Khi những thách thức truyền thống và phi truyền thống đe dọa nghiêm trọng an ninh toàn cầu, vai trò kết nối Á - Âu của ASEM càng được nêu cao hơn bao giờ hết.

Gần đây, các quan chức ngoại giao thuộc các nước thành viên ASEM đã quy tụ tại Hà Nội để thảo luận về tầm nhìn hợp tác ASEM, trước khi Hội nghị cấp cao ASEM-11 diễn ra tại Mông Cổ vào tháng 7 tới.

20 năm không phải chặng đường dài, song ghi dấu những bước tiến đáng kể của ASEM. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh nhận định, ASEM đã phát triển vượt lên kỳ vọng ban đầu, khẳng định là cơ chế đối thoại và hợp tác quan trọng, có quy mô lớn giữa hai châu lục, thúc đẩy xu thế hợp tác, liên kết đa tầng nấc vì hòa bình và phát triển.

Vượt qua những rào cản về văn hóa, chính trị, kinh tế… ASEM đang ngày càng vững mạnh, trở thành “ngôi nhà chung” của 53 nước thành viên. Ý thức về một Cộng đồng ASEM ngày càng trở nên rõ nét bởi sự gia tăng lợi ích chung, vì sự phát triển bền vững và thịnh vượng ở cả hai châu lục Á - Âu.

Các đại biểu chia sẻ, một trong những minh chứng cho vai trò của ASEM trong giải quyết bài toán phát triển bền vững, đối phó thách thức an ninh phi truyền thống chính là Dự án hợp tác giữa hai tỉnh Bến Tre (Việt Nam) và Tun-xê-a (Ru-ma-ni). Đây được đánh giá là điển hình hợp tác cấp địa phương trong quản lý bền vững nguồn nước giữa hai tiểu vùng sông Mê Công - Đa-nuýp nói riêng và giữa hai châu lục Á - Âu nói chung.

Tuy nhiên, Đại sứ I-ta-li-a tại Việt Nam X.Pi-xi-ô-ni cho rằng, cả hai châu lục đang đối mặt không ít thách thức nghiêm trọng từ những diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường trên thế giới. Nguy cơ từ xung đột vũ trang, sự trỗi dậy của chủ nghĩa khủng bố, biến đổi khí hậu, dịch bệnh, an ninh nguồn nước, an toàn hàng hải và hàng không… đang nổi lên và không quốc gia nào có thể đơn lẻ giải quyết những vấn đề hóc búa, phức tạp này. Bởi vậy, Đại sứ X.Pi-xi-ô-ni nhấn mạnh, việc gắn kết chặt chẽ các nước thành viên ASEM để kịp thời ứng phó tình hình mới đang là một yêu cầu cấp thiết.

Để vượt qua thách thức, định vị ASEM trong mối quan hệ Á - Âu ngày nay và nâng tầm hợp tác hai bên, đông đảo đại biểu nhất trí, ASEM phải có tiếng nói, lập trường và nguyên tắc rõ ràng trong các vấn đề ưu tiên của hai châu lục, nhất là các vấn đề liên quan an ninh, hòa bình, ổn định và phát triển kinh tế - xã hội khu vực và trật tự thế giới. Đại sứ, Trưởng Phái đoàn Liên hiệp châu Âu (EU) tại Việt Nam B.An-giê-lét mong muốn, ASEM trở thành “vườn ươm ý tưởng”, nơi đưa ra các gợi ý về giải pháp cho các vấn đề ưu tiên, trên cơ sở chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi thông tin và hoàn thiện thể chế.

Bên cạnh đó, nhiều đại biểu nhấn mạnh tầm quan trọng của sự kết nối giữa con người với con người, nhất là kết nối thế hệ trẻ của hai châu lục. Công sứ Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam C.Na-gai nhận định, những sự kiện giao lưu nhân dân, trao đổi văn hóa sẽ có tác dụng lâu dài, tạo cơ sở cho các tiến trình có tính thể chế chính thức.

Tuần lễ thanh niên ASEM 2016 diễn ra mới đây tại Việt Nam với sự tham dự của hơn 100 đại biểu thanh niên, sinh viên đến từ gần 30 nước thành viên ASEM, là minh chứng sống động cho sự gắn kết ngày càng bền chặt giữa nhân dân các quốc gia ASEM.

Ông C.Na-gai khẳng định: Trụ cột văn hóa và giao lưu nhân dân này sẽ bổ sung cho trụ cột chính trị và trụ cột kinh tế, tạo thế “kiềng ba chân” vững vàng cho ASEM trong tương lai. Về kinh tế, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp châu Âu tại Việt Nam M.Bê-rên nhấn mạnh vai trò của các doanh nghiệp trong gắn kết hai châu lục, khi sự phục hồi của nền kinh tế thế giới còn tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Ông M.Bê-rên hy vọng, giới doanh nghiệp tham gia nhiều hơn vào các cuộc đối thoại chính sách giữa hai châu lục, góp phần giảm bớt những rào cản thương mại và thúc đẩy hợp tác thực chất hơn giữa các nước.

20 năm đã trôi qua, chặng đường phát triển sắp tới của ASEM vẫn còn không ít cơ hội và thách thức đan xen, yêu cầu các nước thành viên phải xích lại gần nhau, chung sức đồng lòng vì mục tiêu chung phát triển bền vững. Nguyên Phó Thủ tướng, Chủ tịch Ủy ban quốc gia về Hội nghị cấp cao ASEM lần thứ năm năm 2004 Vũ Khoan bày tỏ mong muốn, các nước thành viên ASEM luôn không ngừng trao đổi, học hỏi lẫn nhau và tận dụng triệt để các tiềm năng sẵn có để chung tay giải quyết các thách thức toàn cầu.

(Theo NDĐT)