Trước đó, trong đêm khai mạc Lễ hội Quế với chủ đề “Ngọt ngào hương quế Văn Yên”, du khách đã được thưởng thức một chương trình nghệ thuật hoành tráng, ấn tượng thì nay lại được đắm mình trong không gian văn hóa đặc sắc riêng của đồng bào Dao thông qua việc tái hiện các lễ hội dân gian truyền thống.

Mở đầu là lễ Cấp sắc. Nghi lễ diễn ra với khúc mở màn là các thầy mo dẫn đệ múa rùa tôn vinh lễ Cấp sắc. Tiếp đến là dâng hương trình thần thánh để xin vào việc, thầy mo múa trình tổ tiên đánh dấu vào biểu sớ công ký, dâng 12 đèn ban cho các sư đệ đi thiên hạ trừ ma quỷ; kết công ký cho các đệ tử và phát quân binh cho các đệ tử đi thiên hạ cứu người và cuối cùng các thầy dẫn đệ diễu binh phát lộc. Lễ Cấp sắc là một nghi lễ truyền thống thể hiện nét văn hóa đặc sắc của người Dao.

Người Dao quan niệm rằng, người con trai phải trải qua lễ Cấp sắc từ 3 đèn trở lên mới có tâm, có đức để phân biệt phải trái, mới được công nhận là người đã trưởng thành và là con cháu tổ tiên người Dao.

Lễ Cấp sắc có nhiều bậc. Bậc đầu tiên được cấp 3 đèn, bậc 2 được cấp 7 đèn và bậc 3 được cấp 12 đèn. Bất cứ người đàn ông Dao nào muốn được công nhận là “người trưởng thành” đều phải trải qua lễ Cấp sắc.

Tuy nhiên, riêng lễ Cấp sắc 12 đèn thì không bắt buộc vì muốn lên được bậc 3 này thì người đàn ông Dao phải học rất nhiều. Lễ Cấp sắc 12 đèn phải được chuẩn bị công phu, làm theo hướng dẫn của kinh Phật, thời gian chuẩn bị là 30 ngày, thời gian tổ chức chính thức là 3 ngày, 3 đêm.

Tiếp đến là những hình ảnh trong lễ hội Cầu mùa - một nghi lễ văn hóa đặc sắc của người Dao Văn Yên với mong muốn cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc.Đây là dịp để người dân trong thôn, trong bản, đoàn kết gắn bó với nhau.

Theo nghệ nhân Đặng Nho Vượng, xã Viễn Sơn, huyện Văn Yên, lễ vật để tiến hành lễ Cầu mùa dâng cúng trời đất của người Dao nhất thiết phải có gà luộc, bánh chưng, bánh mật và tiền vàng mã – là những sản vật, vật phẩm theo quan niệm dân gian gắn với đời sống sinh hoạt hàng ngày của người dân.

Khi lễ vật đã được chuẩn bị xong đem dâng cúng thì thầy mo của bản đọc bài cầu khấn trời đất cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, bội thu, con cháu học hành thành đạt, nhà nhà no đủ, mọi sự bình yên.

Nằm trong chuỗi các hoạt động của Lễ hội Quế Văn Yên, du khách còn được thưởng thức nghệ thuật hát Páo dung, được thể hiện bằng những lời ca mượt mà, say đắm. Hát Páo dung ra đời và phát triển từ lao động sản xuất, từ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày và tín ngưỡng của dân tộc Dao.

Tiếp nối bởi những lễ hội dân gian truyền thống của đồng bào Dao- dân tộc đã gắn bó hàng trăm năm với cây quế, làm nên hương quế nức tiếng gần xa,  Lễ hội Quế huyện Văn Yên lần thứ 2 đã thu hút đông đảo du khách trong nước, quốc tế đến thăm quan, du lịch và thông qua Lễ hội, hình ảnh con người, mảnh đất Văn Yên một lần nữa được quảng bá đến bạn bè, du khách gần xa.

Đến Lễ hội, đến với Văn Yên hôm nay là đến với quế, đến với vùng đất có nhiều lễ hội văn hóa truyền thống đặc sắc, độc đáo của đồng bào Dao, là mạch nguồn nuôi dưỡng tâm hồn của các thế hệ người Dao hôm nay và mai sau.

Một số hình ảnh tại lễ Cấp sắc 12 đèn của đồng bào Dao:

Nhóm phóng viên