Đây phải là khẩu hiệu mà tất cả các nhà trường nên treo ở chỗ dễ nhìn thấy nhất bởi ích lợi to lớn và lâu dài của một môi trường học đường trong sạch không có khói thuốc lá. Có như vậy thì việc phấn đấu để có một môi trường học đường “xanh, sạch, đẹp” mới trọn vẹn đầy đủ.

Ở tuổi thanh thiếu niên còn ngồi trên ghế nhà trường, đa số các em chưa ý thức đầy đủ về tác hại nghiêm trọng của việc hút thuốc lá nên các em đua đòi bạn, bắt chước lẫn nhau hút và tâm lý thích tỏ ra mình đã lớn muốn thử cảm giác hút thuốc hoặc bị bạn bè mời mọc, lôi kéo hút. Một số em chưa học xong phổ thông đã nghiện thuốc lá.

Chính các em không ngờ rằng trong khói thuốc lá chứa 4.700 hóa chất, trong đó có 69 chất được xác định là chất gây ung thư và làm giảm khả năng sinh con. Đặc biệt là khói thuốc trực tiếp gây nhiều bệnh hiểm nghèo cho phổi, cho đường hô hấp, cho tim mạch và rút ngắn tuổi thọ… Tệ hại hơn là những người không hút thuốc nhưng hít phải khói thuốc cũng gánh chịu nguy cơ mắc bệnh rất cao.

Theo số liệu của Văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam, mỗi năm có trên 5 triệu người bị thuốc lá giết chết và WHO cũng khuyến cáo rằng nếu không kịp thời có những biện pháp kiểm soát, ngăn chặn việc hút thuốc lá, đặc biệt là trong lứa tuổi thiếu niên thì số người chết do hút thuốc lá ngày càng tăng. Nguy cơ gây ảnh hưởng đến sức khỏe của giống nòi và sức khỏe của nhiều thế hệ người Việt Nam trong tương lai.

Thuốc lá rất dễ nghiện nhưng đã nghiện lại rất khó bỏ. Các em học sinh cũng chưa hình dung hết khi đã nghiện thuốc lá không những phải mang theo suốt đời gánh nặng bệnh tật mà còn mang theo suốt đời gánh nặng kinh tế.

Theo báo cáo của Hiệp hội Thuốc lá cho thấy, số tiền người dân bỏ ra mua thuốc lá năm 1998 là 5.000 tỷ đồng; đến năm 2002 đã là 10.400 tỷ đồng; năm 2007 là 14.000 tỷ đông. Số tiền đó gần bằng số tiền chi cho y tế và gần bằng mức chi cho giáo dục tính theo đầu người.

Thú vui có hại này gieo bao nhiêu gánh nặng cho xã hội, bản thân và gia đình. Một người cha nghiện thuốc lá có thể tiêu tốn mỗi năm khoảng 10 triệu đồng, chưa kể tiền chữa những căn bệnh do thuốc lá gây ra. Nên thuốc lá cũng là một trong những nguyên nhân dẫn tới nghèo đói.

Theo điều tra của WHO về hút thuốc ở lứa tuổi học đường thì nam học sinh là 6,5%, nữ học sinh là 1,2%. Như vậy, cứ 100 học sinh, quân bình có từ 7 đến 8 em hút thuốc, chỉ thế cũng đã đủ làm ô nhiễm mà hàng trăm em đang hít thở. Chính vì vậy mà các nhà trường cần chú trọng giáo dục học sinh, ngăn chặn sớm tệ nạn hút thuốc lá.

Thông qua các hoạt động của đoàn thanh niên, lồng ghép nội dung về tác hại của thuốc lá. Phê bình giáo dục những học sinh lén lút hút thuốc hoặc lôi kéo bạn hút.  Mỗi buổi chào cờ đầu tuần cần nhắc nhở qui định cấm hút thuốc của nhà trường.

Các giờ sinh hoạt lớp cuối tuần, giáo viên chủ nhiệm cần lưu ý phân tích hoặc tâm tình với học sinh về tác hại của khói thuốc lá, giúp đỡ các em đã chớm nghiện bỏ thuốc lá sớm. Các ngày trong tuần nên có đội cờ đỏ kiểm tra phát hiện các bạn hút thuốc lá. Tổ chức các diễn đàn hoặc sân khấu hóa về tác hại của thuốc lá. Tuyên truyền tới học sinh quyết định 1315/QĐ/TTg của Thủ tướng Chính phủ về “Tăng cường thực hiện công ước khung về phòng chống tác hại của thuốc lá” đã có hiệu lực từ ngày 1.1.2010.

Giáo dục được các thế hệ học sinh nói “không” với thuốc lá là chúng ta sẽ có nhiều thế hệ công dân khỏe mạnh, trí tuệ, có lối sống văn minh lành mạnh và bớt đi được nhiều gánh nặng cho gia đình và xã hội. Muốn vậy, nhà trường cần tăng cường giáo dục và quyết liệt ngăn chặn sớm. Gia đình và xã hội cùng phối hợp để bảo vệ con em mình không cho sa đà vào hút thuốc. Cũng cần có chế tài xử phạt nghiêm khắc những người vi phạm. Nhà trường, gia đình và xã hội cùng đồng loạt chung tay phòng chống tác hại của thuốc lá thì việc giảm thiểu tỷ lệ học sinh, sinh viên hút thuốc lá là có tính khả thi.

Thông điệp “Nói không với thuốc lá” cần phải được đi vào học đường.

Dương Hiền Nga