Qua đó, cán bộ kỹ thuật của đơn vị đã nắm bắt được kỹ thuật và hoàn thiện được quy trình trồng, chăm sóc phù hợp với điều kiện của địa phương. Hướng tới chuyển giao tới người dân áp dụng vào sản xuất.
Theo đó, năm 2018 qua khảo sát, đơn vị đã lựa chọn hộ ông Nguyễn Trọng Sơn, thôn Đồng Tâm, Xã Liễu Đô, huyện Lục Yên để triển khai chuyển giao xây dựng mô hình. Việc triển khai cũng gặp không ít khó khăn do trên địa bàn huyện chưa từng có hộ dân hoặc cơ sở sản xuất nào triển khai trồng giống dưa lê và áp dụng các biện pháp kỹ thuật vào sản xuất dưa lê.
Vì thế, chủ hộ tham gia mô hình vẫn còn hoài nghi, chưa thực sự tin tưởng vào hiệu quả kinh tế và nhất là vấn đề đầu ra của sản phẩm. Song được sự tư vấn, thuyết phục của cán bộ kỹ thuật, chủ hộ đã đồng thuận để cùng triển khai thực hiện mô hình. Trên cơ sở nguồn lực sẵn có, mô hình được xây dựng với quy mô nhỏ chỉ trên diện tích 1 sào (360m2) với sự hỗ trợ từ giống, phân bón, đến nilon che phủ và kỹ thuật.
Gia đình ông Sơn đã đầu tư nhà lưới chống côn trùng, hệ thống tưới nhỏ giọt bảo đảm yêu cầu về kỹ thuật, độ thoáng, ánh sáng và cách ly côn trùng xâm nhập. Mô hình bắt đầu triển khai trồng từ giữa tháng 9/2018, với mật độ 540 cây (hàng đôi khoảng cách trồng: cây x cây: 0,6m; hàng x hàng: 0,7m).
Trong quá trình triển khai thực hiện, các công đoạn như vệ sinh vườn, xử lý đất, làm đất, lên luống, gieo hạt, trồng, bón phân, tưới nước cho từng giai đoạn sinh trưởng của cây, thụ phấn cho hoa, định quả, treo quả… đều được cán bộ kỹ thuật của đơn vị "cầm tay chỉ việc” để người dân nắm bắt được toàn bộ quy trình kỹ thuật.
Kết quả, mô hình sinh trưởng, phát triển tốt, phù hợp với điều kiện thời tiết khí hậu của huyện Lục Yên và đặc điểm nông sinh học của giống. Đến đầu tháng 12/2018, sau 85 ngày gieo trồng, dưa lê đã bắt đầu cho thu hoạch, mỗi cây được để 1 quả, tỷ lệ đậu quả đạt 89,5%, trọng lượng trung bình đạt 1,5 kg/quả, độ brix trên 13%. Sản lượng thu được trên diện tích 1 sào là 483 quả (tương ứng với khoảng 700 kg/sào/vụ).
Hiện tại đây là mô hình mới duy nhất của địa phương, người dân đã tìm đến để thăm quan học tập và mua quả dưa lê trực tiếp tại vườn. Chất lượng quả dưa được người dân đánh giá là thơm ngon, mẫu mã đẹp và an toàn do được trồng trong nhà lưới cách ly, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.
Với giá bán lẻ tại vườn là 45.000 đồng/kg, tổng thu nhập đạt là 31,5 triệu đồng/sào/vụ. Với tổng chi phí trực tiếp là 13,960 triệu đồng (trong đó giống, phân bón là 9,2 triệu đồng và công lao động phổ thông là 4,76 triệu đồng), ngoài ra là công lao động của gia đình, tiền lãi thu được sau khi trừ chi phí là 17,540 triệu đồng/sào/vụ.
Kết quả thực tế của mô hình khiến chủ hộ rất phấn khởi và thực sự tin tưởng vào việc trồng và chăm sóc giống dưa lê theo hướng ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất. Hy vọng, từ những mô hình ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật mới được áp dụng tại huyện Lục Yên nói riêng, trên địa bàn tỉnh Yên Bái nói chung sẽ góp phần thay đổi nhận thức, tư duy, cách nghĩ, cách làm của người dân, từ đó mạnh dạn, đột phá trong việc áp dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật, áp dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp, nâng cao giá trị kinh tế trên đơn vị diện tích theo hướng bền vững.
Lê Xuân Thành (Trung tâm Ứng dụng, Kỹ thuật, Thông tin, Sở KH&CN)
