Sau hơn 5 năm triển khai xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM, diện mạo nông nghiệp, nông thôn ở Mai Sơn đã có nhiều khởi sắc. Đó là những con đường bê tông phẳng phiu, sạch sẽ nối liền thôn, bản gần xa; những đồng lúa, nương ngô nối nhau ngút tầm mắt và những mô hình chăn nuôi hàng hóa quy mô hàng trăm, hàng nghìn con…

Đồng chí Âu Văn Tình phấn khởi cho biết: “Đến nay, toàn xã đạt 13/19 tiêu chí, trong đó có nhiều tiêu chí đạt cao như: tiêu chí giáo dục, chợ nông thôn, hệ thống chính trị vững mạnh... Mục tiêu của xã trong năm 2016, sẽ hoàn thành thêm 3 tiêu chí và đến hết năm 2017 hoàn thành 19/19 tiêu chí, trở thành xã NTM”.

Có thể nói, với những cách làm sáng tạo từ huy động nguồn lực cho đến xây dựng các mô hình phát triển kinh tế, mục tiêu hoàn thành xây dựng NTM của Mai Sơn vào năm 2017 hoàn toàn khả thi. Tuy nhiên, qua tìm hiểu, bên cạnh các tiêu chí về giao thông, thu nhập, cơ sở vật chất văn hóa thì việc thực hiện tiêu chí môi trường tại địa phương đang gặp không ít khó khăn.

So sánh giữa Bộ tiêu chí xây dựng NTM với thực tế ở Mai Sơn cho thấy, nhiều đường làng, ngõ xóm chưa sạch, đẹp; chất thải, nước thải nhiều nơi chưa được thu gom, xử lý theo quy định; do tập quán chôn cất theo dòng họ nên việc vận động chôn cất tập trung tại nghĩa trang thôn gặp nhiều khó khăn…

Trao đổi về vấn đề này, đồng chí Âu Văn Tình cho biết thêm: “Quan điểm của xã là càng khó càng quyết tâm. Xã xác định việc thực hiện tiêu chí về môi trường không cần nhiều nguồn lực đầu tư mà quan trọng là phải làm thay đổi tư tưởng, suy nghĩ và nhận thức của người dân. Chỉ cần bà con hiểu thì từ nhà cửa đến đường làng, ngõ xóm, đồng ruộng sẽ xanh, sạch, đẹp”.

Như vậy, lời giải cho bài toán môi trường đã có, đó chính là người dân, chủ thể của xây dựng NTM. Cụ thể hóa lời giải này, xã Mai Sơn tổ chức họp bàn rồi giao cho các đoàn thể phụ trách từng thôn trong việc tuyên truyền, thực hiện các biện pháp để xây dựng đoạn đường xanh, sạch, đẹp và nhà ở sạch, đẹp. Các thôn: Sơn Trung, Đán Đăm do Hội Nông dân phụ trách; thôn Sơn Nam, Sơn Hạ do Hội Cựu chiến binh phụ trách; thôn Sơn Đông, Sơn Tây do Đoàn Thanh niên phụ trách…

Theo bà Hoàng Thị Tình - Chủ tịch Hội Phụ nữ xã, thực hiện tiêu chí môi trường tại thôn Sơn Bắc, Hội đã tiến hành họp thôn, lấy ý kiến hội viên về chủ trương xây dựng các bể đựng rác. Trên cơ sở đó, từ số tiền 5 triệu đồng hỗ trợ của Hội Phụ nữ huyện, Hội đã mua sắt, thép, xi măng, cát, sỏi và phối hợp với thôn huy động nhân dân ra quân xây dựng được 6 bể đựng rác tại các đoạn đường đông dân cư, những cánh đồng lớn; đồng thời, tiến hành phát dọn hành lang, khơi thông cống rãnh và tổ chức cắm biển đoạn đường xanh, sạch, đẹp.

Giới thiệu các bể đựng rác vừa hoàn thành cách đây không lâu, bà Hoàng Thị Tình cho biết thêm: “Mỗi bể đều có một tấm lưới chắn cách đáy khoảng 20 cm. Khi nào rác đầy thì bà con có thể đốt, tiêu hủy. Từng chi hội, đoàn thể trong thôn sẽ đảm nhiệm việc đốt rác, bảo quản bể này. Cùng với đó, Hội tiếp tục tuyên truyền cho bà con giữ gìn vệ sinh môi trường, góp sức cùng nhau xây dựng NTM”.

Được biết, thời gian tới, xã Mai Sơn sẽ nhân rộng mô hình nhà sạch, vườn đẹp, đoạn đường xanh, sạch đẹp ở thôn Sơn Bắc sang các thôn khác. Cùng với đó, các tổ chức đoàn thể, chính quyền thôn đẩy mạnh tuyên truyền, vận động các hộ dân đào hố thu gom rác thải gia đình. Đến nay, đã có gần 70% số hộ có hố xử lý rác thải.

Để nâng cao tỷ lệ này, Mai Sơn giao Đoàn Thanh niên xã tổ chức các buổi tình nguyện đào hố giúp các gia đình hoàn cảnh, neo đơn; đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền tới toàn thể nhân dân tiến hành dọn dẹp, phát quang cây trồng, bố trí thiết kế sân, vườn, ngõ xanh, sạch, đẹp, bảo đảm tiêu chí.

Ngoài ra, để nâng cao hơn nữa tỷ lệ gia đình có nhà tiêu hợp vệ sinh, sử dụng nước sạch…, các tổ chức đoàn thể xã thông qua các nguồn vốn ủy thác, vận động nhân dân vay vốn để xây dựng. 

Đối với vấn đề vận động các hộ thực hiện chôn cất người chết tại nghĩa trang thôn, hiện nay, xã thành lập tổ công tác xuống 8 thôn để kiểm tra lại các quy hoạch, mốc giới tại các nghĩa trang. Song song với đó, xã tiến hành xây nhà quản trang, thành lập ban quản trang, quy hoạch khu chôn cất theo dòng họ và nêu gương những hộ gia đình tiên phong thực hiện… Kiên quyết hơn, xã đưa ra hình thức áp vào quy ước của thôn, nếu hộ nào vi phạm sẽ không được bình xét các danh hiệu thi đua. 

 Hùng Cường