Ở huyện Văn Yên những ngày này, trên đồng ruộng, nhà nông đang tích cực chăm sóc cây trồng vụ đông. Gia đình bà Nguyễn Thị Hương ở thôn Chè Vè, xã An Thịnh trồng hơn 9 sào lúa bà vui mừng cho biết: “Vụ mùa này, gia đình đưa vào gieo cấy chủ yếu là giống lúa Chiêm Hương. Đến giai đoạn lúa trỗ, toàn bộ diện tích lúa của gia đình bị nhiễm rầy nâu, rầy lưng trắng. Tưởng mất ăn nhưng nhờ tích cực thăm đồng, phát hiện và phun thuốc kịp thời nên lúa vẫn đạt năng suất cao, khoảng trên 2 tạ/sào".

Ông Đỗ Quang Trung - Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Văn Yên cho biết: “Vụ này, toàn huyện đưa vào gieo cấy 2.937 ha lúa, cơ cấu giống lúa lai chiếm 60%, còn lại là lúa thuần tập trung chủ yếu ở vùng Đại - Phú - An, Đông Cuông và các xã vùng thấp. Đến thời điểm này, toàn huyện đã thu hoạch trên 2.500 ha lúa hè thu, năng suất dự kiến đạt 52 tạ/ha, tăng 0,5 tạ so với vụ mùa trước. Xã An Thịnh, Đại Phác, năng suất đạt trên 58 tạ/ha”.

Vụ hè thu, toàn tỉnh đưa vào gieo cấy 20.071 ha lúa mùa ruộng. Để bảo đảm năng suất và sản lượng lúa mùa, ngay từ đầu vụ, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các địa phương đã tập trung cho công tác chỉ đạo sản xuất vụ mùa: chuẩn bị đủ lượng giống, cung cấp đủ nước tưới, đẩy nhanh tiến độ làm đất, áp dụng nghiêm ngặt lịch thời vụ, đặc biệt đối với trà lúa mùa sớm để kịp tiến độ sản xuất vụ đông.

Cụ thể, đối với các huyện vùng cao: Trạm Tấu, Mù Cang Chải, trà lúa chính vụ tập trung gieo mạ từ ngày 5/6 - 30/6, cấy kết thúc trước ngày 25/7; các huyện vùng thấp như: Yên Bình, Trấn Yên, Lục Yên, thành phố Yên Bái, trà chính vụ gieo mạ từ ngày 20/6 - 5/7, cấy kết thúc trước ngày 25/7.

Nhờ có lịch gieo cấy cụ thể đối với từng vùng và áp dụng các biện pháp kỹ thuật, toàn tỉnh đưa vào gieo cấy hết diện tích, bảo  đảm khung thời vụ tốt nhất. Tuy nhiên, vào thời điểm đầu vụ, nhà nông phải đối diện với nắng hạn trên diện rộng. Có thời điểm, toàn tỉnh có trên 1.500 ha bị hạn, trong đó diện tích hạn tập trung ở các huyện Lục Yên, Trấn Yên, Văn Yên, Yên Bình...

Nông dân xã Đại Phác (Văn Yên) chăm sóc cây màu vụ đông. (Ảnh: Đ.V)

Để bảo đảm năng suất, sản lượng cho lúa hè thu, ngành nông nghiệp, các chính quyền địa phương đã chỉ đạo hàng loạt các biện pháp chống hạn. Phòng nông nghiệp và phát triển nông thôn các huyện phối hợp với các đơn vị quản lý, khai thác công trình thủy lợi thường xuyên kiểm tra các công trình thủy lợi, huy động nhân lực, phương tiện và sử dụng nhiều biện pháp lấy nước từ sông vào hệ thống kênh chính, vùng trũng, phân phối, điều tiết hợp lý vào kênh nhánh; vận động bà con nông dân tập trung lấy nước vào ruộng, thường xuyên kiểm tra và giải tỏa vật cản, khơi thông dòng chảy để dẫn nước đến mặt ruộng, khoanh vùng để giảm lượng nước rò rỉ, thất thoát. Cùng với đó, tỉnh đã hỗ trợ trên 1 tỷ đồng cho các địa phương chống hạn.

Khó khăn không dừng lại ở đó, vụ này, nhà nông phải đối mặt với sâu bệnh nên ảnh hưởng nhiều đến năng suất lúa mùa. Theo báo cáo của Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh, có thời điểm, diện tích lúa bị nhiễm sâu bệnh trên 3.000 ha. Các loại sâu bệnh chính bao gồm: rầy nâu, rầy lưng trắng, sâu cuốn lá nhỏ, sâu đục thân 2 chấm, chuột, bọ xít dài, bệnh khô vằn.

Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh đã thường xuyên ra thông báo tình hình sâu bệnh hại lúa; tăng cường cán bộ kỹ thuật xuống cơ sở với cán bộ khuyến nông và cùng các huyện, thị triển khai các biện pháp tổ chức chỉ đạo phòng trừ kịp thời. Nhờ đó, đã không ảnh hưởng lớn đến năng suất lúa.

Theo đánh giá ban đầu, năng suất lúa vụ này đạt khoảng 47,4 tạ/ha, sản lượng đạt khoảng trên 99.800 tấn. Được mùa, được cả về giá trong sản xuất vụ mùa đã tạo đà cho bà con nông dân trong tỉnh phấn khởi đẩy mạnh sản xuất cây vụ đông. Phương án sản xuất vụ đông năm nay cũng được các địa phương triển khai sớm.

Theo kế hoạch, vụ đông này, toàn tỉnh sản xuất 10.000 ha cây vụ đông các loại. Đến nay, bà con nông dân đã gieo cấy được 6.043 ha cây ngô đông, 726 ha khoai lang và 1.478ha rau, đậu.

Văn Thông