Yên Bái có rất nhiều các loại măng như: măng nứa, măng mai, măng lay, măng tre… nhưng nổi tiếng nhất phải kể đến là măng sặt, loại măng đặc sản được nhiều thực khách ưa thích. Măng sặt có vị ngọt và mềm, dễ để chế biến các món ăn, phù hợp với khẩu vị của nhiều người như: món luộc, món om, món xào, món nướng…Với điều kiện đất đai, thổ nhưỡng phù hợp, Văn Chấn là địa phương hiện nay trồng nhiều nhất loại cây này.
Nhiều năm gần đây, khi người tiêu dùng biết đến chất lượng của măng sặt thì cây măng này ngày càng có giá trị kinh tế. Nhiều người dân Văn Chân, do đó, đã chú trọng khoanh nuôi, bảo vệ và trồng mới măng sặt. Điển hình như ông Vì Văn Vượng ở thôn Nậm Tộc, xã Nghĩa Sơn có 1,5 ha măng sặt mới khoanh nuôi nhưng bình quân mỗi năm đã thu về trên 40 triệu đồng.
Ông Lường Văn Si - Chủ tịch UBND xã Nghĩa Sơn cho biết: Xã hiện có 40 ha măng sặt được khoanh nuôi, bảo vệ và trồng tại 2 thôn: Bản Lọng, Nậm Tộc. Tuy nhiên, diện tích măng sặt tự nhiên có mật độ không đều, chất lượng, giá trị bình quân đạt 45 - 60 triệu đồng/ha. Nhận thấy giá trị, tiềm năng của cây măng sặt và thực hiện Đề án hỗ trợ phát triển vùng nguyên liệu măng sặt giai đoạn 2021 - 2025, Nghĩa Sơn tập trung tuyên truyền, vận động nhân dân tận dụng những diện tích đồi hoặc chuyển đổi những cây trồng kém hiệu quả sang trồng măng sặt. Trong 2022, xã sẽ trồng 30 ha và đến trung tuần tháng 3 đã trồng hơn 12 ha, bằng 40%.
Cũng phát triển diện tích cây măng sặt, nhưng đồng bào Dao xã Nậm Lành đã biết trồng dặm và chăm sóc nên nhiều hộ đã có thu nhập từ 100 - 150 triệu đồng/năm. Từ giá trị kinh tế đó, nhân dân trong xã tích cực phát triển diện tích măng, đến nay đã đạt hơn 110 ha.
Qua đánh giá, trồng cây măng sặt có lợi ích kép vừa phủ xanh đất trống đồi núi trọc, bảo vệ môi trường vừa có lợi ích kinh tế cao.
Măng sặt là đặc sản được nhiều thực khách ưa thích
Theo ông Triệu Tòn Pết - Chủ tịch UBND xã Nậm Lành, măng sặt là loại cây dễ trồng, thời gian thu hoạch ngắn, ít bị sâu bệnh, ít tốn công chăm sóc hơn so với một số loại cây trồng khác. Tuy nhiên, trước đây người dân chưa có kỹ thuật trồng, chăm sóc cũng như phương pháp để măng mọc đều và sớm nên giá trị kinh tế còn hạn chế.
Thực hiện Đề án phát triển cây măng sặt giai đoạn 2021 - 2025, huyện đã tổ chức tập huấn kỹ thuật chăm sóc, cải tạo, thu hoạch và chế biến để nâng cao giá trị của măng sặt cho nhân dân. Mặt khác, khi thực hiện Đề án, xã từng bước xây dựng nhãn hiệu và có chỉ dẫn địa lý để người dân trong, ngoài tỉnh biết đến cây măng sặt của Văn Chấn, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm này.
Hiện nay, măng sặt chủ yếu phát triển tại một số xã vùng cao của huyện Văn Chấn như: Nậm Lành, Nghĩa Sơn, Suối Bu, An Lương, Suối Quyền, Nậm Búng với diện tích 150 ha. Trên thực tế, sản phẩm măng sặt chỉ tiêu thụ nhỏ lẻ, chưa có đơn vị bao tiêu sản phẩm, giá cả và việc tiêu thụ chưa ổn định.
Để nâng cao giá trị kinh tế của cây măng sặt, huyện triển khai Đề án hỗ trợ phát triển vùng nguyên liệu măng sặt giai đoạn 2021 - 2025 với 250 ha. Trong đó, huyện sẽ hỗ trợ 100 ha trồng mới, hỗ trợ kỹ thuật chăm sóc nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm 150 ha măng sặt hiện có.
Đề án sẽ hỗ trợ kinh phí các hộ, nhóm hộ tham gia trồng măng sặt với diện tích từ 0,1 ha trở lên, mật độ trồng từ 500 cây/ha trở lên, mức hỗ trợ 2 triệu đồng/ha; tổng kinh phí thực hiện Đề án trên 2 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách địa phương 200 triệu đồng, nguồn xã hội hóa trên 1,8 tỷ đồng.
Ông Vũ Đình Trường - Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Văn Chấn cho biết: năm 2022, huyện phấn đấu trồng 54 ha măng sặt tại các xã: An Lương, Nậm Lành, Suối Quyền, Suối Bu, Nghĩa Sơn. Đến nay, huyện đã trồng được 32 ha, bằng 54% kế hoạch và dự kiến trong tháng 3 sẽ trồng xong 54 ha theo Đề án.
Có thể thấy, măng sặt đang là cây trồng có ưu thế vượt trội về hiệu quả kinh tế ở các xã vùng cao huyện Văn Chấn. Với khả năng nhân giống nhanh, dễ trồng, tốn ít công chăm sóc, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu, tập quán canh tác ở vùng cao, trồng măng sặt đã và đang tạo sinh kế ổn định, bền vững, giúp đồng bào dân tộc thiểu số nâng cao thu nhập, tích cực bảo vệ, phát triển rừng.
Tuyết Mai - Quang Sơn (Trung tâm TT & VH huyện Văn Chấn)
