Trong những năm qua, ngành thuế đã chuyển đổi phương thức quản lý thuế từ chuyên quản khép kín, mệnh lệnh hành chính sang quản lý thuế theo chức năng và phục vụ người nộp thuế (NNT) thông qua phương thức tuyên truyền, hỗ trợ, đề cao vai trò tự tính, tự khai, tự nộp thuế và tự chịu trách nhiệm trước pháp luật về số liệu kê khai. Từ đó, tạo thuận lợi cho NNT tuân thủ pháp luật thuế và nâng cao tự chủ trong hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD).

Tại Yên Bái, vượt qua những khó khăn của một tỉnh nghèo, nguồn thu ít, cùng với việc thực hiện tốt các quy trình quản lý thuế mới, Cục Thuế đã xác định việc đẩy mạnh CCHC thuế là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, là giải pháp hàng đầu để nâng cao hiệu quả quản lý thuế và đảm bảo tăng thu cho ngân sách nhà nước (NSNN).

Ngay từ năm 1997, Cục Thuế đã đi tiên phong trong việc triển khai thu thuế nhà đất tại các điểm thu tập trung. Trải qua 17 năm thực hiện, đến nay, công tác thu thuế nhà đất (nay là thuế sử dụng đất phi nông nghiệp (SDĐPNN)) đã trở thành nề nếp quen thuộc với tất cả các tầng lớp dân cư trong tỉnh và được người dân đồng lòng ủng hộ. Việc tuyên truyền, vận động để người dân nộp thuế SDĐPNN cho cả chu kỳ ổn định 5 năm theo quy định của Luật cũng đã giúp ngành thuế và các xã, phường, thị trấn tiết kiệm được 50% nguồn nhân lực tổ chức thu và chi phí hành chính trong công tác quản lý.

Năm 2007, khi Luật Quản lý thuế có hiệu lực thi hành, Cục Thuế đã chỉ đạo thực hiện tốt lộ trình CCHC thuế đồng bộ với chương trình tổng thể CCHC của Nhà nước, của tỉnh và sự chỉ đạo của Tổng cục Thuế theo cơ chế “một cửa” và “một cửa liên thông” trong việc cấp đăng ký kinh doanh và đăng ký thuế, đảm bảo đơn giản, thuận tiện, không gây phiền hà cho NNT; công khai hóa các qui định về thủ tục hành chính (TTHC) thuế tại nơi giải quyết công việc và trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Trang thông tin điện tử Cục Thuế cũng liên tục cập nhật chính sách thuế mới, chế độ miễn, giãn, giảm, hoàn thuế cho doanh nghiệp (DN), các quy trình quản lý, các TTHC thuế, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho công chức thuế và NNT tra cứu thông tin, đồng thời, không ngừng nâng cao chất lượng các chuyên mục thuế trên Báo Yên Bái và Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh cũng như tuyên truyền qua tờ rơi, panô, hội nghị, tập huấn; tổ chức đối thoại với NNT ở cơ quan thuế các cấp để tháo gỡ vướng mắc; phối hợp tổ chức cuộc thi tìm hiểu pháp luật thuế; cuộc thi viết ký và sáng tác tranh cổ động về đề tài thuế; triển khai có hiệu quả đề án tuyên truyền chính sách thuế trong hệ thống trường học (đề án này đã được nhân rộng tới hơn 10 cục thuế cả nước); tổ chức tuần lễ lắng nghe ý kiến NNT…

Cục Thuế cũng đã triển khai 39 ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý thuế, quản lý nội bộ ngành để hỗ trợ NNT thực hiện các TTHC. Việc ứng dụng tin học hỗ trợ DN kê khai thuế theo công nghệ mã vạch 2 chiều ngay từ năm 2008 đã giúp cho DN tránh được sai sót không cố ý khi lập và nộp tờ khai thuế. Trợ giúp trong việc kiểm tra lỗi số học hay hướng dẫn kê khai các chỉ tiêu trên tờ khai một cách nhanh chóng, chính xác, giảm thiểu các sai sót của cơ quan thuế trong khâu nhập số liệu.

Từ năm 2011, Cục Thuế cũng đã triển khai có hiệu quả phối hợp thu NSNN giữa Kho bạc Nhà nước và Cục Thuế tỉnh với 3 ngân hàng thương mại: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Đầu tư và Phát triển, Thương mại cổ phần Công thương. Đây là bước đi kịp thời trong việc đơn giản hóa TTHC thuế và thanh toán không dùng tiền mặt theo chủ trương của Chính phủ. Đồng thời, triển khai Dự án hiện đại hóa quy trình quản lý thu nộp thuế giữa cơ quan Thuế - Kho bạc Nhà nước - Hải quan - Tài chính, giúp cho việc thu, nộp thuế đơn giản, nhanh chóng, thuận tiện, tiết kiệm chi phí in ấn của các ngành và chuẩn hóa dữ liệu quản lý thuế.

Năm 2013, Cục Thuế đã triển khai cho hơn 400 DN khai thuế qua mạng, nhằm giảm tình trạng quá tải tại cơ quan thuế khi đến kỳ hạn nộp hồ sơ khai thuế, giúp tra cứu, xử lý tờ khai nhanh chóng và giúp NNT tiếp cận với phương thức nộp thuế mới. Đồng thời, triển khai hiệu quả Hệ thống quản lý chất lượng TCVN ISO 9001:2008 trong toàn ngành. Đây là biện pháp hỗ trợ tích cực cho cải cách TTHC, giúp công tác quản lý thuế khoa học, hợp lý, đúng luật, mang tính hệ thống để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý thuế và chất lượng phục vụ, tạo thuận lợi cho NNT trong hoạt động SXKD và giám sát quá trình thực thi công vụ của công chức thuế cũng như công khai, minh bạch khi giải quyết các TTHC thuế đối với NNT.

Cục Thuế cũng đã phân cấp mạnh mẽ nguồn thu và các DN có quy mô vừa và nhỏ cho các chi cục thuế huyện, thị xã, thành phố quản lý. Đồng thời, kiện toàn lại bộ máy tổ chức ở Văn phòng Cục Thuế và giảm từ 85 đội thuế phường, xã, liên phường, xã xuống còn 65 đội thuế vùng miền và liên phường, xã, nhằm tăng cường hiệu quả quản lý của các đội thuế. Đồng thời, thực hiện tốt quy chế phối hợp với cơ quan công an trong đấu tranh phòng, chống tội phạm về thuế….

Đây thực sự là những bước đột phá về cải cách TTHC thuế. Qua đó, giúp NNT được tiếp cận hệ thống cơ chế chính sách và TTHC thuế theo hướng công khai, minh bạch, đơn giản, dễ thực hiện, góp phần giảm số giờ thực hiện TTHC về thuế của NNT và giúp cơ quan thuế tiết kiệm được nhiều thời gian, công sức và các chi phí hành chính khác. Việc cải cách TTHC thuế của ngành thuế Yên Bái trong thời gian qua đã được các cấp, các ngành, đặc biệt là cộng đồng DN đánh giá là một trong những ngành cải cách mạnh mẽ nhất, vì đã kịp thời tháo gỡ vướng mắc, khó khăn về TTHC thuế cho DN, đáp ứng được yêu cầu phát triển của nền kinh tế.

Cải cách TTHC thuế tác động lớn đến tăng thu ngân sách

Có thể nói, việc cải cách đồng bộ TTHC thuế trong kê khai, nộp thuế, miễn, giảm thuế đã tạo môi trường thông thoáng và kích thích phát triển SXKD. Do đó,  số lượng DN, hộ kinh doanh không ngừng tăng trưởng và mở rộng về quy mô. Hiện toàn tỉnh có hơn 1300 DN; hơn 10.000 hộ kinh doanh cá thể; khoảng gần 50.000 NNT nộp thuế thu nhập cá nhân; hơn 200.000 đơn vị, hộ chịu thuế SDĐPNN. Đây là lực lượng đóng góp to lớn vào sự tăng trưởng của nền kinh tế, góp phần xoá đói giảm nghèo, đảm bảo an sinh xã hội và tác động tích cực đến kết quả tăng thu NSNN.

Nếu tính từ năm 1991, sau khi tái lập tỉnh, số thu ngân sách của Yên Bái mới đạt 24,2 tỷ đồng thì năm 2012, tổng thu cân đối đạt 1.067 tỷ đồng, tăng gấp 44 lần. Tốc độ tăng trưởng ngân sách hàng năm đạt từ 5-20%. Năm 2013 trong điều kiện nền kinh tế còn hết sức khó khăn, nhưng do có sự vào cuộc của các cấp, các ngành, sự đóng góp tích cực của cộng đồng DN, doanh nhân, đặc biệt là những nỗ lực trong việc cải cách mạnh mẽ TTHC thuế của ngành thuế nên đến hết tháng 11, toàn tỉnh đã thu cân đối đạt 893 tỷ đồng, bằng 85% dự toán phấn đấu của tỉnh, bằng 102% dự toán Bộ Tài chính giao, tăng 36% so với cùng kỳ năm 2012, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Tiếp tục CCHC, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý thuế

Chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011 - 2020, ngành thuế thể hiện rõ mục tiêu: TTHC thuế đến năm 2020 là một trong bốn nước đứng đầu khu vực Đông Nam Á được xếp hạng có mức độ thuận lợi về thuế; 80% số NNT hài lòng với các dịch vụ mà cơ quan thuế cung cấp…

Để cùng “Chung tay cải cách TTHC thuế” và đạt được mục tiêu này, ngành thuế Yên Bái sẽ xây dựng và áp dụng các hình thức tuyên truyền, hỗ trợ phù hợp với từng nhóm NNT và nâng cao nhận thức của người dân đối với CCHC trong lĩnh vực thuế; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiên quyết xử lý các hành vi vi phạm luật thuế; tiếp tục thực hiện tốt dịch vụ hỗ trợ NNT thông qua cơ chế phối hợp thu NSNN qua các ngân hàng thương mại; giảm tần suất kê khai thuế giá trị gia tăng đối với các DN nhỏ và vừa từ hàng tháng sang hàng quý và đẩy mạnh kê khai thuế qua mạng; áp dụng quản lý rủi ro trong quản lý thuế để phân loại NNT, tạo thuận lợi cho NNT tuân thủ pháp luật thuế.

Tiếp tục kiện toàn bộ máy tổ chức, tăng cường đào tạo nâng cao trình độ nghiệp vụ, kỹ năng quản lý, đạo đức nghề nghiệp cho công chức thuế theo hướng chuyên môn hoá, chuyên sâu theo các chức năng quản lý thuế, có đạo đức nghề nghiệp để đáp ứng yêu cầu của tuyên ngôn ngành thuế Việt Nam: Minh bạch - Chuyên nghiệp - Liêm chính - Đổi mới, góp phần thực hiện tốt Chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011 - 2020.

Việc đẩy mạnh CCHC thuế là nhằm nâng cao quyền hạn, trách nhiệm và hiệu lực của bộ máy quản lý thuế. Tuy nhiên, công tác này ở Yên Bái vẫn còn những hạn chế nhất định. Quá trình thực thi nhiệm vụ, có lúc, có nơi cán bộ thuế cũng chưa đáp ứng được yêu cầu.

Cá biệt có đơn vị còn chậm đổi mới, thiếu năng động trong quá trình giải quyết công việc, gây tâm lý không tốt cho NNT. Song, Cục Thuế sẽ tiếp tục nỗ lực đổi mới và cải cách TTHC quyết liệt hơn nữa để nâng tầm công tác quản lý thuế, đáp ứng được yêu cầu quản lý thuế hiện đại và của giai đoạn hội nhập hiện nay.

Hoàng Văn Diểm - Cục trưởng Cục Thuế