Trước đây, khu đất rộng gần 100 m2 của bà Đặng Thị Péo ở thôn Đồng Tâm, xã Phúc An, huyện Yên Bình hầu như bỏ hoang. Được xã tuyên truyền, vận động về chủ trương xây dựng mô hình vườn rau kiểu mẫu (VRKM), bà Péo mạnh dạn đăng kí tham gia. Với những kiến thức kỹ thuật được tập huấn và được huyện hỗ trợ cây giống, phân bón, bà Péo đã cải tạo khu đất trống thành vườn rau xanh tốt.
Bà Péo bày tỏ: "Tham gia dự án, tôi được hỗ trợ 5 loại rau giống, được cán bộ xuống tận nhà hướng dẫn cách trồng rau. Giờ đây, nhà tôi đã chủ động được rau ăn hàng ngày, không phải đi chợ mua như trước nữa. Tôi sẽ phát triển thêm để có rau bán cải thiện đời sống gia đình”.
Từ mô hình vườn rau mẫu của bà Péo, các hộ trong thôn đã học tập làm theo. Hiện, thôn Đồng Tâm hầu như nhà nào cũng dành một phần đất để trồng rau xanh; có hộ còn đầu tư cả hệ thống tưới tiết kiệm nước để việc chăm sóc vườn rau được thuận tiện. Toàn xã hiện có 39 mô hình VRKM.
Nhằm phát huy hơn nữa vai trò chủ thể của người dân trong nâng cao chất lượng cuộc sống từ kinh tế vườn, tạo cảnh quan môi trường nông thôn xanh, sạch, đẹp, huyện Yên Bình đã triển khai xây dựng hai mô hình vườn mẫu trên địa bàn gồm vườn thanh long mẫu (VTLM) và VRKM.
Đối tượng tham gia mô hình VRKM là hộ nghèo, cận nghèo và đồng bào dân tộc thiểu số. Mỗi vườn rau phải đảm bảo tối thiểu diện tích từ 20 m2 trở lên. Tham gia mô hình, người dân được hỗ trợ hạt giống rau năm thứ nhất, phân bón vi sinh; tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật và chỉnh trang quy hoạch vườn tạp.
Đối với mô hình VTLM, đối tượng tham gia là các hộ có diện tích vườn liền thổ từ 500 m2 trở lên. Các hộ được hỗ trợ một phần kinh phí giống, cột trụ cây và được tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật trồng chăm sóc và kỹ thuật chỉnh trang quy hoạch vườn tạp.
Đồng thời, huyện trích ngân sách gần 800 triệu đồng hỗ trợ 556 mô hình VRKM ở 10 xã, thị trấn với diện tích trên 4 ha; 40 mô hình VTLM với diện tích 7,5 ha ở 7 xã, thị trấn. Trung tâm Dịch vụ hỗ trợ phát triển nông nghiệp huyện đã tổ chức 20 lớp tập huấn cho 600 lượt người dân; cử cán bộ về cơ sở hướng dẫn người dân quy trình kỹ thuật để việc xây dựng vườn mẫu đạt hiệu quả.
Gia đình ông Trần Phúc Dân ở thôn Phú Mỹ, xã Mỹ Gia đã trồng cây thanh long ruột đỏ nhiều năm; tuy nhiên, chỉ mang tính manh mún.
Ông Dân cho biết: khi xã triển khai xây dựng VTLM, ông đã mạnh đăng ký tham gia và được hỗ trợ trên 600 gốc thanh long ruột đỏ, tương đương diện tích 0,65 ha. Được tập huấn kỹ thuật, ông Dân còn cải tạo, quy hoạch lại khuôn viên vườn gia đình trồng cây ăn quả. Hiện, ông Dân đang duy trì hiệu quả hơn 1 ha thanh long ruột đỏ; trong đó, 0,5 ha đã cho thu hoạch. Mỗi năm trừ chi phí, cây thanh long mang về cho gia đình gần 100 triệu đồng.
Thành công bước đầu của mô hình vườn mẫu không chỉ giúp người dân cải thiện cảnh quan mà còn giúp họ có thêm nguồn thu nhập. Người dân đã dần thay đổi tư duy từ kinh tế vườn, đưa phong trào xây dựng vườn mẫu phát triển.
Nhiều hộ ở các xã Vũ Linh, Vĩnh Kiên, Yên Bình dù không nằm trong diện hỗ trợ nhưng đã tự nguyện cải tạo, quy hoạch lại ruộng, vườn của gia đình xây dựng vườn mẫu để tạo nguồn thu nhập ổn định; đồng thời, góp phần chỉnh trang khu dân cư sáng, xanh, sạch, đẹp.
Ông Lã Tuấn Hưng - Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Bình cho hay: để tiếp tục đẩy mạnh phong trào xây dựng vườn mẫu gắn với thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, ngành nông nghiệp đang đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân về vai trò của kinh tế vườn. Các địa phương đã và đang hỗ trợ, hướng dẫn các hộ dân cải tạo đất, xây dựng vườn mẫu khoa học, phù hợp với quy hoạch tổng thể.
Bên cạnh đó, định hướng cho người dân sản xuất các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, phù hợp điều kiện thổ nhưỡng của địa phương, tăng cường ứng dụng các tiến bộ khoa học, kỹ thuật về giống cho năng suất, chất lượng cao, gắn với liên kết, tiêu thụ sản phẩm...
Có thể khẳng định, dù mới triển khai thực hiện, nhưng mô hình xây dựng vườn mẫu gắn với XDNTM đã tạo sự thay đổi từ nhận thức đến hành động của người dân trong phát triển kinh tế vườn. Thành công bước đầu của mô hình là cơ sở để huyện Yên Bình nhân rộng, phát triển những mô hình vườn mẫu trong những năm tiếp theo, góp phần nâng cao đời sống, xóa đói giảm nghèo cho người dân, từng bước nâng cao chất lượng xây dựng nông thôn mới.
Hồng Giang (Trung tâm TT -VH Yên Bình)
