Ngược dòng lịch sử 70 năm trước, Thu Đông năm 1952, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân ta chuyển sang giai đoạn mới, ta hoàn toàn làm chủ trên các chiến trường. Trung ương Đảng, Chính phủ và Hồ Chủ tịch quyết định mở Chiến dịch Tây Bắc với hướng tấn công giải phóng Nghĩa Lộ - mắt xích quan trọng trong hệ thống phòng thủ tuyến sông Đà của địch. Được sự giúp đỡ của nhân dân và lực lượng vũ trang (LLVT) địa phương, các đơn vị bộ đội chủ lực của ta đã nhanh chóng chiếm lĩnh trận địa, bao vây đồn địch, chờ giờ nổ súng.
17 giờ, ngày 17/10/1952, các cao điểm hoả lực của ta đồng loạt dội bão lửa vào đầu giặc, mở đường cho bộ binh tấn công. Quân ta chiến đấu dũng cảm, mưu trí nhanh chóng tiêu diệt và bức hàng toàn bộ quân địch ở 3 đồn trung tâm là: Pú Trạng, Nghĩa Lộ phố và Cửa Nhì.
Đến 5h30’ ngày 18/10/1952, Nghĩa Lộ và các xã của Văn Chấn đã được giải phóng. Tiếp đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân các dân tộc Nghĩa Lộ, Văn Chấn đã đoàn kết một lòng, đóng góp sức người, sức của cho Chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ, cùng cả nước chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ ở miền Bắc và tham gia tích cực vào cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc.
Từ nhu cầu thực tiễn và công cuộc đổi mới đất nước, ngày 15/5/1995, Chính phủ đã có Nghị định số 31 về việc thành lập lại thị xã Nghĩa Lộ trên cơ sở tách ra từ huyện Văn Chấn. Sau đó, thị xã tiếp tục được sáp nhập thêm các xã của Văn Chấn, nâng tổng số đơn vị hành chính hiện nay của thị xã Nghĩa Lộ lên 14 xã, phường.
Phát huy truyền thống cách mạng 70 năm đấu tranh, xây dựng và trưởng thành, dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, sự chỉ đạo giúp đỡ của các ban, ngành, đoàn thể, sự phối hợp tạo điều kiện của các huyện, thành phố, Đảng bộ, chính quyền, LLVT và nhân dân các dân tộc thị xã Nghĩa Lộ đã đoàn kết, phấn đấu, vượt mọi khó khăn, thách thức, phát triển toàn diện, đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội.
Với phương châm: phát triển kinh tế là trọng tâm, xây dựng Đảng là then chốt, Nghĩa Lộ đã tập trung lãnh đạo phát triển mạnh thương mại, dịch vụ, du lịch, coi đó là ngành kinh tế mũi nhọn, chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu kinh tế của thị xã.
Đồng thời, tổ chức nhiều hoạt động xúc tiến đầu tư, quảng bá tiềm năng phát triển thương mại, dịch vụ, nhất là dịch vụ du lịch từ khai thác hiệu quả lợi thế là trung tâm đầu mối khu vực phía Tây của tỉnh. Hạ tầng du lịch được chú trọng phát triển theo hướng nâng cao tiêu chuẩn, chất lượng, số cơ sở lưu trú tăng nhanh, các sản phẩm du lịch phát triển phong phú, đa dạng như du lịch cộng đồng, tìm hiểu và trải nghiệm văn hóa - ẩm thực, trang phục dân tộc…
Nhiều sản phẩm nông nghiệp đặc trưng được du khách ưa chuộng đã trở thành hàng hóa như: thịt lợn, thịt trâu hun khói, gạo Séng cù, ngô nếp…. Hiện, thị xã đã xây dựng các sản phẩm OCOP về du lịch cộng đồng, hàng năm các cơ sở đã đón và phục vụ trên 40% lượng khách du lịch, trong đó có trên 20% khách quốc tế.
Du lịch cộng đồng đã trở thành động lực thúc đẩy phong trào xây dựng nông thôn mới, vừa giúp chuyển đổi cơ cấu kinh tế, tạo ra sản phẩm tiêu biểu, vừa góp phần giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc. Đến nay, 100% tuyến đường nội thị và đường trục xã của Nghĩa Lộ đã được rải nhựa và bê tông hóa, trong đó có 76% tuyến đường giao thông nông thôn được kiên cố hóa.
Hướng tới xây dựng đô thị loại III, Đảng bộ thị xã đã đề ra nhiều giải pháp cụ thể nâng cao chất lượng đời sống nhân dân. Năm 2021, tỷ lệ dân số nông thôn được cung cấp nước sinh hoạt hợp vệ sinh đạt trên 97,%; thu nhập bình quân đầu người đạt trên 42 triệu đồng, tăng gần 1,8 lần so với năm 2015. Nhằm nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo, thị xã đã triển khai thực hiện tốt Đề án rà soát, sắp xếp quy mô, mạng lưới trường, lớp học, đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ đề ra.
Thực hiện Đề án xây dựng thị xã văn hóa - du lịch giai đoạn 2013 - 2020, thị xã còn đầu tư, nâng cấp, tôn tạo, quản lý và khai thác hiệu quả các thiết chế văn hóa; khôi phục, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa đặc trưng các dân tộc như tổ chức thành công Lễ hội Văn hóa - Du lịch hàng năm; các sự kiện văn hóa, du lịch với quy mô lớn, đặc biệt là Lễ hội Văn hóa - du lịch Mường Lò đã tạo được điểm nhấn, góp phần tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu và xây dựng thương hiệu du lịch Mường Lò hôm nay.
Đặc biệt, nghệ thuật Xòe Thái vừa được UNESSCO vinh danh là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại ngay trong tháng 9/2022 là một trong những thành tựu quan trọng mà Đảng bộ, chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân các dân tộc thị xã Nghĩa Lộ dâng lên chào mừng 70 năm chiến thắng Nghĩa Lộ và Chiến thắng Tây Bắc.
Cùng với phát triển giáo dục, thị xã đã thực hiện tốt các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế. Đến nay, 100% xã, phường của Nghĩa Lộ đạt tiêu chí quốc gia về y tế. Công tác đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm, xóa đói, giảm nghèo được quan tâm thực hiện hiệu quả, nhất là đối với đồng bào dân tộc thiểu số thông qua các phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, xây dựng thôn, bản văn hóa và Phong trào "Toàn dân tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc”...
Với sự quan tâm, giúp đỡ của trung ương, của tỉnh, cùng sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị và nhân dân các dân tộc, ngày 24/11/2021, thị xã Nghĩa Lộ đã vinh dự được Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận hoàn thành chương trình xây dựng nông thôn mới năm 2020, trở thành địa phương thứ ba của tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.
Song song với phát triển kinh tế - xã hội, công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị được Ban Thường vụ Thị ủy thị xã Nghĩa Lộ quan tâm đẩy mạnh. Từ 6 chi bộ với gần 300 đảng viên khi mới thành lập, đến nay Đảng bộ thị xã đã có 42 chi, đảng bộ cơ sở, 212 chi bộ trực thuộc với trên 4.600 đảng viên.
9 tháng đầu năm 2022, Đảng bộ đã kết nạp thêm 138 đảng viên mới, đạt 81,18% kế hoạch. Các tổ chức cơ sở đảng của thị xã luôn duy trì, thực hiện tốt Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị gắn với Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về xây dựng Đảng.
Việc đánh giá, xếp loại tổ chức đảng, đảng viên hàng năm được thực hiện nghiêm túc, chất lượng; công tác kiểm tra, giám sát được tăng cường, thực hiện đúng quy trình; công tác vận động quần chúng của Đảng được đẩy mạnh, tạo sự đoàn kết, thống nhất, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ.
Bộ máy chính quyền từ thị xã đến cơ sở được quan tâm lãnh đạo, củng cố, kiện toàn, từng bước đổi mới hoạt động của HĐND và nâng cao năng lực hiệu quả lãnh đạo điều hành của UBND các cấp. Công tác cải cách hành chính được quan tâm chỉ đạo và triển khai thực hiện tốt.
Ghi nhận những nỗ lực, cố gắng và thành tích đó, Đảng, Nhà nước đã tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba cho Đảng bộ, chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân các dân tộc thị xã Nghĩa Lộ. Nhiều năm liền Đảng bộ thị xã được công nhận trong sạch vững mạnh, nhiều tập thể, cá nhân được tặng thưởng huân, huy chương, cờ thi đua và bằng khen của Chính phủ, của các bộ, ngành trung ương và UBND tỉnh.
Phát huy truyền thống yêu nước trên quê hương anh hùng, Đảng bộ, chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân các dân tộc thị xã Nghĩa Lộ đang ra sức thi đua lao động, học tập, đoàn kết, phấn đấu đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, đẩy mạnh cải cách hành chính, quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thị xã lần thứ XIV đã đề ra.
Tích cực đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII và phát huy trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, xây dựng Đảng bộ thị xã ngày càng trong sạch, vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức.
Qua đó, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng Nghĩa Lộ trở thành trung tâm kinh tế - văn hóa phát triển ở khu vực phía Tây của tỉnh. Đến năm 2025, hoàn thành cơ bản mục tiêu của đô thị loại III theo hướng xây dựng thị xã văn hóa, du lịch, văn minh, phát triển xanh, hài hòa, bản sắc và hạnh phúc.
Lê Trí Hà - Bí thư Thị ủy, Chủ tịch HĐND thị xã Nghĩa Lộ
