Mặc dù, trong nhiều năm qua, chính quyền xã đã tiếp thu sự chỉ đạo huyện về công tác dân số/kế hoạch hoá gia đình (DS/KHHGĐ),  đặc biệt là khâu tuyên truyền vận động bà con bằng cách "cầm tay chỉ việc” kết hợp cán bộ dân số chuyên trách của huyện với đội ngũ cộng tác viên của xã, thôn bản để kịp thời tuyên truyền vận động phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đi đặt vòng, dùng thuốc tránh thai và các biện pháp tránh thai hiện đại khác. Theo báo cáo, năm 2006 toàn xã đã có 105 ca đặt vòng tránh thai, 25 ca uống thuốc tránh thai, 34 ca dùng bao cao su, 10 ca tiêm thuốc tránh thai.

Năm 2007 và 2008, số người thực hiện các biện pháp tránh thai tiếp tục tăng và đầu năm 2009 đến nay, Trạm Y tế xã cũng đã cấp các biện pháp tránh thai như bao cao su, thuốc, tiêm, đặt vòng cho 252 lượt... thế nhưng hiệu quả của công tác DS/KHHGĐ vẫn chưa được như mong muốn. Nói như các cộng tác viên dân số ở các thôn bản thì phát bao cao su về không sử dụng, phát thuốc tránh thai thì ít dùng.

Còn chuyện đặt vòng cốt để lấy chế độ, sau đó lại tự ý đi tháo vòng hoặc lấy lý do đi làm việc quá sức nên vòng tự rơi ra...rồi lại sinh đẻ. Hơn nữa, nhận thức của đồng bào còn nhiều hạn chế; tư tưởng đẻ nhiều con theo kiểu “trời sinh voi thì trời sinh cỏ” và đẻ để có người làm... vẫn ăn sâu trong tâm thức người dân. Nhiều gia đình sinh con một bề gái bằng mọi cách cũng phải sinh cho được con trai để nối dõi hay cố gắng đẻ thật nhiều để có người làm nương. Hiện toàn xã có trên 40 hộ sinh từ 5-6 người con trở lên, như gia đình ông Chứ A Nhà, Giàng A Pha, Vàng A Páo cùng thôn Xáng Pao, đều rơi vào những hộ nghèo đói kinh niên.

Điều đáng buồn là trong những năm qua, việc sinh đẻ không có kế hoạch còn xảy ra trong cả hàng ngũ cán bộ, đảng viên. Từ năm 2007 đến nay đã có gần chục đảng viên sinh con thứ 3 như các trường hợp: Hầu A Gia, Hờ A Phử, Hờ A Sùng ở Chi bộ thôn Đầu Cầu; Vàng A Nủng, Vàng A Xủ, Vàng A Ku ở Chi bộ thôn Kháo Dê.

Ông Giàng A Sinh- Bí thư Đảng uỷ xã cho biết: "Trong những năm qua, xã đã thường xuyên tuyên truyền về tác hại của việc đẻ dày, đẻ nhiều trong phát triển kinh tế đến từng hộ gia đình, đặc biệt trong mỗi cán bộ, đảng viên đang sinh hoạt ở các thôn bản, thế nhưng toàn xã vẫn nhiều đảng viên vi phạm. Xã đã báo cáo lên huyện và đã có các biện pháp kỷ luật nghiêm số này”. Tuy nhiên mọi biện pháp hầu như chưa đủ sức răn đe. Mọi quy định về DS/KHHGĐ và công tác tuyên truyền, vận động của cán bộ dân số đến với người dân nơi đây vẫn đang gặp khó. Vì vậy từ đầu năm đến nay toàn xã đã có tới 18 trường hợp sinh con thứ 3. 

Hà Tĩnh