Đặc biệt, theo Quyết định 561/QĐ-UBND ngày 22/3/2013 của UBND tỉnh Yên Bái, từ năm 2014, các công trình được phê duyệt mới tại thành phố Yên Bái phải sử dụng 100% vật liệu xây không nung và các huyện, thị sử dụng là 50%. Lộ trình là vậy, tuy nhiên, việc phát triển vật liệu không nung vẫn còn nhiều khó khăn.

Hiện nay, việc đầu tư và sản xuất gạch không nung theo tiêu chuẩn trên địa bàn tỉnh chưa phát triển, chủ yếu là các cơ sở tự phát sản xuất vật liệu xây không nung bằng xi măng cốt liệu. Tính đến thời điểm này mới có 3 cơ sở sản xuất vật liệu không nung thêo tiêu chuẩn, gồm: Công ty TNHH Sản xuất vật liệu xây dựng Văn Yên; Công ty cổ phần Gạch không nung Yên Bái; Công ty TNHH Đồng Tiến và 86 hộ cá thể sản xuất với sản lượng 56,7 triệu viên/năm. Điều đáng nói là trong các cơ sở trên chưa có cơ sở nào đăng ký sản phẩm sản xuất thành các sản phẩm quy chuẩn hiện hành nên chưa có cơ sở để các đơn vị tư vấn tính toán và áp dụng vào các công trình xây dựng trên địa bàn tỉnh. Vì vậy, việc tiêu thụ của các cơ sở chủ yếu cho các công trình xây dựng dân dụng.

Để tăng cường thực hiện Quyết định số 567/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình phát triển vật liệu xây không nung đến năm 2020, Sở Xây dựng cũng tham mưu với tỉnh những chính sách ưu đãi để thu hút các nhà đầu tư đầu tư vào các dự án sản xuất gạch xây không nung, nhất là các đơn vị có công nghệ hiện đại, sử dụng nguyên liệu là phế thải, xỉ thải nhiệt điện để sản xuất. Đồng thời, Sở cũng tăng cường công tác quản lý nhà nước, kiểm tra, hướng dẫn các chủ đầu tư sử dụng vốn ngân sách nhà nước sử dụng gạch xây không nung, khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp, nhân dân sử dụng loại vật liệu này cho các công trình xây dựng của mình.

Được tạo điều kiện là vậy nhưng đến nay có thể nói, việc phát triển vật liệu xây không nung còn rất khó khăn, đặc biệt là thị trường tiêu thụ. Trong khi người dân chưa thực sự tin tưởng và tìm đến loại vật liệu này thì qua khảo sát cho thấy, hầu hết các công trình trong diện buộc sử dụng gạch xây không nung hiện nay đều chủ yếu sử dụng loại vật liệu này cho các hạng mục phụ trợ như tường bao, hàng rào, công trình tạm, nhà cấp 4. Ngoài ra, trong tình trạng khó khăn chung, đầu tư công bị hạn chế tối đa như hiện nay nên số lượng công trình đã và đang được triển khai rất thấp.

Ông Trần Văn Tuấn - Giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư và xây dựng Hoàng Phát - một doanh nghiệp sản xuất gạch không nung tại thị xã Nghĩa Lộ cho biết: “Với tình hình khó khăn chung như hiện nay thì đến vật liệu xây dựng thông thường còn khó bán nữa là sản phẩm không nung, bởi đây là sản phẩm mới, lại chưa phổ thông trong các công trình dân dụng”.

Có thể thấy, hiện việc sản xuất, sử dụng sản phẩm vật liệu xây không nung, trong đó chủ yếu là gạch xây không nung vẫn còn chưa hết khó. Điều này cho thấy các ngành, địa phương liên quan cần tiếp tục vào cuộc hơn nữa nhằm tháo gỡ khó khăn cho hướng phát triển loại vật liệu nhiều tiện ích này.

Bên cạnh các giải pháp để tăng tỷ lệ sử dụng vật liệu xây không nung, bản thân các doanh nghiệp sản xuất loại hàng hóa này cần tập hợp để có chung tiếng nói trong định hướng phát triển. Từ đó, hướng tới mục tiêu thỏa mãn giá trị đích thực và bảo đảm lợi ích của người tiêu dùng. Khi ấy, sản phẩm vật liệu xây không nung sẽ có chỗ đứng vững chắc trên thị trường xây dựng. Để khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất vật liệu mới, thân thiện với môi trường thì việc giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) là cần thiết. Do đó, các địa phương cũng nên xem xét việc thực thi chính sách ưu đãi miễn giảm thuế đất xây dựng nhà máy. Điều này cũng góp phần giúp doanh nghiệp bớt gánh nặng trong điều kiện kinh tế còn gặp nhiều khó khăn.

Anh Dũng