Bất chấp cái nắng như đổ lửa, nhà nông khắp nơi trong tỉnh đang tập trung làm đất để dồn sức sản xuất lúa mùa. Bà Nguyễn Thị Hoa ở xã Thanh Lương, huyện Văn Chấn cho biết: “Năm nay, tuy gặp khó khăn ban đầu về thời tiết, nhưng nhờ áp dụng nghiêm ngặt lịch thời vụ và làm tốt khâu phòng chống sâu bệnh nên lúa xuân sinh trưởng và phát triển tốt. Tôi ước tính mỗi sào được trên 2,2 tạ”.

Bà Lê Thị Nga ở thôn Khá Thượng cùng xã Thanh Lương thì phấn khởi cho biết: “Vụ mùa này, tôi gieo cấy giống lúa Chiêm hương. Đến giai đoạn lúa trỗ, toàn bộ diện tích bị nhiễm rầy nâu, rầy lưng trắng tưởng mất ăn. Nhưng nhờ tích cực thăm đồng phát hiện và phun thuốc kịp thời nên lúa vẫn đạt khoảng trên 2 tạ/sào".

Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Văn Chấn, vụ xuân 2017, toàn huyện cấy trên 4.100 ha lúa với cơ cấu giống lúa lai chiếm hơn 42% diện tích, còn lại là lúa thuần. Đến thời điểm này, các xã vùng Mường Lò đã cơ bản thu hoạch xong, năng suất ước đạt trên 58 tạ/ha. Các xã: Phù Nham, Thanh Lương có nơi năng suất đạt trên 65 tạ/ha.

Theo ông Nguyễn Văn Toản - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Văn Chấn: các giống lúa đều cho năng suất cao và có phẩm chất gạo ngon, đáp ứng tốt nhu cầu tiêu thụ. Đặc biệt, năm nay, huyện đưa vào gieo cấy cánh đồng một giống lúa với diện tích 100 ha giống Séng cù và cho năng suất đạt 50 tạ/ha, thu nhập đạt 55 triệu đồng/ha, cao hơn giống lúa khác 8 triệu đồng/ha, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh, vụ xuân 2016 - 2017, toàn tỉnh cấy hơn 19.608 ha lúa xuân với cơ cấu giống lúa lai chiếm 50 - 55% diện tích, còn lại là lúa thuần, lúa thuần chất lượng cao. Bước vào vụ xuân, nhà nông đã gặp nhiều khó khăn: thời tiết diễn biến phức tạp, giá phân bón và vật tư nông nghiệp tiếp tục leo thang.

Lường trước những khó khăn đó, ngay từ đầu vụ Sở và các địa phương tập trung chỉ đạo sản xuất: chuẩn bị đủ lượng giống; cung cấp đủ nước tưới; đẩy nhanh tiến độ làm đất; áp dụng nghiêm ngặt lịch thời vụ...

Đặc biệt, để vụ xuân đảm bảo thắng lợi như năm nay còn do ngành nông nghiệp, các địa phương đã tốt công tác điều tra, phát hiện, dự báo tình hình sâu bệnh hại cây trồng. Mặc dù, các đối tượng sâu bệnh: rầy, đạo ôn, khô vằn bùng phát mạnh, nhưng do  phát hiện sớm và chỉ đạo phòng trừ kịp thời nên không gây thiệt hại lớn.

Tính đến thời điểm này, toàn tỉnh đã thu hoạch được trên 11.894 ha đạt 60,7% diện tích. Đánh giá bước đầu, năng suất lúa xuân ước đạt 54,72 tạ/ha, tăng 0,09 % tạ/ha so với vụ xuân trước, sản lượng thóc vụ xuân ước đạt 107.287 tấn. Đặc biệt, vụ lúa xuân này, tỉnh đã đưa vào sản xuất 200 ha lúa theo mô hình cánh đồng một giống lúa tại huyện Văn Chấn và Văn Yên.

Bước đầu, mô hình đã đạt được những thành công nhất định. Năng suất cánh đồng một giống ước đạt trên 50tạ/ha, tổng thu nhập đạt 50 - 55 triệu đồng/ha, cao hơn so với các giống lúa khác từ 8 -11 triệu đồng/ha, góp phần  thúc đẩy sản xuất lúa hàng hoá theo mối liên kết, tạo chuỗi liên kết trong sản xuất nông nghiệp, nâng cao thu nhập cho người dân.

Tuy nhiên, ở một số địa phương như: xã Hạnh Sơn, Thanh Lương, Sơn A, huyện Văn Chấn; phường Tân An, Cầu Thia và xã Nghĩa An, thị xã Nghĩa Lộ, nông dân đã gieo cấy sớm hơn so với lịch thời vụ của huyện, thị xã từ 15 - 25 ngày nên dẫn đến năng suất thấp. Ngoài ra, nhiều nông dân đã tự ý đưa giống BC15 vào gieo cấy, nên ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất; nhiều nhà thậm chí bị mất mùa và giống BC 15 không nằm trong cơ cấu giống vụ xuân của tỉnh.

Thời điểm này, ngành nông nghiệp đang chỉ đạo các địa phương vận động nông dân tranh thủ thời tiết thuận lợi thu hoạch nhanh lúa xuân theo phương châm “xanh nhà hơn già đồng” nhằm tránh thiệt hại do mưa bão gây ra. Đồng thời, khuyến khích nông dân sử dụng máy gặt đập liên hoàn để rút ngắn thời gian thu hoạch, đẩy nhanh tiến độ làm đất. Yêu cầu phòng nông nghiệp và phát triển nông thôn các địa phương tập trung các giải pháp điều tiết nước, xác định bộ giống năng suất, chất lượng cao, chuẩn bị đầy đủ vật tư, phân bón sẵn sàng cho sản xuất vụ mùa.

Theo kế hoạch, vụ mùa 2017, tỉnh phấn đấu gieo cấy 21.550 ha lúa, năng suất 47,33 tạ/ha, sản lượng 102.000 tấn. Về cơ cấu giống, ngành nông nghiệp chỉ đạo tăng tỷ lệ các giống lúa cực ngắn và ngắn ngày có năng suất, chất lượng cao, chống chịu sâu bệnh bạc lá, rầy nâu. Hiện tại, đã gieo mạ 6.535 ha, cấy 1.527 ha lúa mùa sớm.

Văn Thông