Về thăm xã Tuy Lộc (thành phố Yên Bái) vào những ngày cuối năm này, điều đầu tiên mà chúng tôi cảm nhận được đó là diện mạo nông thôn mới đang đổi thay từng ngày. Các công trình cơ sở hạ tầng, đường làng, ngõ xóm đã được đầu tư xây dựng khang trang, sạch đẹp; đời sống của nhân dân từng bước được nâng lên. Thật phấn khởi và tự hào khi Đảng bộ, chính quyền và người dân nơi đây đã cùng nhau chung sức, đồng lòng, nỗ lực vượt qua khó khăn, phấn đấu hoàn thành 19/19 tiêu chí XDNTM trong năm 2014 này, trở thành xã đầu tiêu của tỉnh “cán đích” XDNTM, được Thủ tướng Chính Phủ tặng Bằng khen và là một trong 31 xã trong cả nước được đánh giá cao trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về XDNTM.

Điểm nổi bật sau 3 năm triển khai XDNTM là Tuy Lộc đã tuyên truyền vận động nhân dân hiến trên 20.800m2 đất để xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng, trong đó hiến đất làm đường trên 19.000m2 để kiên cố hóa trên 11km đường giao thông nông thôn. Tuy Lộc cũng đã hoàn thành các dự án cải tạo về thủy lợi phục vụ dự án trồng rau an toàn. 100%hộ dân trong xã được sử dụng điện lưới quốc gia. Thực hiện việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, xã đã phát huy hiệu quả các chương trình, dự án hỗ trợ phát triển sản xuất phù hợp với điều kiện thực tế địa phương, xây dựng các mô hình kinh tế cho thu nhập cao, góp phần giảmtỷ lệ hộ nghèo từ 13,37% năm 2011 xuống còn 6,5% năm 2014, nâng mức thu nhập bình quân đầu người của xã từ 12,7 triệu đồng/năm vào năm 2011 lên 20,5 triệu đồng/năm năm 2014. Nói về kinh nghiệm xây dựng nông thôn mới, ông Nguyễn Đức Luận - Chủ tịch UBND xã Tuy Lộc cho biết: “Trong quá trình triển khai XDNTM ở địa phương, mọi việc đều được bàn bạc dân chủ, minh bạch, công khai, phát huy vai trò chủ thể, tạo sự đồng thuận trong nhân dân. Đó là nhân tố đầu tiên quyết định sự thành công của Chương trình”.

Cùng với Tuy Lộc, thành phố Yên Bái, các xã như: Báo Đáp (Trấn Yên) đến thời điểm này cũng đã hoàn thành được 16/19 tiêu chí; Mông Sơn (Yên Bình) hoàn thành 13/19 tiêu chí và Tân Đồng (Trấn Yên) hoàn thành 15/19 tiêu chí… Hiện, các địa phương cũng đang nỗ lực phấn đấu hoàn thành các tiêu chí còn lại để đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2015.
Có thể nói, sau hơn 3 năm triển khai XDNTM, Yên Bái đã thực hiện một cách đồng bộ và đã đạt những kết quả đáng khích lệ. Cùng với sự quyết tâm cao trong chỉ đạo của cả hệ thống chính trị, các ban, ngành, đoàn thể, chính quyền địa phương, Chương trình XDNTM đã nhận được sự đồng tình, ủng hộ của người dân, tạo bước chuyển biến mạnh mẽ từ nhận thức đến hành động, đặc biệt là việc huy động sức dân tham gia vào Chương trình.

Đến nay, hàng trăm công trình cơ sở hạ tầng nông thôn như: điện, đường, trường, trạm, nhà văn hóa... từ vùng thấp đến vùng cao trong tỉnh được đầu tư xây dựng khang trang; cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn có bước chuyển dịch đúng hướng; đời sống của nhân dân từng bước được nâng lên; diện mạo nông thôn mới ngày một khởi sắc.

Thông qua việc lồng ghép các chương trình, dự án trên địa bàn, trong 3 năm qua, Yên Bái đã huy động tổng nguồn vốn khoảng 3.153 tỷ đồng đầu tư XDNTM. Trong đó, chỉ tính riêng trong năm 2014, nguồn lực huy động hỗ trợ trực tiếp cho Chương trình đạt 1.551,23 tỷ đồng. Trong quá trình đầu tư cơ sở hạ tầng nông thôn, tỉnh đã lựa chọn, xác định tập trung phát triển giao thông nông thôn làm khâu đột phá. Vì giao thông nông thôn là một trong những tiêu chí khó trong quá trình XDNTM, đặc biệt là đối với tỉnh miền núi còn nhiều khó khăn như Yên Bái. Để hỗ trợ các xã từng bước hoàn thành tiêu chí này, tỉnh đã xây dựng, phê duyệt Đề án “Phát triển giao thông nông thôn trên địa bàn tỉnh Yên Bái, giai đoạn 2011 - 2015”.

Sau hơn 3 năm triển khai, đã kiên cố hóa mặt đường bê tông 309,6km và mở mới nền đường 675,5km, đạt kế hoạch đề ra; tổng kinh phí đầu tư là 420,201 tỷ đồng. Trong đó, người dân đã hiến hàng nghìn mét vuông đất và đóng góp hàng trăm tỷ đồng để xây dựng được trên 300 công trình cơ sở hạ tầng nông thôn như: kiên cố hóa đường giao thông, cứng hóa kênh mương nội đồng, xây dựng các nhà văn hóa, công trình thể thao, nghĩa trang nhân dân, điểm thu gom rác thải. Ngoài ra, đã cải tạo, nâng cấp nhiều trường học, trạm y tế xã, công trình vệ sinh, cống rãnh thoát nước thải và nhiều công trình khác…

Cùng với đó, phát triển sản xuất, tăng thu nhập cho người dân được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, cốt lõi trong XDNTM. Mặc dù còn là một tỉnh nghèo nhưng hàng năm, Yên Bái vẫn bố trí từ nguồn ngân sách địa phương khoảng 35 đến 45 tỷ đồng hỗ trợ phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp. Thông qua công tác quy hoạch và triển khai các chính sách của tỉnh, trên địa bàn tỉnh đã hình thành được các vùng sản xuất nông nghiệp chuyên canh, có quy mô lớn như: vùng lúa chất lượng cao 4.000ha, vùng chè 11.000ha, vùng sản xuất tre măng Bát độ trên 3.000ha, vùng quế trên 25.000ha, vùng gỗ nguyên liệu giấy trên 110.000 ha...

Toàn tỉnh cũng đã xây dựng được nhiều mô hình sản xuất đạt hiệu quả kinh tế cao như: mô hình sản xuất lúa chất lượng quy mô 50ha tại huyện Trấn Yên và thị xã Nghĩa Lộ; mô hình dâu tằm tơ tại xã Tân Đồng (huyện Trấn Yên)... Ngoài ra, các địa phương đã xây dựng được các mô hình phát triển sản xuất có sự liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân, bảo đảm sản xuất hàng hóa ổn định, góp phần tăng thu nhập và nâng cao đời sống của người dân nông thôn như: mô hình trồng tre măng Bát Độ tại huyện Trấn Yên; mô hình trồng ớt tại xã Tuy Lộc (thành phố Yên Bái)...

Ba năm là khoảng thời gian không quá dài đối với một chương trình lớn như XDNTM nhưng kết quả đạt được thì rất đáng tự hào. Nhìn lại, nếu như trước đây, khi bước vào triển khai Chương trình, kết quả rà soát, đánh giá thực trạng nông thôn ở 152 xã trên địa bàn tỉnh theo 19 tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia, số đạt trên 5 tiêu chí là 19 xã, chiếm 12,5% số xã; đạt dưới 5 tiêu chí là 133 xã, chiếm 87,5% thì cho đến nay, đạt trên 5 tiêu chí là 86 xã, chiếm 56,6%, trong đó có 19 xã đạt từ 10 tiêu chí trở lên; đạt dưới 5 tiêu chí còn 66 xã, chiếm 43,4%. Có 1 xã đạt đủ 19 tiêu chí là Tuy Lộc.

Năm 2015 là năm cuối thực hiện mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII và cũng là năm đánh giá lộ trình triển khai thực hiện Chương trình XDNTM của tỉnh giai đoạn 2011 – 2015 với mục tiêu phấn đấu đến hết năm 2015 toàn tỉnh có từ 3 xã đạt chuẩn nông thôn mới là Tuy Lộc (thành phố Yên Bái), Báo Đáp (huyện Trấn Yên) và Mông Sơn (huyện Yên Bình), trên 25 xã đạt trên 10 tiêu chí trở lên; riêng 29 xã đã được xác định trong lộ trình XDNTM giai đoạn 2011 - 2015 phấn đấu bình quân mỗi xã đạt từ 3 - 5 tiêu chí.

Để đạt được mục tiêu này, trong thời gian tới, Yên Bái sẽ “tăng tốc” tiếp tục ưu tiên tập trung nguồn lực và lồng ghép các chương trình, dự án trên địa bàn để hỗ trợ vốn đầu tư cơ sở hạ tầng cho các xã điểm của tỉnh; đẩy mạnh phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao gắn với điều kiện cụ thể và lợi thế sản xuất của từng địa phương nhằm từng bước cải thiện, nâng cao đời sống của người dân.

Ông Mai Mộng Tuân - Phó giám đốc Sở Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn, Chánh văn phòng điều phối Đề án Chương trình XDNTM của tỉnh cho rằng: “XDNTM là chương trình lớn, mục tiêu lâu dài. Việc xây dựng thành công nông thôn mới đã khó nhưng giữ vững danh hiệu còn khó hơn. Do đó, cấp ủy, chính quyền địa phương cần rà soát, đánh giá một cách đầy đủ, toàn diện, không vì chạy theo thành tích để duy trì và nâng cao các tiêu chí đã đạt chuẩn để Chương trình XDNTM bảo đảm phát triển bền vững và lâu dài. Phát huy kết quả đạt được, người dân sẽ tiếp tục phát huy sức mạnh nội sinh tham gia chương trình, góp phần xây dựng nông thôn mới ngày một khởi sắc”.                          

 Đức Toàn