Với nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt, tình hình trật tự an toàn giao thông (TT ATGT) trên địa bàn tỉnh đã có nhiều chuyển biến rõ nét. Số vụ tai nạn, số người bị chết và bị thương đều giảm so với cùng kỳ. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ vẫn diễn ra khá phổ biến, nhất là việc không chấp hành qui định đội mũ bảo hiểm (MBH) khi tham gia giao thông. Chính điều này đã tạo nên nhiều tiềm ẩn tai nạn giao thông (TNGT) trên các tuyến đường.

Vi phạm phổ biến

Những hình ảnh lạc lõng trên đường.

Nghị quyết 32 của Chính phủ quy định, kể từ ngày 15/2/2007, người đi môtô, xe gắn máy trên tất cả các tuyến đường bắt buộc phải đội MBH. Sau gần 5 năm triển khai, với sự nỗ lực của các ngành chức năng, ý thức của người dân trong việc chấp hành qui định đội MBH khi tham gia giao thông đã được nâng lên. Tuy nhiên, đâu đó trên những tuyến đường, người ta vẫn bắt gặp những hình ảnh lạc lõng, thiếu ý thức, thiếu văn hóa của một bộ phận người dân ngang nhiên đầu trần “cưỡi” xe máy lượn phố.

Báo cáo của Phòng Cảnh sát giao thông (CSGT) Công an tỉnh cho thấy, từ đầu năm đến nay, lực lượng công an đã phát hiện 35.931 trường hợp vi phạm TT ATGT, trong đó có tới gần 10 nghìn trường hợp không đội MBH. Như vậy, có thể thấy tình trạng không đội MBH khi đi xe máy diễn ra khá phổ biến. Theo các lực lượng chức năng, đối tượng vi phạm ở mọi lứa tuổi, trong đó tập trung nhiều nhất là đối tượng lứa tuổi thanh, thiếu niên.

Các vi phạm này chủ yếu diễn ra vào thời điểm từ 5-7 giờ chiều, ban đêm hoặc sáng sớm trên hầu hết các tuyến đường ở thành phố, thị xã, thị trấn và các tuyến đường liên thôn, liên xã. Có mặt tại khu vực trung tâm thành phố trong khoảng thời gian từ 19-23 giờ, không khó để chúng tôi bắt gặp những hình ảnh thanh thiếu niên đi xe máy không đội MBH, đèo quá số người quy định, dàn hàng ngang, lạng lách đánh võng, vượt đèn đỏ… Tình trạng này diễn ra như “cơm bữa” mỗi khi vắng bóng các lực lượng chức năng.

Nhiều thanh, thiếu niên thường xuyên không đội mũ bảo hiểm và chở quá số người quy định.

Một trong những hình ảnh thường thấy trên các tuyến đường là tình trạng học sinh, sinh viên đi xe đạp điện không đội MBH. Mặc dù, biết rõ qui định là phải đội MBH nhưng nhiều học sinh chỉ chấp hành khi đi học chính khóa, còn các buổi học thêm hay lúc đi chơi dường như các em lại “quên” mất qui định này.

Bên cạnh đó, còn một bộ phận thanh, thiếu niên vẫn ngang nhiên đầu trần, đèo 3, đèo 4, vượt đèn đỏ, lạng lách đánh võng… gây nguy hiểm cho những người tham gia giao thông. Thậm chí, nhiều trường hợp khi bị lực lượng CSGT phát hiện, ra tín hiệu dừng xe để kiểm tra, xử lý, các đối tượng này hầu như không chấp hành.

Một thực tế đáng lo ngại nữa đó là nhiều bậc phụ huynh còn chưa quan tâm đến việc đội MBH cho con cái khi tham gia giao thông dù ngành giáo dục và nhà trường tích cực tuyên truyền và phổ biến Luật Giao thông. Hiện đa phần học sinh tiểu học ở khu vực thành phố, thị xã được  chỉ có bố mẹ đội MBH, còn con cái đèo sau thường để đầu trần, hoặc chỉ đội mũ vải. Khi bị lực lượng chức năng kiểm tra, xử lý, các phụ huynh thường viện dẫn ra nhiều lý do như: do tiện trên đường đi làm về, do nhà ở gần, các cháu còn nhỏ, quên mũ ở nhà…

Không chỉ tại các đô thị, mà ở vùng nông thôn, cũng còn rất nhiều người vẫn chưa ý thức được tác dụng của việc đội MBH khi điều khiển mô tô, xe máy tham gia giao thông. Họ chỉ đội MBH khi phải đối phó với lực lượng CSGT và khi có việc đi xa để đề phòng bị lực lượng chức năng kiểm tra xử phạt.

Nhiều bậc phụ huynh không đội mũ bảo hiểm cho con trẻ khi đi xe máy.

Tuyên truyền mạn để nâng cao ý thức tự giác

Theo phân tích của các chuyên gia y tế, MBH giúp người bị nạn giảm nguy cơ chấn thương nặng vùng đầu và sọ não bằng cơ chế giảm sự tác động mạnh hoặc sự va đập của đầu. Bất chấp những cảnh báo trên, nhiều người vẫn cố tình không đội MBH, đội mũ không đúng cách hoặc sử dụng mũ không đảm bảo chất lượng, thậm chí có người mang theo MBH nhưng lại treo trên xe chứ không đội, khi phát hiện phía trước có lực lượng chức năng thì mới đội mũ vào và đi qua họ lại bỏ mũ ra…

Mặc dù các lực lượng chức năng đã phát huy đồng bộ lực lượng, phương tiện để tuần tra, xử lý đảm bảo TT ATGT nhưng mỗi khi vắng bóng lực lượng chức năng thì tình trạng không đội mũ bảo hiểm lại tái diễn. Do vậy, để những qui định về đội MBH được thực hiện triệt để và trở thành thói quen của người dân khi tham gia giao thông, mỗi người dân phải tự có trách nhiệm bảo vệ bản thân, từ đó vận động, tuyên truyền những người trong gia đình phải đội MBH khi đi xe mô tô, xe gắn máy.

Đội mũ bảo hiểm nhưng không cài quai.

Đối với đối tượng vi phạm phổ biến là học sinh, sinh viên và thanh, thiếu niên thì việc đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục ngay từ gia đình là rất quan trọng. Mỗi gia đình phải đi tiên phong trong giáo dục con em, kiên quyết yêu cầu con em phải đội MBH khi tham gia giao thông, không được dàn hàng ba, hàng bốn gây mất an toàn cho bản thân mình và những người tham gia giao thông.

Bên cạnh đó, ngành giáo dục cần tăng cường phối hợp với các lực lượng chức năng đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức cho các đối tượng này thông qua các cuộc thi, các phong trào thi đua… đồng thời, có các biện pháp xử lý nghiêm với các trường hợp vi phạm.

Song song với việc tuyên truyền, các lực lượng chức năng cũng cần tăng cường tuần tra, kiểm soát trong các giờ cao điểm, tại các điểm nóng, qua đó, phát hiện và xử lý các đối tượng cố tình không đội MBH, đội mũ không cài quai… đặc biệt, với các đối tượng có hành vi chống đối cần có sự tham gia phối hợp của các đơn vị đặc biệt như: cơ động, hình sự và 141.

Ngoài ra, để đảm bảo an toàn cho người đội MBH, các ngành chức năng cũng cần tăng cường kiểm định, loại bỏ các loại MBH không đảm bảo chất lượng, không nguồn gốc, không có tác dụng bảo vệ… có như vậy, qui định bắt buộc đội MBH mới thực sự thiết thực và có ý nghĩa.

Đại úy Trần Thúy Vinh - Đội phó Đội CSGT trật tự Công an thành phố Để nâng cao ý thức cho người tham gia giao thông, đặc biệt là ở lứa tuổi học sinh, sinh viên, thời gian tới, Đội sẽ tiến hành phối hợp với các trường học tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật về ATGT, trong đó có qui định bắt buộc đội MBH. Bên cạnh đó, đội tăng cường phối hợp với Phòng CSGT Công an tỉnh tăng cường tuần tra, kiểm soát, phát hiện và xử lý các trường hợp vi phạm. Anh Đỗ Minh Huấn - Trưởng ban Thanh niên nông thôn, công nhân viên chức và đô thị Tỉnh đoàn Yên Bái Tổ chức các hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về TT ATGT, trong đó có qui định không đội MHB khi tham gia giao thông; các cơ sở Đoàn đưa nội dung phổ biến pháp luật về giao thông và xây dựng văn hóa giao thông vào các kỳ sinh hoạt định kỳ hàng tháng, quý và năm. Coi đây là tiêu chí để đánh giá, phân loại đoàn viên hàng năm… Ông Trần Xuân Phùng - Trưởng Công an thị trấn Mậu A, huyện Văn Yên Việc tuyên truyền phải được đẩy mạnh với sự tham gia của cả xã hội, trong đó gia đình đóng vai trò nòng cốt. Cùng với đó, từ các cơ quan đến các tổ chức đoàn thể, khu phố, tổ dân cư phải cùng phối hợp trong việc nâng cao ý thức và trách nhiệm của mỗi người dân khi tham gia giao thông.

Hùng Cường