Tính đến 31/12/2014, trong tổng số 642 tổ chức KH&CN trong cả nước (473 tổ chức thuộc bộ, ngành và 169 thuộc các tỉnh, thành phố) đã có 488 tổ chức được phê duyệt đề án thực hiện cơ chế tự chủ theo Nghị định 115/2005/NĐ-TTg ngày 5/9/2005 của Chính phủ, chiếm 76%. Số còn lại đang xây dựng hoặc trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt đề án, trong đó có 61 tổ chức KH&CN thuộc các tỉnh, thành phố.

Bên cạnh những kết quả đạt được trong tự chủ về thực hiện nhiệm vụ; về tài chính, tài sản; về quản lý tổ chức và nhân lực; tự chủ về hợp tác quốc tế, quá trình triển khai Nghị định 115 còn có những khó khăn, vướng mắc do các bộ, ngành, địa phương nhận thức chưa đúng và đầy đủ về cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các tổ chức KH&CN; thiếu sự quyết liệt trong chỉ đạo thực hiện; chậm ban hành, sửa đổi, bổ sung văn bản hướng dẫn… Các tổ chức KH&CN hạn chế tiềm lực cả về chất lượng đội ngũ, cơ sở vật chất trang thiết bị, kinh phí đầu tư phát triển và ít kết quả nghiên cứu được thương mại hóa.

Thực hiện Nghị định 115/2005/NĐ-TTg, UBND tỉnh Yên Bái đã chỉ đạo rà soát, phân loại và tỉnh có duy nhất Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH &CN (trực thuộc Sở KH và CN). Ngày 26/8/2013, UBND tỉnh Yên Bái ban hành Quyết định 1094/QĐ-UBND về việc phê duyệt Đề án "Đổi mới tổ chức và hoạt động Trung tâm Ứng dụng KH và CN tỉnh Yên Bái". Tuy nhiên, việc thực hiện cơ chế, tự chủ, tự chịu trách nhiệm của Trung tâm Ứng dụng tiên bộ KH&CN còn nhiều khó khăn, vướng mắc do điều kiện của một tỉnh miền núi, trình độ tiếp thu và chuyển giao những tiến bộ KH &CN còn nhiều bất cập; việc nghiên cứu thử nghiệm, quản lý quy trình, giống cây con trước khi chuyển giao, nhân rộng cho người dân, tổ chức còn hạn chế; việc hình thành thị trường KH - CN khó khăn do điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương thấp; đội ngũ cán bộ làm công tác nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ còn thiếu và yếu.

Các ý kiến tham gia tại Hội nghị đều đồng tình với chủ trương thực hiện nghiêm túc Nghị định 115 của Chính phủ, tiến hành đánh giá hiệu quả và rà soát kiểm tra về tài chính đối với các tổ chức đã chuyển đổi; kiên quyết sáp nhập hoặc giải thể các tổ chức KH & CN hoạt động không hiệu quả; tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, đảm bảo đồng bộ các quy định liên quan đến hoạt động và mô hình tổ chức của tổ chức KH và CN; đổi mới hơn nữa cơ chế đặt hàng nhiệm vụ KH và CN…

Phát biểu kết luận Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam yêu cầu Bộ KH và CN chủ trì phối hợp với các bộ, ngành liên quan sớm nghiên cứu, sửa đổi bổ sung hoàn thiện những quy định của pháp luật nhằm tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức KH & CN công lập được thực hiện đầy đủ cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm. Phó Thủ tướng cũng đề nghị các bộ, ngành, địa phương cần sớm phê duyệt đề án thực hiện cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm đổi với các tổ chức KH & CN công lập, đồng thời yêu cầu kiên quyết cắt kinh phí đổi với tổ chức KH & CN không chuyển sang cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm theo Nghị định của chính phủ.

Quang Tuấn