Điển hình là có nơi, có chỗ việc tổ chức thực hiện chưa tới nơi tới chốn; làm lấy lệ, cho có, có những cán bộ, đảng viên né tránh bằng những ngôn từ khéo léo, đổ lỗi cho khách quan, hoàn cảnh. Thậm chí, qua mạn đàm, trao đổi với nhiều cấp ủy, đảng viên thấy còn có chuyện lợi dụng việc tự phê bình, phê bình để "bới lông tìm vết” ở một số tổ chức cơ sở đảng, cá nhân, gây ra mất đoàn kết nội bộ, đấu tranh phe nhóm.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra những khuyết điểm hay gặp phải trong tự phê bình và phê bình. Đặc biệt, Người chỉ rõ những sai lầm về động cơ, thái độ cũng như nhận thức chính trị của một số cá nhân khi thực hiện tự phê bình và phê bình. Người viết: "Lợi dụng những sai lầm và khuyết điểm đó để đạt mục đích tự tư, tự lợi của họ...”.
Tự phê bình và phê bình được xem là giải pháp để gột rửa, ngăn ngừa những thói hư, tật xấu của đảng viên, nhất là cán bộ, đảng viên có chức quyền. Để tự phê bình và phê bình trong cấp ủy, chi bộ thực sự hiệu quả, các cấp ủy, tổ chức Đảng cần tổ chức tốt việc xây dựng quy chế hoạt động một cách chặt chẽ, khoa học, dân chủ, thường xuyên chú trọng công tác kiểm tra, giám sát, không để việc tự phê bình và phê bình rơi vào hình thức, không có tác dụng thực chất.
Cần phát huy vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý. Bên cạnh đó, chủ động kiểm tra, tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ hoạt động công tác đảng cho đội ngũ bí thư, cấp ủy bởi không ít cán bộ, đảng viên tuy được tín nhiệm bầu vào cấp ủy, làm bí thư chi bộ nhưng chưa có nhiều kiến thức công tác đảng, nhất là phương pháp lãnh đạo, dẫn đến việc chỉ đạo xây dựng nghị quyết còn chung chung, duy trì sinh hoạt tự phê bình và phê bình thiếu nề nếp, không triệt để, công tác kiểm tra, giám sát thiếu kiên quyết, ít tác dụng.
Đáng chú ý, cần chấn chỉnh kịp thời thái độ trong tự phê bình và phê bình theo hướng văn hóa, văn minh, tránh lợi dụng phê bình vì mục đích cá nhân. Có như vậy, công tác tự phê bình và phê bình của các tổ chức cơ sở đảng và đảng viên mới thực chất, góp phần xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh.
Trong Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: "Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên, nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố, phát triển sự đoàn kết thống nhất của Đảng”. Đến nay, lời dạy của Người vẫn vẹn nguyên giá trị.
B.T