Nhờ thành tích trên, ngay tại Dubai, trong khuôn khổ Hội nghị lần thứ 28 các bên tham gia Công ước Khung của Liên hợp quốc về Biến đổi Khí hậu, nhóm sinh viên trường Đại học Mỏ - Địa chất đã được Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp trực tiếp động viên, khen ngợi. Báo Giao thông trò chuyện với TS Tăng Văn Lâm - giảng viên phụ trách nhóm sinh viên về quá trình nghiên cứu dự án.
Làm từ tro xỉ, không dùng xi măng
- Ý tưởng nghiên cứu bê tông xanh được xuất phát từ đâu, thưa ông? Và đường đến với cuộc thi diễn ra thế nào?
Hàng năm, Trường Đại học Mỏ - Địa chất vẫn tổ chức các hội nghị khoa học cho sinh viên. Đây là cơ hội để các sinh viên áp dụng kiến thức học được tại trường vào xây dựng ý tưởng, nghiên cứu khoa học, hướng tới những sản phẩm, vật liệu mới, ứng dụng vào thực tiễn. Kết quả cuộc thi tại trường là cơ sở lựa chọn đề tài tiêu biểu đi dự thi các cuộc thi cấp cao hơn.
Đề tài Bê tông xanh trộn sẵn sử dụng chất kết dính hoàn toàn không xi măng là một trong những đề tài đoạt giải cuộc thi sinh viên khởi nghiệp cấp quốc gia.
Khoảng tháng 3/2023, tôi nhận được thông tin từ phòng công tác quốc tế của trường về cuộc thi nghiên cứu sáng tạo trong chương trình tại The Boulevard, Emirates Towers - Dubai, diễn ra trong khuôn khổ Hội nghị Hành động khí hậu toàn cầu COP 28.
Sau khi tìm hiểu các điều kiện dự thi và kết quả nghiên cứu, tôi và nhà trường thống nhất lựa chọn đề tài Bê tông xanh trộn sẵn sử dụng chất kết dính hoàn toàn không xi măng tham gia dự thi.
Trải qua nhiều khâu xét duyệt, cuối tháng 9, chúng tôi nhận được thông tin đề tài lọt top 100 dự án hiệu quả và mang lại nhiều lợi ích nhất cho cộng đồng.
- Bê tông xanh do nhóm sinh viên Đại học Mỏ - Địa chất nghiên cứu có gì đặc biệt so với bê tông thông thường, thưa ông?
Điều đầu tiên phải nói rằng bê tông xanh là bê tông sử dụng nguồn nguyên liệu từ phế thải, hướng tới mục tiêu sản xuất tuần hoàn, phế thải của hoạt động sản xuất này là nguyên liệu của quá trình sản xuất khác.
Nếu bê tông thường sử dụng 30% tro xỉ, 70% xi măng, thì bê tông xanh sử dụng 100% tro xỉ, không dùng xi măng.
Việc không dùng xi măng giảm được các phát thải CO2 ra môi trường, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên như đất sét, đá vôi. Giảm phát thải ra môi trường trong quá trình sản xuất xi măng.
Bê tông xanh do nhóm sinh viên nghiên cứu sử dụng chất kết dính hoàn toàn không xi măng được làm từ tro bay nhiệt điện, xỉ luyện kim, ôxít nhôm, cát vàng, dung dịch hoạt hóa, phụ gia.
Loại bê tông này có cường độ nén khoảng 80 MPa, cao hơn nhiều lần so với các đề tài nghiên cứu có trước đó, cường độ kéo khi uốn khoảng 8 MPa.
Nhưng điều đặc biệt khiến dự án được đánh giá cao tại cuộc thi ở Dubai là tạo ra các bao bê tông trộn sẵn, chỉ cho nước vào trộn có thể sử dụng như bê tông khô, rất tiện lợi, không đơn thuần là nghiên cứu bê tông thông thường, cấp phối...
- Bê tông xanh trộn sẵn sử dụng chất kết dính hoàn toàn không xi măng có đảm bảo độ cứng, bền, an toàn trong quá trình sử dụng như các loại truyền thống không thưa ông?
Thành phần bê tông gồm 2 phần chính là cốt liệu và chất kết dính. Cốt liệu của bê tông xanh không thay đổi so với bê tông thông thường là cát và đá. Nó thay đổi chủ yếu ở chất kết dính không dùng xi măng, thay vào đó là tro xỉ và dung dịch kích hoạt. Tính chất cơ học không khác gì với bê thông truyền thống, thậm chí cường độ cao hơn.
Trước mắt phục vụ chương trình giảm nghèo quốc gia
- Nhưng chắc hẳn bê tông xanh không phải không có hạn chế?
Hạn chế của nó là nếu dùng thành phần không hợp lý, gắn kết chậm hơn bê tông thường. Lượng phụ gia hoặc dung dịch kích hoạt không hợp lý có thể mốc bề mặt. Tuy nhiên, những hạn chế này hoàn toàn có thể khắc phục và phụ thuộc vào mục đích sử dụng.
Tôi lấy ví dụ như bê tông rêu mốc nhưng đưa vào phục vụ công trình ngầm thì hạn chế đó không ảnh hưởng gì đến hoạt động xây dựng.
Giảng viên Tăng Văn Lâm (thứ ba từ trái sang) cùng nhóm sinh viên tại Dubai.
- Hiện đã có dự án nào sử dụng bê tông xanh do nhóm sinh viên Đại học Mỏ - Địa chất nghiên cứu chưa, thưa ông?
Dự án rất mới và chưa ứng dụng vào công trình thực tế nào. Hiện mới đang ứng dụng làm gạch.
Dự án sản xuất gạch này kéo dài trong 3 năm, phục vụ cho chương trình giảm nghèo quốc gia 2023-2025.
Dự án dùng bê tông không xi măng thay cho bê tông truyền thống trong sản xuất gạch ốp lát vỉa hè, các sản phẩm bê tông trang trí. Nhà máy này lắp đặt tại Nghệ An, cuối tuần này sẽ bắt đầu đi vào sản xuất.
- Vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đề nghị nhóm tiếp tục nghiên cứu, triển khai thương mại hóa sản phẩm bê tông xanh và phát triển các sản phẩm khác, trường đã có định hướng gì chưa và sẽ đưa vào sản xuất thương mại như thế nào?
Chúng tôi vẫn giữ mục tiêu tạo ra sản phẩm bê tông không xi măng nhưng trộn sẵn đóng bao như các loại bê tông khô như hiện nay trên thị trường. Sản phẩm đó là sản phẩm thương mại hóa.
Để có được sản phẩm thương mại hóa cần đặt nhà máy sản xuất xi măng không bê tông về gần các nhà máy nhiệt điện, các khu sản xuất gang thép, những nơi đó dồi dào nguyên liệu, thực hiện đúng quan điểm kinh tế tuần hoàn.
Nếu tận dụng hệ thống máy móc của cơ sở sản xuất vữa khô có thể sản xuất bê tông tương, bởi công nghệ cơ bản không khác với sản xuất vữa khô, chỉ có thêm phụ gia, chất kích hoạt đặc thù.
Song cũng có cái khó, bởi quy định về sử dụng tro xỉ trong nước chưa đồng nhất, nơi cho sử dụng tái chế, nơi không cho. Tôi lấy ví dụ tro xỉ nhiệt điện Phả Lại được phép thương mại hóa nhưng tro xỉ nhiệt điện Vũng Áng, Vĩnh Tân thì không. Hay như xỉ thép Hòa Phát thì thương mại hóa nhưng Thái Nguyên, Đồng Nai thì không. Sự không đồng nhất đó sẽ cản trở việc tái chế và các nhà máy bê tông xi măng sẽ không đủ nguồn nguyên liệu để sản xuất rộng rãi.
- Nếu một ngày bê tông xanh được bán trên thị trường thì giá thành sẽ thế nào?
Nếu thực hiện sản xuất tuần hoàn, tro xỉ đầu vào không mất phí thì giá thành thấp, tiết kiệm hơn bê tông truyền thống trong quá trình xây dựng. Nhưng như đã nói ở trên, nếu nguyên liệu đầu vào phải mua hoặc phải vận chuyển từ xa về chắc chắn giá thành sẽ đội lên.
Cảm ơn ông!
Nhân dịp tham dự Hội nghị lần thứ 28 các bên tham gia Công ước Khung của Liên hợp quốc về Biến đổi Khí hậu (COP28), tại thành phố Dubai, Các Tiểu Vương quốc Arab Thống nhất (UAE), sáng 3/12, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã gặp nhóm sinh viên của trường Đại học Mỏ - Địa chất, gồm giảng viên phụ trách Tăng Văn Lâm, 5 sinh viên Nguyễn Trung Hiếu, Nguyễn Xuân Công, Võ Đình Trọng, Bùi Đức Tùng, Công Minh.
Thủ tướng biểu dương, khen ngợi giảng viên Tăng Văn Lâm và nhóm sinh viên đã đạt kết quả đáng khích lệ, cho thấy chất lượng giáo dục và khẳng định trí tuệ con người Việt Nam, sự trưởng thành của các đoàn Việt Nam khi tham gia các cuộc thi quốc tế.
Thủ tướng đề nghị nhóm tiếp tục nghiên cứu, triển khai thương mại hóa sản phẩm bê tông xanh và phát triển các sản phẩm khác, góp phần thực hiện chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước trong chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế tuần hoàn, giảm thâm dụng tài nguyên, giảm rác thải, khí thải.... |
(Theo Giao thông)