con tinh thần, là món quà tác giả dâng tặng quê hương, gửi tặng bạn bè, những người đã yêu qúy, giúp đỡ, động viên và cùng gắn bó với ông trên con đường sáng tạo nghệ thuật.

Bùi Huy Mai