Chị L.T.H ở thị xã Nghĩa Lộ không may bị lây nhiễm HIV từ chồng đã từng sống trong những tháng ngày đầy khó khăn và mặc cảm. Số phận thật éo le, lúc đó chị H đang mang thai đứa con đầu lòng. Nghĩ tới tương lai của con, chị đã quyết tâm vượt lên số phận, tìm đến các cơ sở y tế để được tư vấn uống thuốc kháng vi rút (ARV), tư vấn chăm sóc thai nghén.
Đến nay, niềm mong mỏi của chị và gia đình đã được đền đáp khi đứa con chào đời không bị lây nhiễm HIV. Câu chuyện về niềm hạnh phúc của một người mẹ bị nhiễm HIV khi sinh được những đứa con khỏe mạnh như chị H không phải là trường hợp duy nhất. Trên thực tế, đã có nhiều trường hợp may mắn tương tự khi trẻ sơ sinh không bị lây nhiễm HIV từ người mẹ.
Bác sĩ Chuyên khoa I Hoàng Thị Tươi - Trưởng khoa Phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật tỉnh cho biết: "Hoạt động chăm sóc, điều trị HIV/AIDS và dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con đã và đang được triển khai thực hiện hiệu quả. Từ năm 2024 đến nay, lũy tích 1.750/1.842 bệnh nhân nhiễm HIV biết tình trạng nhiễm được điều trị thuốc kháng vi rút ARV (19 trẻ em), 95% kế hoạch. Hết năm 2024, toàn tỉnh có 72 người nhiễm HIV mới được phát hiện và 72 bệnh nhân điều trị ARV mới; 14 phụ nữ mang thai nhiễm HIV được điều trị lây truyền mẹ con, 14 trẻ đẻ sống từ mẹ nhiễm HIV được điều trị dự phòng và đều khỏe mạnh. Con số này đã chứng minh hiệu quả của công tác dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Mặt khác, nếu người mẹ được xét nghiệm HIV sớm và điều trị kịp thời khi mang thai thì khả năng lây truyền HIV sang con giảm đáng kể, thậm chí hoàn toàn không bị lây nhiễm”.
Với những kết quả đó, trong thời gian qua, ngành y tế tỉnh nói chung, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật tỉnh nói riêng đã chủ động triển khai có hiệu quả nhiều hoạt động cụ thể, hướng tới mục tiêu loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con. Theo đó, Trung tâm đã tích cực phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể của tỉnh đẩy mạnh công tác truyền thông giúp người phụ nữ chủ động tìm hiểu, nắm rõ nguy cơ lây nhiễm và đường lây truyền HIV để họ biết cách tự phòng bệnh cho mình và tránh lây nhiễm HIV cho con, đồng thời, nhận thức của họ nâng lên, chủ động tiếp cận các dịch vụ y tế như: tư vấn, xét nghiệm sớm HIV để có những can thiệp kịp thời, thích hợp.
Song song với đó, Tháng cao điểm Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con hằng năm được triển khai với hàng loạt các hoạt động truyền thông trực tiếp và trên các phương tiện truyền thông đại chúng đã có tác động mạnh mẽ đến nhận thức của các tầng lớp nhân dân, nhất là chị em phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ và phụ nữ mang thai, người dân sống ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Cùng với đó là sự vào cuộc tích cực, chủ động của các cơ sở dịch vụ y tế trên địa bàn tỉnh trong việc tăng cường cung cấp và nâng cao chất lượng dịch vụ dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con, nhằm mang lại hiệu quả trong công tác phát hiện sớm nhiễm HIV và can thiệp dự phòng lây truyền. Nhờ đó, 100% phụ nữ mang thai nhiễm HIV và trẻ em sinh ra từ bà mẹ nhiễm HIV trên địa bàn tỉnh đã được quản lý, chăm sóc và điều trị dự phòng.
Tuy nhiên, trong công tác dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con vẫn còn gặp phải những khó khăn nhất định: dịch HIV/AIDS vẫn có diễn biến phức tạp, trẻ hóa; cán bộ làm công tác phòng, chống HIV tuyến huyện, xã còn kiêm nhiệm, phụ trách các hoạt động chuyên môn khác và không ổn định; đầu tư của Trung ương và các tổ chức quốc tế cho công tác phòng, chống HIV/AIDS ngày một giảm; chế độ ưu đãi đặc thù nghề cho cán bộ làm công tác phòng, chống HIV/AIDS, điều trị nghiện chất còn nhiều bất cập…
Nói về vấn đề này, Bác sĩ Chuyên khoa II Lại Mạnh Hùng - Giám đốc Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật tỉnh cho biết: "Thời gian tới cần xây dựng kế hoạch và tổ chức giám sát các đơn vị về phòng chống HIV/AIDS; tăng cường công tác tư vấn, xét nghiệm HIV tại các phòng VCT và tư vấn xét nghiệm lưu động; hỗ trợ các cơ sở điều trị ARV chỉ định xét nghiệm tải lượng định kỳ đối với bệnh nhân đang điều trị ARV 6 tháng/1 lần; rà soát, làm xét nghiệm đo tải lượng virut cho bệnh nhân nghi ngờ thất bại điều trị, bệnh nhân điều trị ARV trên 12 tháng; tăng cường tiếp nhận điều trị cho bệnh nhân nhiễm HIV trong các cơ sở điều trị HIV/AIDS, trại giam, trại tạm giam; duy trì hoạt động cấp phát thuốc tại các xã, phường và triển khai điều trị dự phòng lây truyền mẹ con; duy trì triển khai chương trình cải thiện chất lượng chăm sóc và điều trị tại các trung tâm y tế huyện và bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh; tổ chức giám sát hỗ trợ kỹ thuật tại các cơ sở điều trị ARV tuyến huyện...”.
Trần Minh
