Ẩn họa từ đốt nương làm rẫy

Hiện, toàn tỉnh có 429.939 ha rừng; trong đó, 235.905 ha rừng tự nhiên, 194.034 ha rừng trồng. Diện tích rừng có nguy cơ cháy cao tập trung tại các huyện phía Tây của tỉnh: Văn Chấn, Trạm Tấu, Mù Cang Chải. Mùa khô kéo dài suốt từ tháng 10 năm trước đến tháng 5 năm sau, thời tiết hanh khô, gió Lào thổi mạnh, các cành cây tán lá khô ron nên cây cối trên rừng luôn là mồi ngon cho giặc lửa. Chỉ cần sự bất cẩn của con người cũng gây ra hậu quả nghiêm trọng. Mặc dù công tác PCCCR được chính quyền địa phương và các ngành chức năng thực hiện nghiêm song thực tế mùa khô cũng là thời điểm đồng bào vùng cao phát dọn đốt nương rẫy nên tiềm ẩn nguy cơ xảy ra cháy rừng cao.

Tính riêng mùa khô năm 2014 - 2015, trên địa bàn tỉnh để xảy ra 7 vụ cháy rừng với diện tích 186,4 ha, tập trung ở các huyện: Trạm Tấu, Văn Yên và Văn Chấn. So với mùa khô 2013 - 2014 giảm 2 vụ cháy, diện tích rừng thiệt hại giảm 505,8 ha. Nguyên nhân chính dẫn đến cháy rừng bà con đốt nương rẫy, đốt bãi chăn thả để lửa cháy lan vào rừng.

Điển hình như vụ cháy rừng tại xã Bản Mù, huyện Trạm Tấu được xác định do Hờ Thị Tồng, trú tại thôn Giàng La Pán, xã Bản Mù trong quá trình sản xuất nương rẫy, đốt dọn thực bì do bất cẩn gây cháy lan vào rừng. Hành động vô ý trong quá trình đốt nương xảy ra cháy rừng ở huyện vùng cao Trạm Tấu xảy ra khá phổ biến.

Mù Cang Chải là một trong những huyện trọng điểm của cháy rừng. Ông Vàng A Lử - Hạt trưởng Hạt kiểm lâm huyện Mù Cang Chải cho biết: “Thực tế từ các vụ cháy rừng xảy ra trên địa bàn, chúng tôi rút ra nguyên nhân chính đó là do đốt nương làm rẫy. Do đó, để hạn chế việc cháy rừng, chúng tôi đã đưa cán bộ kiểm lâm địa bàn xuống các thôn, bản tổ chức họp dân, tuyên truyền pháp luật, ký cam kết BVR-PCCCR với từng hộ, thống kê số nương rẫy và hướng dẫn cho bà con cách đốt nương để tránh cháy lan vào rừng. Đồng thời quy định tất cả các hộ khi đốt nương rẫy phải báo cho trưởng thôn và kiểm lâm địa bàn biết ngày, giờ đốt để kiểm soát. Chính vì thế, mùa khô hanh vừa qua, trên địa bàn huyện không để xảy ra cháy rừng”.

Tăng cường phòng cháy, chữa cháy

Theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, mùa khô năm 2015 - 2016, hiện tượng khô hạn, nắng nóng sẽ diễn ra gay gắt hơn. Do đó, nguy cơ xảy ra cháy rừng trên địa bàn tỉnh rất cao. Để chủ động trong công tác PCCCR và giảm thiểu thấp nhất thiệt hại do cháy rừng gây ra, ngày 25/11/2015, UBND tỉnh đã ban hành Chỉ thị số 12/CT-UBND về việc triển khai các biện pháp quản lý BVR; PCCCR mùa khô hanh năm 2015 - 2016 yêu cầu các huyện, thị kiện toàn và tăng cường hoạt động Ban chỉ huy PCCCR; rà soát, bố trí phương tiện vận chuyển thiết bị chữa cháy và lắp đặt hệ thống biển báo, biển cấm; chuẩn bị điều kiện vật chất và lực lượng tại chỗ để phát hiện sớm, tổ chức cứu chữa kịp thời... Ban chỉ huy PCCCR cấp huyện bố trí lực lượng tuần tra 24/24 giờ trong ngày của các tháng mùa khô hanh ở những nơi có nguy cơ cháy cao…

Hiện, chính quyền địa phương cùng các ngành chức năng đang triển khai quyết liệt nhiều biện pháp PCCCR. Trong đó, tập trung củng cố mạng lưới dự báo, cảnh báo cháy rừng; tiếp tục duy trì các tổ xung kích chữa cháy rừng ở các xã. Để nâng cao nhận thức của người dân và chủ rừng, hạt kiểm lâm các địa phương trong tỉnh đã phối hợp với chính quyền cơ sở, các hội, đoàn thể cấp xã thường xuyên cử cán bộ đến địa bàn hướng dẫn, tuyên truyền về công tác PCCCR, đồng thời ký cam kết BVR-PCCCR đến các hộ dân.

Ông Đỗ Cường Minh - Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh cho biết: “Để chủ động PCCCR trong mùa khô hanh năm nay, Chi cục đã tăng cường cán bộ xuống các vùng trọng điểm thường xảy ra cháy rừng, nhằm hướng dẫn nhân dân về các biện pháp PCCCR; thành lập đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra, đôn đốc các chủ rừng thực hiện tốt công tác PCCCR; chuẩn bị phương tiện, dụng cụ sẵn sàng chữa cháy rừng; thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về BVR, mở các lớp tập huấn về PCCCR cho kiểm lâm địa bàn và trưởng nhóm BVR ở các huyện trọng điểm. Ngay từ khi bước vào mùa khô hanh, Chi cục chỉ đạo các hạt, trạm kiểm lâm cử cán bộ ứng trực 24/24 giờ. Cán bộ kiểm lâm phối hợp với chính quyền địa phương áp dụng các biện pháp nhằm quản lý tốt việc đốt nương làm rẫy và việc sử dụng lửa dễ gây ra cháy rừng”.

Mặc dù các phương án PCCCR được các địa phương triển khai sớm nhưng để phòng, chống lửa rừng, các địa phương cần củng cố kiện toàn ban phòng, chống cháy rừng từ huyện đến xã; rà soát phương án PCCCR ở các địa bàn trọng điểm. Các huyện vùng cao, nơi đồng bào có tập quán đốt nương làm rẫy cần tăng cường quản lý các hoạt động canh tác nương rẫy. Lực lượng liên ngành thường xuyên phối hợp chính quyền cơ sở, hỗ trợ chủ rừng tăng cường kiểm tra, truy quét để phát hiện, ngăn chặn kịp thời hành vi lấn chiếm đất rừng, chặt phá đốt rừng, khai thác rừng trái phép và xử lý nghiêm minh các đối tượng vi phạm.

Văn Thông