Những năm qua, thị xã Nghĩa Lộ và huyện Văn Chấn đã tích cực xây dựng, bảo vệ, phát triển thương hiệu các đặc sản của địa phương được Nhà nước bảo hộ như chỉ dẫn địa lý gạo Mường Lò, nhãn hiệu tập thể cam Văn Chấn, chè Shan tuyết Suối Giàng, nếp Tú Lệ. Nhờ đó, chất lượng, giá thành các sản phẩm này được nâng cao, chiếm ưu thế cạnh tranh trên thị trường, góp phần vào công cuộc xóa đói, giảm nghèo, nâng cao mức sống của người dân trong vùng.
Tiếp tục phát huy những kết quả đạt được trong xây dựng, bảo vệ, phát triển thương hiệu các đặc sản, UBND thị xã Nghĩa Lộ, huyện Văn Chấn đề xuất với tỉnh cho triển khai Dự án khoa học "Xây dựng nhãn hiệu tập thể "Thịt hun khói Mường Lò” cho các sản phẩm thịt hun khói của vùng Mường Lò, tỉnh Yên Bái”, đề nghị Nhà nước bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho 4 sản phẩm thịt trâu, thịt bò, thịt lợn, lạp sườn hun khói của vùng Mường Lò.
Vùng bảo hộ gồm 7 xã, phường của thị xã Nghĩa Lộ; 10 xã, thị trấn của huyện Văn Chấn: Thanh Lương, Thạch Lương, Hạnh Sơn, Phúc Sơn, Phù Nham, Sơn A, Nghĩa Sơn, Sơn Thịnh, thị trấn Nông trường Nghĩa Lộ, thị trấn Nông trường Liên Sơn. Dự án được UBND tỉnh phê duyệt vào tháng 11/2018.
Thịt trâu, thịt lợn, lạp sườn, thịt bò hun khói Mường Lò từ lâu đã nổi tiếng thơm, ngon. Được làm từ những thớ thịt trâu, thịt lợn tươi, săn chắc, ướp các gia vị đặc trưng của vùng núi Tây Bắc như mắc khén, hạt dổi và các gia vị khác, cộng thêm kỹ thuật lựa chọn thịt, chế biến, ướp, sấy của đồng bào Thái Mường Lò đã tạo nên những sản phẩm thịt trâu, thịt lợn, lạp sườn, thịt bò hun khói Mường Lò với hương vị đặc trưng của vùng Mường Lò - Tây Bắc. Vùng Mường Lò cung cấp ra thị trường khoảng 200 tấn mỗi năm các sản phẩm này.
Nhưng hiện nay các cơ sở sản xuất kinh doanh mặt hàng này nhỏ lẻ, chất lượng sản phẩm không đồng đều, làm ảnh hưởng lớn đến chất lượng, uy tín, danh tiếng của thịt hun khói Mường Lò. Yêu cầu, đòi hỏi khách quan là cần xây dựng thương hiệu, quy trình sản xuất chung thịt hun khói Mường Lò cho sản phẩm thịt trâu, thịt lợn, thịt bò, lạp sườn hun khói, đề nghị Nhà nước bảo hộ thương hiệu bằng hình thức nhãn hiệu tập thể. Nhu cầu sử dụng thịt hun khói có chất lượng, đảm bảo an toàn thực phẩm tăng mạnh chính là cơ hội để phát triển chuỗi giá trị thịt hun khói của vùng Mường Lò.
Tuy nhiên, do chưa có thương hiệu nên các sản phẩm thịt hun khói Mường Lò hiện đang gặp nhiều vấn đề trong tiêu thụ. Việc xây dựng nhãn hiệu tập thể "Mường Lò” là điều kiện vô cùng quan trọng để sản phẩm thịt hun khói Mường Lò nâng cao vị thế cạnh tranh, uy tín, chất lượng, danh tiếng trên thị trường; đồng thời, quảng bá, giới thiệu về hình ảnh quê hương, con người, ẩm thực, nét văn hóa truyền thống tiêu biểu của đồng bào Thái Mường Lò, là động lực thúc đẩy phát triển ngành du lịch của thị xã Nghĩa Lộ và huyện Văn Chấn.
Triển khai Dự án, UBND thị xã Nghĩa Lộ và huyện Văn Chấn đã ký văn bản thỏa thuận cùng thực hiện, sử dụng kết quả và ủy quyền cho UBND thị xã Nghĩa Lộ thực hiện Dự án. Thời gian qua, Văn phòng cấp ủy và chính quyền thị xã, chủ nhiệm và thành viên Dự án đã tích cực triển khai các nội dung Dự án được tỉnh phê duyệt như: điều tra khảo sát vùng bảo hộ, xây dựng bản đồ bảo hộ, phân tích chất lượng thịt hun khói, xây dựng hồ sơ đề nghị Cục Sở hữu trí tuệ bảo hộ, xây dựng bộ máy quản lý nhãn hiệu.
Đơn vị thực hiện Dự án đã tổ chức hội thảo lấy ý kiến xác định tổ chức đăng ký, quản lý nhãn hiệu tập thể "Thịt hun khói Mường Lò. Hội thảo và UBND thị xã đã thống nhất trình tỉnh lựa chọn Hội Sản xuất và Kinh doanh gạo Mường Lò tỉnh Yên Bái là đơn vị tổ chức đăng ký, quản lý, gia hạn nhãn hiệu tập thể "Thịt hun khói Mường Lò”.
Tháng 1/2019, Hội nộp hồ sơ đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tập thể "Thịt hun khói Mường Lò”. Đến tháng 3/2019, Cục Sở hữu trí tuệ chấp nhận đơn hợp lệ và đăng trên công báo Sở hữu công nghiệp.
Bà Hoàng Thị Hồng Hạnh - Phó Chủ tịch UBND thị xã Nghĩa Lộ cho biết: "Chúng tôi đang tích cực triển khai tiếp các công đoạn như: xây dựng website, tờ rơi quảng bá, giới thiệu thịt hun khói Mường Lò; thiết kế bao bì, đăng ký mã vạch, mã số, mã QR cho sản phẩm thịt hun khói; tập huấn về sở hữu trí tuệ, sử dụng, khai thác, quản lý, phát triển nhãn hiệu tập thể thịt hun khói Mường Lò cho cán bộ và nhân dân vùng Mường Lò”.
Bà Hoàng Thị Hồng Hạnh cũng cho hay, để quảng bá, giới thiệu sản phẩm thịt hun khói Mường Lò, thị xã dự kiến công bố nhãn hiệu tập thể "Thịt hun khói Mường Lò” trong Tuần Văn hóa - Du lịch Mường Lò diễn ra tại Nghĩa Lộ vào tháng 9/2019. Hiện, thị xã đang tiến hành các thủ tục đề nghị Cục Sở hữu trí tuệ cấp trước thời hạn văn bằng bảo hộ đối với nhãn hiệu tập thể "Thịt hun khói Mường Lò”.
Khi được cấp nhãn hiệu tập thể, sản phẩm thịt hun khói Mường Lò sẽ góp thêm danh sách những sản phẩm có tiếng của vùng Mường Lò, góp phần tạo công ăn, việc làm cho nhân dân trong vùng, đặc biệt là đồng bào dân tộc Thái, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của cả huyện Văn Chấn và thị xã Nghĩa Lộ.
Thu Hạnh
