“Sơn A có hang Thẩm Han, có dãy Hàm Rồng

 Có đá ngóc ngách có buồng nàng Tiên”

Hay câu “ỉn Thẳm Lé au pan, ỉn Thẩm Han au chùa côn ai ơi”.

Lời dịch: “Đi chơi Thẳm Lé lấy bạn, đi chơi Thẳm Han lấy đời người anh ơi”.

Những câu thơ truyền miệng ấy đã đưa chúng tôi tìm đến với hang Thẩm Han ở xã Sơn A, huyện Văn Chấn (Yên Bái). Xã nằm trong “lòng chảo Mường Lò”, nơi có làng văn hoá Ao Luông là nơi tập trung sinh sống của nhiều cộng đồng dân tộc như: Thái, Mường, Dao... Không chỉ độc đáo với bản sắc của các dân tộc, Ao Luông còn được thiên nhiên ưu ái ban tặng cho hang động Thẩm Han - một giá trị văn hoá mà bất cứ người dân nào sống trên vùng đất tam tổng Mường Lò đều có thể tự hào.

Để đến được hang Thẩm Han, từ trung tâm làng Ao Luông, du khách sẽ mất  khoảng 15 phút đi xe qua những con đường làng được trải một màu xanh mướt của những cánh đồng lúa thẳng cánh cò bay và rồi đến một chiếc cầu treo. Đến đây, du khách thả bộ qua cầu để cảm nhận được cái mộc mạc, cái đơn sơ mà hữu tình của cảnh vật xung quanh, rồi đi thêm hơn 1km nữa du khách sẽ có dịp nhìn ngắm khung cảnh đồi núi chập chùng và không gian êm đềm của núi rừng Tây Bắc.

Hang Thẩm Han có chiều rộng từ 6 đến 8m, sâu hơn 200m và chiều cao 8 đến 13,6 m. Hang có 3 cửa và 4 tầng đất đá với trên 20 hình các vật gắn với truyền thuyết nàng Han.

Và đây, cửa hang Thẩm Han lộ thiên giữa một bạt ngàn một màu xanh của núi rừng. Trông kỳ bí mà gần gũi! Bước vào hang, du khách thấy mình như đang lạc vào chốn bồng lai bởi một luồng không khí mát lạnh làm xua tan mọi cảm giác mệt mỏi; chẳng thế mà đã từng có du khách ví nơi đây như một chiếc “tủ lạnh” giữa thiên nhiên hùng vĩ.

 

Mỗi năm, Thẩm Han thu hút gần 3000 lượt khách vào tham quan.

Cảm giác đầu tiên khi qua cửa hang là bóng tối, mỗi du khách khi đến với hang đều trang bị cho mình những chiếc đèn pin để có thể dễ dàng chiêm ngưỡng những “đặc sản” của thiên nhiên. Bước vào hang, một  cảnh sắc tuyệt đẹp đang hiện ra trước mắt bởi bên những vách động là những khối đá với nhiều hình dáng kỳ lạ mà thiên nhiên đã tạo ra như: trống đá, đá có hình người đang chải tóc, hình chữ S biểu trưng cho bản đồ Việt Nam.... cùng những dải nhũ thạch lấp lánh màu sắc được rủ xuống từ trên trần động trông thật huyền ảo. Đi sâu vào, du khách sẽ đi lên cao và vào một bức đá, nơi được gọi là “buồng nàng Han”, ở đây chỉ có một cửa vào.

Tiếp tục cuộc hành trình, du khách sẽ còn được chiêm ngưỡng rất nhiều những nhũ đá độc đáo, những giọt nước trên vòm hang nhỏ xuống rơi nhẹ nhàng, thánh thót quanh năm cùng chiếc đàn đá với lấp lánh màu sắc, mỗi lần có người gõ vào thì tiếng đàn ngân nga kết hợp với tiếng đập cánh của những chú dơi trú ngụ trong hang đã tạo nên một bản hòa tấu tuyệt diệu.

Tiếp theo, du khách sẽ được chiêm ngưỡng một khoảng không rất rộng, đây là nơi hội họp của các quân sĩ trước đây và bây giờ trở thành sân hội vui chơi của bà con làng bản vào dịp lễ, hội. Tuy hang không lớn nhưng đã để lại trong lòng nhiều du khách là sự ấn tượng bởi các tác phẩm nghệ thuật tạo hình từ đá của thiên nhiên.

Hang Thẩm Han là một địa danh đẹp gắn liền với lịch sử của quân và dân ta. Hàng năm, vào ngày rằm tháng Giêng, nhằm tỏ lòng biết ơn bà con dân bản ở Ao Luông vẫn tổ chức lễ hội nàng Han, đây cũng là dịp để mọi người vui chơi và nhớ về nguồn cội.

Với những gì Thẩm Han đã có cùng sự quan tâm đầu tư của huyện và tỉnh, hy vọng trong thời gian tới, Thẩm Han sẽ trở thành  điểm đến của nhiều du khách trong và ngoài nước. Nhiều điều kỳ thú ở hang Thẩm Han đang chờ du khách đến để khám phá và trải nghiệm.

Thanh Chi – Quang Thiều