Phiên họp toàn thể Hội nghị Thượng đỉnh an ninh châu Á lần thứ 10 (Đối thoại Shangri-la 10) đã chính thức khai mạc sáng 4-6. Các đại biểu tham dự sẽ có các bài phát biểu với các chủ đề: Các thách thức an ninh mới nổi ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, Các học thuyết và khả năng quân sự mới tại châu Á, Phân phối quyền lực mới tại châu Á và tác động của nó với khu vực, Lợi ích an ninh quốc tế của Trung Quốc, Đối phó với những thách thức an ninh biển mới, Xây dựng lòng tin chiến lược, tránh hậu quả trong trường hợp xấu nhất.

Các bên đều bình đẳng sử dụng đường hàng hải quốc tế

Theo AFP, vấn đề biển Đông vẫn tiếp tục là đề tài nóng trong ngày thứ 2 của Đối thoại Shangri-la 10. Các phát biểu của hầu hết quan chức quốc phòng tham dự hội nghị đều trực tiếp hoặc gián tiếp nói về vấn đề này. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates cảnh báo xung đột có thể xảy ra tại biển Đông nếu các quốc gia mâu thuẫn về vấn đề chủ quyền, không có một cơ chế giải quyết bất đồng trong hòa bình.

Theo ông Gates, an ninh hàng hải vẫn là một vấn đề đặc biệt quan trọng đối với khu vực và các vấn đề về tuyên bố chủ quyền lãnh thổ và sử dụng hợp lý lãnh hải hiện vẫn là một thách thức đối với an ninh và sự thịnh vượng của khu vực. “Quan điểm của Mỹ là rõ ràng, chúng tôi có lợi ích quốc gia trong tự do hàng hải, phát triển kinh tế và thương mại không bị cản trở và tôn trọng luật pháp quốc tế”, ông Gates nói.

Theo Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, thông qua làm việc cùng nhau trong diễn đàn khu vực và đa phương thích hợp, tôn trọng triệt để các nguyên tắc sẽ đem lại lợi ích cho tất cả các nước trong khu vực và tất cả các bên đều có sự bình đẳng trong việc sử dụng các đường hàng hải quốc tế. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ kêu gọi các quốc gia có liên quan đến biển Đông lấy tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) nên dựa theo thỏa thuận đã được Trung Quốc và 10 thành viên ASEAN ký kết năm 2002 làm cơ sở để giải quyết tranh chấp một cách hòa bình.

Những tuyên bố của ông Gates đưa ra trong bối cảnh Trung Quốc có các hoạt động xâm phạm chủ quyền Việt Nam trong thời gian qua, đe dọa an ninh hàng hải trong khu vực. Philippines cũng đang rất bức xúc với Trung Quốc bởi các hoạt động của nước này tại khu vực Philippines tuyên bố chủ quyền.

Mỹ trang bị vũ khí tiên tiến để bảo vệ đồng minh

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates ngày 4-6 tuyên bố Mỹ sẽ duy trì sự hiện diện của quân đội nước này tại châu Á và trang bị những loại vũ khí tiên tiến nhất để bảo vệ đồng minh của Mỹ cũng như đảm bảo an ninh hàng hải trong khu vực. Theo Bộ trưởng Gates, Mỹ sẽ duy trì sự hiện diện của mình bằng cách chia sẻ các căn cứ với Australia tại Ấn Độ Dương và triển khai các tàu chiến duyên hải mới đến Singapore, một đồng minh của Mỹ tại khu vực.

Theo ông Gates, việc Mỹ đầu tư tiền của vào máy bay tàng hình, máy bay giám sát, tàu chiến… chính là góp phần để đảm bảo an ninh tại châu Á. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ tin tưởng những loại vũ khí tối tân của Mỹ sẽ có đủ khả năng để đảm bảo an ninh, chủ quyền và tự do cho các đồng minh và đối tác trong khu vực.

Lâu nay, các quan chức cấp cao của Mỹ đều nhận định rằng việc Trung Quốc tăng cường sức mạnh quân sự như phát triển các loại tên lửa chống tàu chiến, chống máy bay cũng như khả năng chiến tranh mạng là mối đe dọa thực sự đối với hải quân của Mỹ trong khu vực. Ông Gates khẳng định bất chấp tình trạng tài chính đang eo hẹp do ngân sách bị cắt giảm cùng 2 cuộc chiến dai dẳng ở Iraq và Afghanistan, Mỹ vẫn sẽ tiếp tục duy trì sự hiện diện của mình tại châu Á trong thế kỷ 21. 
 
* Theo AFP ngày 4-6, trong một tuyên bố của Bộ Ngoại giao Philippines, nước này cáo buộc Trung Quốc làm xói mòn hòa bình và ổn định tại châu Á khi cho các tàu của nước này xâm phạm lãnh hải của các nước trong khu vực. 

Tàu quân sự của Philippines đang tuần tra trên biển

Tuyên bố nêu rõ những hành động của các tàu Trung Quốc gây nguy hại cho hoạt động đánh bắt hợp pháp của ngư dân Philippines trong khu vực và làm xói mòn hòa bình, ổn định của khu vực. Philippines cũng cho rằng các tàu của Trung Quốc trong lãnh hải Philippines là vi phạm nghiêm trọng chủ quyền và quyền tài phán hàng hải của Philippines.

Việt Nam - Australia: Đẩy mạnh hợp tác quốc phòng

Chiều 4-6, Bộ trưởng Quốc phòng Phùng Quang Thanh đã có các cuộc tiếp xúc song phương với Bộ trưởng Quốc phòng Australia Stephen Smith và Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Toshimi Kitazawa. Tại cuộc gặp Việt Nam - Australia, Bộ trưởng Quốc phòng Australia mong muốn thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ hợp tác với Việt Nam theo Bản ghi nhớ hợp tác quốc phòng song phương.

Trong khi đó, Đại tướng Phùng Quang Thanh vui mừng nhận thấy quan hệ hợp tác quốc phòng song phương ngày càng phát triển; trao đổi đoàn các cấp diễn ra thường xuyên; hợp tác trong lĩnh vực quân y, chống khủng bố, trao đổi kinh nghiệm về hoạt động gìn giữ hòa bình đạt nhiều kết quả tốt đẹp. Australia hiện là quốc gia cung cấp học bổng đào tạo tiếng Anh nhiều nhất cho sĩ quan Việt Nam. Đại tướng Phùng Quang Thanh mong muốn Australia tiếp tục đẩy mạnh hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực này.

 Tại cuộc tiếp xúc Việt Nam - Nhật Bản, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản T.Kitazawa đã cảm ơn sự chia sẻ, hỗ trợ của quân đội và nhân dân Việt Nam dành cho nhân dân Nhật Bản trong thảm họa động đất - sóng thần vừa qua. Hai bộ trưởng nhất trí cho rằng quan hệ hợp tác quốc phòng song phương đang phát triển tích cực. Bộ trưởng Phùng Quang Thanh đề nghị phía Nhật Bản tiếp tục dành cho Việt Nam các suất học bổng đào tạo sĩ quan. Hai bên cũng dành thời gian trao đổi về tình hình an ninh trên biển Đông. Bộ trưởng T.Kitazawa hy vọng qua tham vấn, ASEAN và Trung Quốc sẽ sớm xây dựng được Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC) và nhanh chóng đưa vào thực hiện, vì hòa bình và ổn định trong khu vực.

Dự kiến, ngày 5-6, Bộ trưởng Quốc phòng Phùng Quang Thanh sẽ có bài phát biểu quan trọng tại phiên họp toàn thể với chủ đề “Đối phó với những thách thức an ninh biển mới”.

(Theo SGGP)